vasael.ir

به گزارش خبرنگار پایگاه اطلاع رسانی وسائل، حجت الاسلام والمسلمین حمید شهریاری، در جلسه هفتم درس خارج فقه فناوری روز پنجشنه 3 دی 94 با تشریح و تبیین مفهوم امنیت، گفت: در گذشته با حفظ مرزها هر کشوری می توانست از کشورش دفاع نماید و امنیت آن را تأمین نماید اما امروزه با گسترش فضای مجازی باید مولفه های دیگری برای تأمین امنیت ملی، سیاسی، اقتصادی و زیست محیطی تعریف نمود.

وی افزود: در بسیاری از موارد این مولفه ها به یکدیگر مربوط می شوند و تأمین هر یک سبب امنیت مولفه دیگر خواهد شد.

مسوول مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی نور با بیان این که امنیت ملی یک مساله بین المللی  شده است بیان داشت: در این عرصه باید انعطاف پذیر باشیم و بدانیم عوامل متعددی در قضیه امنیتی دخالت پذیر است تا اگر حمله کردند بدانیم که در مراحل مختلف چه اقدام متناسبی انجام دهیم.

وی عوامل جدید تامین امنیت را شامل هم زیستی با سایر ادیان، واگذاری برخی امور به مدیران داخلی، مشارکت عمومی، اتحاد مردمی، عدالت محوری و آینده نگری دانست و ادامه داد: هر جا که از حفظ نظام اسلامی سخن می گوییم، یک هم پوشانی شدیدی بین مفهوم امنیت ملی و حفظ نظام اسلامی که در سنت فقهی ماست وجود دارد.

تقریر این جلسه درس خارج استاد شهریاری:

اهم مباحث جلسه گذشته

امنیت در معنای اصطلاحی عبارتست از محفوظ بودن هر دارایی انسان که ارزشمند و درعین حال از خطر، صدمه، خرابی، خطا،  سانحه، یا هر رخداد نامطلوب دیگر آسیب پذیر است و اگر کسی بتواند این دارایی را در مقابل آنها مقاوم سازد به اصطلاح می گوییم آن شئ یا دارایی یا جامعه اش امنیت دارد.

اضافات (تقسیمات) امنیت

امنیت به انواع ملی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، سیاسی، قضایی تقسیم می شود.

در رابطه با امنیت ملی مهم ترین بحث امنیت نظامی است که در گذشته تنها عامل امنیت ملی محسوب می گشت ولی با تکامل علم و فناوری اطلاعات دیگر نمی توان به عنوان مهم ترین عامل امنیت ملی از آن یاد کرد و باید سیر تطور آن را بررسی نماییم.

سیر تطور و ابعاد امنیت ملی

ما یک نگاه سنتی و یک نگاه جدید داریم در نگاه جدید به ابعادی مانند شرایط زیست محیطی و جغرافیایی و... نیز باید دقت داشته باشیم.

حمله نظامی دشمن فقط از راه نظامی نیست و گاهی دین، خط و زبان و ... نیز مورد تهدید قرار می گیرد و اگر مورد حمله قرار بگیرد به گونه ای تسخیر می شود. اگر امنیت  یک جامعه را تهدید کنند و کاری از عهده اش برنیاید، امنیت آن جامعه از بین رفته است و ممکن است اقتصاد یک مملکت مورد تهدید واقع شود و اجناس مورد نیازشان دچار قحطی شود و بیکاری زیاد شود و یا در مسئله زیست محیطی و فناوری نیز به همین شکل است.

در قرن 21 عنصری به نام جهانی شدن که کشورهای ابرقدرت به نام جهانی سازی از آن تعبیر می کنند، مطرح شده است؛ ولی ما قائل به جهانی سازی نیستیم و این واقعه مربوط به حکومت حضرت مهدی (عج) است.

در جهانی شدن همه دارای یک زبان مشترک هستند و نوع غذا خوردن و لباس پوشیدن آنان یکسان است.

صدسال پیش خبری از پیتزا و اسپاگتی و فست فودها نبود اما امروزه این غذاها به غذاهای قبلی اضافه شده است و این در تمامی امور زندگی ما سریان دارد که علت آن توسعه ارتباطات است.

جهانی شدن ابعاد مختلفی دارد و در این رابطه کتابهای زیادی نوشته شده است که یکی از مهم ترین نکات این است که در جهانی شدن باید امور زیادی را مراقبت کرد و فقط صرف محافظت از مرزها فایده چندانی ندارد.

در قدیم هر بخشی مانند منطقه فارس حکومت مستقلی داشته است و اعمال قدرت از طریق فرمانداری بوده که حاکم علی الاطلاق بوده است و ممکن است در عصر ما از آن طرف دنیا یک انقلاب رنگین را در فضای مجازی در کشوری ایجاد نمایند.

در آن طرف دنیا یک ویروسی را به سایت هسته ای این طرف دنیا ارسال می کنند و تمام دستگاه های هسته ای را از کار می اندازند و این امور از عناصر قرن هفدهم به بعد می باشد.

توسعه امنیت ملی به امنیت بین المللی

صد سال اخیر فناوری های هوا و فضا سبب شد که امنیت منطقه ای به امنیت بین المللی توسعه پیدا کرد که به عنوان نمونه آنان از آسمان متوجه پلاک ماشین ما نیز می شوند و می دانند که الان چه کاری انجام می دهیم و از طریق ماهواره ها شخصاً  قابل رصد هستیم و در این عصر ما از تلفن هر شخص بانک اطلاعات او نشان داده می شود و نقطه زنی می کنند و امروزه بعضی از افراد که به شهادت می رسند از روی همین سیستم متوجه می شوند لذا خیلی از بزرگان نظامی تلفن همراه ندارند.

بنابراین متوجه شدیم که امنیت ملی یک مساله بین المللی  شده است و در این عرصه باید انعطاف پذیر باشیم و بدانیم عوامل متعددی در قضیه امنیتی دخالت پذیر است تا اگر حمله کردند بدانیم که در مراحل مختلف چه اقدام متناسبی انجام دهیم.

هزینه های سنگین تأمین امنیت ملی

وقتی به سراغ تامین منابع امنیتی می رویم متوجه می شویم که هزینه های سنگینی دارد  و باید کاری کنیم تا ضریب هزینه ای امنیت بسیار بالا نرود و هزینه ها متناسب با تهدیدها جلوبرود.

بعضی از اصحاب تحلیل معتقدند که علت قضیه یازده سپتامبر این بود که بعضی از سرمایه دار ها متوجه ورشکستگی شدند و به دنبال اتفاقی بودند که مدیران بر روی امنیت ملی توجه بیشتری داشته باشند تا توانستند با آن اتفاق برج های دوقلو امنیت بیشتری را برای تجارتشان فراهم شود و حتی تولیدشان نیز به وسیله این قضیه بالا رود.

نصف بودجه  صرف امنیت شود

بنابراین باید دقت کنیم و نصف بودجه را صرف امنیت کنیم که راه کار آن انجام ساده ترین راه می باشد.

عوامل جدید تأمین امنیت

چه اموری است که باعث می شود در روزگار جدید ما امنیت تامین شود؟

1- همزیستی با سایر ادیان

اموری مثل همزیستی با سایر ادیان مانند یهودیان و مسیحیان یکی از همین عوامل امنیت است که در تهران، اصفهان و سایر شهرها محله های اقلیت ها وجود دارد که همین امر سبب تامین امنیت است.

این که همدیگر را تحمل کنیم و با ادبیات متین با یکدیگر برخورد نماییم مورد تأیید اسلام نیز هست.

2- واگذاری برخی امور به مدیران داخلی

در گذشته قدرت متمرکز بوده است و روسا تصمیم گیری می کردند اما امروزه بسیاری از تصمیم ها به مدیران داخلی سپرده می شود تا تهدیدهای امنیتی را به موقع تصمیم بگیرند.

3- مشارکت عمومی

مشارکت عمومی نیز از همین عوامل شمرده می شود که اگر مردم به صورت گسترده شرکت در حاکمیت و انتخابات داشته باشند امنیت بالاتری می توان برای آن کشور تصور کرد زیرا نشان گر توجه مردم به مسائل است.

مدیر موفق شخصی است که مدیران زیر مجموعه را در تصمیم گیری ها مشارکت دهد.

4- اتحاد مردمی

اتحاد مردمی نیز به همین صورت است  و نباید فرق و گروه ها علیه دیگران سخنی بگویند زیرا باعث تقابل می شود و باید تمام گروه ها اتحاد ملی داشته باشند.

5- عدالت محوری

 اگر مدیران ارشد یک دستگاه ظالم باشند سبب برآشفته شدن نیروهای زیرمجموعه و نافرمانی آنان خواهد شد و عدالت از عواملی است که امنیت مجموعه ها را تا حدود زیادی تأمین خواهد نمود.

6- آینده نگری

 تصمیم سازی بر اساس آینده که شما بتوانی برای آینده تصمیم بگیری، از عوامل موثر امنیت ملی است؛ به عنوان مثال اگر فتنه 88 اتفاق افتاد باید بتوانی تصمیم بگیری که در سال 94 قرار است چه اتفاقی رخ دهد و تصمیم درستی اتخاذ نمایید و اگر ندانید امنیت ملی به خطر می افتد.

تا اینجا سیر تطور مفهوم امنیت ملی را بیان کردیم.

مولفه های امنیت ملی

امنیت ملی چه اجزایی دارد و امنیت فضای مجازی در کجای این بحث قرار دارد؟ آیا با امنیت ملی نسبتی دارد یا خیر؟

در ابتدا می خواهیم رابطه این بحث را با فقه سنتی پیدا نماییم .

هر جا که از حفظ نظام اسلامی سخن می گوییم، یک هم پوشانی شدیدی بین مفهوم امنیت ملی و حفظ نظام اسلامی که در سنت فقهی ماست وجود دارد.

باید توجه داشته باشیم که اگر سخن از این موارد پیش آمد مقصود امنیت ملی است که مربوط به نظام اسلامی می باشد.

یکی از مشکلات این بحث که دوستان باید کمک نمایند این است که در چه مواردی در فقه از سلب اسلام یا حفظ مسلمین بحث شده است و آیا نسبتی با امنیت فضای مجازی دارد یا خیر؟ ابتدا کل این موارد را احصا نمایید و لازمه اش این است که تمام فقه را بررسی نماییم.

در حقیقت این طرح مشکل مسالة ماست که زمان بسیار زیادی را می طلبد.

جغرافیای بحث

برای این کار عناصر کلیدی امنیت ملی را اشاره نماییم.

1-     امنیت نظامی

مهم ترین جزء است و باید حاکمیت قدرتمند باشد تا کسی نتواند مرزها را تهدید نماید.

فایده: حفظ اقتدار یک ملت برای به اجرا درآمدن قانون اساسی کشور و تمام دستاوردهای یک ملت  تا مانند قبل از انقلاب بخش محدودی از متجاوزان نتوانند کشور را با چالش امنیتی مواجه نمایند.

ما ارزش های والایی مانند ولایت و قوای ارزشمندی مانند قوه مقننه،  قوه قضاییه و مجریه داریم و کسی نباید به این ها صدمه بزند.

2-     امنیت سیاسی (اجرای اراده ملت در امور سیاسی هنگام لزوم)

یک زمانی رهبری شورایی بوده و الان نیاز به رهبری واحد است و باید قانون اساسی تغییر یابد و نوع تغییر باید به روشی باشد که در خود آن تعریف شده است که در زمان خود حضرت امام (ره) اصلاح شد و دیگر رهبری شورایی نیست.

 اگر این اقتدار نظامی و سیاسی نباشد دیگر امنیت انتخابات نیز زیر سوال می رود و امنیت ملی نیز خدشه دار خواهد شد که به عنوان نمونه الان امنیت سیاسی کشور پاکستان به خطر افتاده است و ما شاهد این مشکلات هستیم.

اهمیت حضور مردم در صحنه

اگر ملت در صحنه باشد و در انتخاب مسئولین دخالت داشته باشد امنیت ملی تامین می شود و رابطه دولت با اقلیت ها، اقشار و اقوام کشور بسیار در تأمین این امنیت مؤثر است.

 با برادران اهل سنت باید برخورد صحیح داشته باشیم و حقوق آنان هیچ گاه تضییع نشود که این مهم مورد سفارش و سیره عملی مقام معظم رهبری است. باید رابطه دولت با اقلیت ها همیشه درست باشد و افراط و تفریط در این زمینه صورت نگیرد و در غیر این صورت سبب بروز مشکلاتی برای مردم خود آن منطقه و سایر مناطق اسلامی خواهد شد که در طول تاریخ مانند دوران سلطان سلیم و ... قابل مشاهده است.

نقش ارتباط بهینه با سایر کشورها در ایجاد امنیت

ارتباط بین دولت ها و همسایه ها بسیار مهم است و باید دقت فراوان داشت که بتوانیم با ساز وکارهایی این امنیت را تأمین نماییم که به عنوان نمونه اگر کشوری سهام کشور دیگر را به صورت متقابل بخرند، در تولید امنیت بسیار مهم است.

 با تدبیر مدبرانه ای که ما در دوران انقلاب داشتیم مشکلات منطقه ای ما برطرف شد و مرز را به بیرون از مرزها منتقل کردیم و این تدبیر مقام معظم رهبری امروزه بسیار قابل مشاهده و دقیق است که خیلی از کشورها حسرت امنیت ایران را دارند.

ارتباط بین المللی در امنیت کشور قطعاً مؤثر است و نباید به سادگی از کنار آن بگذریم ارتباط با سازمان محیط زیست و فائو و ...

3-     امنیت اقتصادی

در این باب نیز سخنان زیادی می توان مطرح نمود.

4-     امنیت زیست محیطی

اگر شهرهای شما آلوده شد و دیگر نتوانستید نفس بکشید فرقی با این ندارد که دشمن به شما حمله کند.

 آلودگی هوا ناشی از سوخت های فسیلی مانع از بسیاری از پیشرفت ها و سرمایه گذاری های خارجی خواهد شد و حتی خوشگذران ها نیز به دنبال مناطق خوش آب و هوا هستند.

اگر هوای منطقه ای آلوده شد دیگر مهاجرتی نیز به آنجا نخواهد شد. یکی از بحث های مطرح گرم شدن زمین و پاره شدن لایه ازن است که امروزه تأثیر آن را در دنیا می بینیم. یا انهدام جنگل ها ناشی از قطع درختان سبب مشکلاتی برای کره زمین خواهد شد. نابودی تنوع گیاهان و حیوانات نیز به همین صورت است که اینها یک زنجیره تامین دارند و سبب بسیاری از مشکلات کشاورزی و ... خواهد شد که این گردونه سیر نابودگر خود را طی خواهد کرد.

کمبود آب بزرگترین مشکل آینده بشر است که در آینده حیات بشر باعث جنگ خواهد شد و وضعیت نابسامان کشاورزی که مثلاً افغان ها خشخاش می کارند و باعث مشکلاتی در آن جامعه خواهند شد زیرا امنیت را به خطر می اندازد و یا وضعیت دامپروری که امروزه به دلایل مختلف به مشکل برمی خورند.

بعضی اوقات مشکلات امنیتی  و زیست محیطی باهم گره می خورد مانند جنگ صدام با کویت یا جنگ های دیگر که مشکلات تا سال ها ادامه پیدا می کند.

5-     امنیت فضای مجازی

زمانی مردم با فضای مجازی کاری نداشتند و مانند یک امر لوکس بود. حدود 20 سال پیش کسی ضرورتی برای اینترنت حس نمی کرد و یک کالای لوکس بود ولی امروزه اگر موبایل هوشمند انسان ها را از آنان بگیری دیگر قادر به انجام هیچ کاری نیستند.

اثرات سوء تهدید فضای مجازی

امروز اگر شبکه بانکی به هر دلیلی از کار بیافتد یا در دسترس سارقان قرار بگیرد که هر زمانی خواستند از اطلاعات ما استفاده کنند امنیت تمام کشور به خطر می افتد و اگر زیر ساخت ها در خطر قرار بگیرد و این تراکنش ها مختل شود تمام زندگی مختل می شود.

بعد از اتمام بحث امنیت ملی، امنیت فضای مجازی و دلایل اسلامی و عقلایی آن را بیان خواهیم کرد.926/201/922/ض

تقریر : محسن جوادی صدر