vasael.ir

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی وسائل، حضرت آیت الله حسین نوری همدانی، از مراجع تقلید، صبح چهارشنبه 16 دی و شنبه 19 دی در جلسه 41 و 42 درس خارج ولایت فقیه (کتاب البیع) در مسجد اعظم قم، با اشاره به آیات قرآن خطاب به مسلمانان گفت: در قران کریم آیات فراوانی داریم که امت اسلامی را از نظر سیاسی و فرهنگی و اقتصادی در سطح یک قدرت بسیار بالائی بیان و معرفی و خطاب و تکلیف می کند و این قدرت را تا به الان ما ندیده ایم و حتی در صدر اسلام نیز وجود نداشته و از طرفی قران است و خداوند و خطاب و تکلیف و وظیفه لذا چطور باید این مطلب را توجیه کرد؟

وی افزود: آیت الله علامه طباطبائی در تفسیر المیزان در تفسیر آیه 200 از سوره آل عمران می نویسد که در قران کریم خطابات عامی به مسلمانان شده مثلا گفته شده در جهاد طوری باید قوی باشید که دشمنان از شما بترسند و یا هر کجا فتنه شد باید آن را خاموش کنید و یا باید قیام به عدل در سطح جهان صورت بگیرد و از این قبیل آیات که مسلمانان را یک قدرتی در سطح بسیار بالا و مقتدرانه مجسم و بیان و مکلف و موظف می کند.

این مرجع تقلید با طرح این پرسش که در برابر این قبیل از آیات چه باید بگوئیم و علت عدم تحقق آن چیست بیان داشت: خداوند متعال خطاب لغو و بیهوده ندارد و در تمام آیات مذکور مسلمانان با یک قدرت بسیار بالای سیاسی و فرهنگی و اقتصادی مخاطب هستند درحالی که تا به حالا هیچکدام از موارد مذکور عملی نشده است.

وی ادامه داد: علامه طباطبائی اعلی الله مقامه در تفسیر آیه 200 از سوره آل عمران در ضمن پانزده موضوع این بحث را مطرح کرده و آیات مذکور را بیان کرده و آخرالامر فرموده این یک موضوعی است که تا به حالا عملی نشده و می ماند برای آمدن امام عصر علیه السلام و قبل از ظهور ایشان چنین چیزی محقق نشده و نخواهد شد.

اهم مباحث حضرت آیت الله نوری همدانی در این دو جلسه بدین شرح است:

علت یابی ضعف مسلمانان در زمان فعلی

بحث اصلی ما در این است که قران کریم مسلمانان را یک قدرتی در نظر می گیرد که باید از لحاظ فرهنگی و سیاسی و اقتصادی بسیار بالا باشند. درحالی که تا به حالا اینطور نشده اند. به عبارت دیگر قران مسلمانان را مخاطب قرار داده و آنها را قدرتی فرض کرده و در نظر گرفته که خیلی فوق العاده است یعنی جهاد با کل کفار و مستکبرین جهان و نجات کل مستضعفین جهان و دفع فتنه و فساد از کل جهان و تحصیل قدرتی که در کل جهان دشمنان از آنها بترسند و حساب ببرند و امثال ذلک مواردی هستند که به عهده مسلمانان گذاشته اند.

بحث ما نیز فعلا در همین می باشد. البته تا به حالا اینها عملی نشده و ما باید ببینیم علت عملی نشدنش چیست و چه وقتی عملی خواهد شد و اگر قابل عملی شدن نیست پس چرا خداوند بیان کرده است؟
اگر کسی جواب خوبی در این رابطه بنویسد قابل تکریم و تمجید خواهد بود، آیت الله طباطبائی اعلی الله مقامه نیز در تفسیر المیزان جلد 2 صفحه 65 در تفسیر آیات 90 تا 95 از سوره بقره اثبات می کند جهادی که قران به آن امر می کند این است که مسلمانان باید در برابر کل کفار قیام کنند زیرا کفر موجب ظلم و جنایتهای فراوان است لذا مسلمانان وظیفه دارند این رسالت را انجام بدهند و با کفار بجنگند تا لوث کفر را از سطح جهان از بین ببرند.

خطابات قرآن به مسلمانان

مطلب دیگر اینکه قران کریم در آیات مختلفی مسلمانان را خطاب قرار می دهد که به تعدادی از آنها اشاره می کنیم:

آیه اول:﴿وَأَعِدُّواْ لَهُم مَّا اسْتَطَعْتُم مِّن قُوَّةٍ وَمِن رِّبَاطِ الْخَیْلِ تُرْهِبُونَ بِهِ عَدْوَّ اللّهِ وَعَدُوَّکُمْ﴾[1] یعنی شما مسلمانان باید از نظر تجهیزات جنگی و دفاعی در حدی باشید که همیشه عدو خدا و عدو شما احساس ترس و رعب کند.

آیه دوم:﴿یَا أَیُّهَا النَّبِیُّ جَاهِدِ الْکُفَّارَ وَالْمُنَافِقِینَ وَاغْلُظْ عَلَیْهِمْ وَمَأْوَاهُمْ جَهَنَّمُ وَبِئْسَ الْمَصِیرُ﴾[2] ، کفار جمع محلی به الف و لام است لذا افاده عموم می کند یعنی با کل کفار قتال و جهاد کنید.

آیه سوم:﴿وَ إِنْ طائِفَتانِ مِنَ الْمُؤْمِنینَ اقْتَتَلُوا فَأَصْلِحُوا بَیْنَهُما فَإِنْ بَغَتْ إِحْداهُما عَلَی الْأُخْری‌ فَقاتِلُوا الَّتی‌ تَبْغی‌ حَتَّی تَفی‌ءَ إِلی‌ أَمْرِ اللَّهِ فَإِنْ فاءَتْ فَأَصْلِحُوا بَیْنَهُما بِالْعَدْلِ وَ أَقْسِطُوا إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ الْمُقْسِطینَ(9) إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ فَأَصْلِحُوا بَیْنَ أَخَوَیْکُمْ وَ اتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّکُمْ تُرْحَمُونَ(10)﴾[3] .

آیه چهارم:﴿وَلَن یَجْعَلَ اللّهُ لِلْکَافِرِینَ عَلَى الْمُؤْمِنِینَ سَبِیلاً﴾[4] یعنی مسلمانان باید در حدی از قدرت باشند که کفار مطلقا بر آنها تسلطی نداشته باشند.

آیه پنجم:﴿قاتِلُوا الَّذینَ لا یُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ لا بِالْیَوْمِ الْآخِرِ وَ لا یُحَرِّمُونَ ما حَرَّمَ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ لا یَدینُونَ دینَ الْحَقِّ مِنَ الَّذینَ أُوتُوا الْکِتابَ حَتَّی یُعْطُوا الْجِزْیَةَ عَنْ یَدٍ وَ هُمْ صاغِرُونَ﴾[5] .

آیه ششم:﴿وَمَا لَکُمْ لاَ تُقَاتِلُونَ فِی سَبِیلِ اللّهِ وَالْمُسْتَضْعَفِینَ مِنَ الرِّجَالِ وَالنِّسَاء وَالْوِلْدَانِ الَّذِینَ یَقُولُونَ رَبَّنَا أَخْرِجْنَا مِنْ هَـذِهِ الْقَرْیَةِ الظَّالِمِ أَهْلُهَا وَاجْعَل لَّنَا مِن لَّدُنکَ وَلِیًّا وَاجْعَل لَّنَا مِن لَّدُنکَ نَصِیرًا﴾[6] .

آیه هفتم:﴿وَقَاتِلُواْ الْمُشْرِکِینَ کَآفَّةً کَمَا یُقَاتِلُونَکُمْ کَآفَّةً﴾[7] .

آیه هشتم:﴿وَ قاتِلُوهُمْ حَتَّی لا تَکُونَ فِتْنَةٌ وَ یَکُونَ الدِّینُ کُلُّهُ لِلَّهِ فَإِنِ انْتَهَوْا فَإِنَّ اللَّهَ بِما یَعْمَلُونَ بَصیرٌ﴾[8].

مقصود ما این است که قران کریم مسلمانان را در سطحی از قدرت معرفی می کند و مورد امر و تکلیف و وظیفه قرار می دهد تا بتوانند چنین کارهای بزرگی را انجام بدهند یعنی اسلام مسلمانان را موظف می کند تا قدرتی با بیانی که گذشت داشته باشند تا بتوانند کارهای بزرگ مذکور را انجام بدهند که البته تا به حالا اینها عملی نشده اند و حالا ما باید ببینیم چرا تا به حالا عملی نشده و مانع چه چیزی بوده و آیا بعد از این عملی خواهد شد یا نه و اگر قرار است عملی نشود پس چرا خداوند بیان کرده؟.

پاورقی:

 [1] انفال/سوره8، آیه60.
[2] تحریم/سوره66، آیه9.
[3] حجرات/سوره49، آیه9 و 10.
[4] نساء/سوره4، آیه141.
[5] توبه/سوره9، آیه29.
[6] نساء/سوره4، آیه75.
[7] توبه/سوره9، آیه36.
[8] انفال/سوره8، آیه39.


خلاصه درس خارج مورخ 19 دی 1394

علت ضعف مسلمانان

بحثمان فعلا یک بحث قرانی می باشد، عرض کردیم در قران کریم آیات فراوانی داریم که امت اسلامی را از نظر سیاسی و فرهنگی و اقتصادی در سطح یک قدرت بسیار بالائی بیان و معرفی و خطاب و تکلیف می کند و این قدرت را تا به الان ما ندیده ایم و حتی در صدر اسلام نیز وجود نداشته و از طرفی قران است و خداوند و خطاب و تکلیف و وظیفه لذا چطور باید این مطلب را توجیه کرد؟.

عرض کردیم آیت الله طباطبائی در تفسیر المیزان در تفسیر آیه 200 از سوره آل عمران:﴿یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا اصْبِرُوا وَ صابِرُوا وَ رابِطُوا وَ اتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ﴾[1] پنجاه صفحه مطلب نوشته اند و پانزده موضوع را بیان کرده اند که مطلب دوازدهم را که ما خواندیم این بود که در قران کریم خطابات عامی به مسلمانان شده مثلا گفته شده در جهاد طوری باید قوی باشید که دشمنان از شما بترسند و یا هر کجا فتنه شد باید آن را خاموش کنید و یا باید قیام به عدل در سطح جهان صورت بگیرد و از این قبیل آیات که مسلمانان را یک قدرتی در سطح بسیار بالا و مقتدرانه مجسم و بیان و مکلف و موظف می کند فلذا ایشان ناچار شده تا پانزده مطلب را بیان کند.

دیروز ما یک سوالی مطرح کردیم و گفتیم خداوند متعال خطاب لغو و بیهوده ندارد و در تمام آیات مذکور که دیروز خواندیم مسلمانان با یک قدرت بسیار بالای سیاسی و فرهنگی و اقتصادی مخاطب هستند درحالی که تا به حالا هیچکدام از موارد مذکور عملی نشده لذا ما در برابر این قبیل از آیات چه باید بگوئیم؟.

همان طور که عرض کردیم آیت الله طباطبائی اعلی الله مقامه در تفسیر آیه 200 از سوره آل عمران در ضمن پانزده موضوع این بحث را مطرح کرده و آیات مذکور را بیان کرده و آخرالامر فرموده این یک موضوعی است که تا به حالا عملی نشده و می ماند برای آمدن امام عصر علیه السلام و قبل از ظهور ایشان چنین چیزی محقق نشده و نخواهد شد.
پس چند مطلب در اینجا وجود دارد؛ اولاً به چه دلیلی از آیات قران می توانیم بگوئیم این موضوع باید بماند برای آمدن امام عصر علیه السلام؟ ثانیاً آیا خود پیغمبر نگرانی ها و دغدغه هائی از این جهت داشته یانه؟.

قدرت کامل مسلمانان در زمان ظهور امام زمان

در مورد مطلب اول بنده نوشته ام که آیت الله طباطبائی در آخر کلامشان (در تفسیر آیه 200 از سوره آل عمران) و در مطلب پانزدهم می فرماید بالاخره دین حق غالب خواهد شد و بعد ایشان آیاتی بیان کرده که دلالت دارند بر اینکه فسادهائی پدید آمده و مانع شده تا آنچه که آیات قران در مورد مسلمانان بیان کرده عملی بشوند از جمله این آیه شریفه:﴿ظهر الفساد فی البر والبحر بما کسبت أیدی الناس لیذیقهم بعض الذی عملوا لعلهم یرجعون﴾[2] ، سپس ایشان آیاتی را ذکر کرده که دلالت دارند بر اینکه وعده ها و خطاباتی که خداوند در مورد مسلمانان داشته بالاخره عملی خواهند شد. از جمله این آیه شریفه:﴿یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا مَنْ یَرْتَدَّ مِنْکُمْ عَنْ دینِهِ فَسَوْفَ یَأْتِی اللَّهُ بِقَوْمٍ یُحِبُّهُمْ وَ یُحِبُّونَهُ أَذِلَّةٍ عَلَی الْمُؤْمِنینَ أَعِزَّةٍ عَلَی الْکافِرینَ یُجاهِدُونَ فی‌ سَبیلِ اللَّهِ وَ لا یَخافُونَ لَوْمَةَ لائِمٍ ذلِکَ فَضْلُ اللَّهِ یُؤْتیهِ مَنْ یَشاءُ وَ اللَّهُ واسِعٌ عَلیمٌ﴾[3] که خطاب به مسلمانان می باشد و خداوند اینطور می فرماید: ای کسانیکه ایمان آورده اید هر کس از شما که از دینش برگردد، پس بزودی خدامردمی را می آورد که هم خدا دوستشان دارد و هم آنها خدا را دوست دارند ،اینهادر برابر مؤمنین متواضع و در برابر کافران مقتدرند و در راه خدا جهاد می کنند واز ملامت هیچ ملامتگری پروا ندارند،این فضل و برتری از جانب خداست که به هر کس بخواهد و صلاح بداند می دهد و خدا وسعت بخش و بسیارداناست.

تفسیر صافی این خطابات را مخصوص اصحاب امام عصر می داند

در تفسیر صافی ذکر شده "أذله" جمع "ذِل" به معنای لینت و نرمی است و با "ذُل" به معنای خواری فرق دارد یعنی نمی خواهد بگوید در برابر مومنین خوار و ذلیل هستند بلکه در برابر آنها نرم و ملایم هستند و بعد در تفسیر این آیه (و همچنین در مجمع البیان) روایاتی در ضمن آیه مذکور بیان شده که دلالت دارند بر اینکه اوصاف مذکور در آیه مخصوص اصحاب امام عصر علیه السلام می باشند.

آیه بعدی که ایشان ذکر کرده آیه شریفه:﴿ولقد کتبنا فی الزبور من بعد الذکر أن الأرض یرثها عبادی الصالحون﴾[4] می باشد، مراد از "الذکر" کل کتب سماویه می باشد که در آنها بیان شده که در آخرالزمان بندگان صالحی بوجود خواهند آمد که وراث زمین خواهند شد، و بعد ایشان آیات دیگری نیز ذکر می کند که دلالت دارند بر اینکه بالاخره روزی دنیا به شکلی در خواهد آمد که در اختیار مسلمانان به شکل خیلی وسیعی قرار خواهد گرفت.

در تفسیر صافی در تفسیر آیه 54 از سوره مائده ذکر شده که مراد امیرالمومنین علیه السلام و اصحابشان می باشد و در تفسیر قمی ذکر شده آیات مذکور نزلت فی مهدی الاُمة واصحابه علیهم السلام و خطاب "یا أیها الذین آمنوا" نیز برای مومنینی که بعدا خواهند آمد می باشد بخلاف تفسیر صافی که می گوید این خطابات عام و مربوط به کل مومنین هستند یعنی مومنین را یک مجوعه واحد تصور می کند یعنی شما نتوانستید و نشد ولی بدانید از شما یک طائفه ای خواهند آمد که چنین و چنان خواهند کرد، بنابراین همان طور که در تفاسیر ما ذکر شده آیات مذکور مربوط به آخرالزمان می باشند.2902/122/ق

پاورقی:

[1] آل عمران/سوره3، آیه200.
[2] روم/سوره30، آیه41.
[3] مائده/سوره5، آیه54.
[4] انبیاء/سوره21، آیه105.