vasael.ir

به گزارش خبرنگار پایگاه اطلاع رسانی وسائل، جلسه «تعامل رسانه و حوزۀ علمیه در زمینۀ فقه حکومتی» با حضور حجت الاسلام والمسلمین سید سجاد ایزدهی، مسوول گروه فقه سیاسی و اعضای هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، و دبیران تحریریه پایگاه اطلاع رسانی فقه حکومتی "وسائل" در محل پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی صبح پنجشنبه 28 آبان امسال برگزار شد.

مکتب فقهی قم، از لحاظ علمی بیشتر متاثر از نجف است

حجت الاسلام سید سجاد ایزدهی در ابتدای این دیدار ضمن اشاره به تعبیری از مرحوم آیت الله العظمی بروجردی که "فقه شیعه حاشیه‌ای بر فقه اهل سنت است"، گفت: مکتب علمی قم در مقابل مکتب نجف معروف شده، ما امروزه در قم عمدتاً مکتب نجف را داریم؛ یعنی الان حوزه علمیه از لحاظ جغرافیایی، حوزه علمیه قم است ولی از لحاظ علمی، حوزه علمیه نجف است.

شیوه امام خمینی در مواجهه با احادیث فقهی

عضو هیئت علمی پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی با اشاره به این که در مکتب فقهی امام خمینی، سند روایت موضوعیت ندارد، ابراز داشت: امام به موثوق الصدور بودن روایت اهمیت می دهد نه ثقه بودن راوی؛ لذا در جایی که راوی ثقه است اما روایت با مبانی ما نمی سازد، امام آن روایت را مورد قبول نمی داند.

وی با بیان این مطلب که عملا کاری برای تبیین تمایزات روشی فقاهت و اجتهاد علما نشده است، گفت: عملاً کار جدی ای برای تبیین تمایزات روشی اجتهاد نشده؛ یعنی اینکه حداقل در علمای معاصر معلوم نیست که مشترکات روشی مکتب قم چیست و بر چه مبانی مبتنی شده و چه نتایجی را به بار آورده است.

رئیس گروه فقه سیاسی پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی با بیان این که متأسفانه طلبه‌ها هم تمایزات روشی اساتید را نمی‌دانند، خاطر نشان کرد: مثلا طلابی که می‌خواهند کلاس آقای شاهرودی بروند معنی‌اش این است که مکتب آقای صدر را پذیرفته اند یا اگر می‌خواهند کلاس آقای مؤمن بروند یعنی مکتب امام را پذیرفته اند؛ اگر طلاب این مطالب را بدانند یک مقداری هوشمندانه‌تر استاد خود را انتخاب می‌کنند.

وی با بیان این مطلب که اگر کسی دلباخته امام باشد، باید در درس خارجی شرکت کند که مبتنی بر شیوۀ فقهی و اصولی امام است، یا اگر به آیت الله خویی علاقه مند است، باید در کلاسی بنشیند که بر روش آیت الله خویی استوار است، اظهار داشت: اصلاً با نحله و مکتب آقای خویی، فقه حکومتی ممکن نیست احیاء بشود.

بحث های علمی در حوزه علمیه، عمدتاً فردی است

در ادامه حجت الاسلام والمسلمین ایزدهی با اشاره این که تنها دغدغه‌ام، این کلام رهبر انقلاب است که در حوزه فقاهت، به طور جدی پیگیر بحث فقه حکومتی نیستیم و متأسفانه حوزه علمیه به سمت حوزه سکولار در حال پیشرفتن است؛ ابراز داشت: بحث های علمی در حوزه علمیه عمدتاً بحث‌های فردی است، البته آن هم در جای خودش بسیار خوب است، اما ما در بستر حکومت اسلامی قرار داریم ولی متأسفانه همچنان در فضای فقه فردی بحث می‌کنیم.

وی با تاکید بر این که با وجود همه افت و خیزها، همچنان سطوح عالی حوزه هنوز درگیر بحث فقه حکومتی نیست؛ افزود: فقه حکومتی چیزی جدای از فقه ما نیست؛ همین فقه ماست ولی فقهی است که حکومت مسأله آن است.

رئیس گروه فقه سیاسی پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی با اشاره به این که برای کارآمدی حکومت و تدبیر مطلوب جامعه باید نگاهی کلان داشت، اظهار داشت: فقه ما در طول تاریخ همواره وجود داشته و فقه یک دانشی است که در طول تاریخ اسلام همیشه بوده و دچار گسست نشده است؛ اما فلسفه، کلام، عرفان و حتی تفسیر گسست دارد.

تحول کنونی در حوزه، کافی نیست

وی با اشاره به این مطلب که فقه محل ابتلای همه است و همیشه در جریان بوده است، ابراز داشت: فقه همواره در حال رشد بوده و از زمان مرحوم شیخ طوسی تا امروز، همواره در مسیر تحول بوده است، اما این تحول و پیشرفت، در زمان ما کافی نیست بلکه نیازمند یک جهش هستیم.

وی افزود: حوزه علمیه با تمام تحولاتی که در دهه‌های اخیر از سر گذرانده، همواره از جهش برق­آسا و چندوجهی عالم عقب مانده است. در کشور ما قبل از انقلاب  - در میان خانواده­ های مذهبی - زندگی مؤمنانه ای در جریان بود؛ یعنی یک طرف مقلد بود و طرف دیگر، مجتهد؛ اما امروز رابطه حکومت و مردم برقرار است.

حجت الاسلام ایزدهی ادامه داد: قبلاً بسیاری از این مسائل مستحدثه‌ای که الان هست، محل طرح نداشت. آن زمان نیاز نبود که ما در حوزۀ سیاست خارجی بحث داشته باشیم اما الان نیاز است؛ آن زمان بحث نظریه و نظام اصلاً فرض نداشت ولی الان دارد؛ به دلایل مختلفی نظام موضوعات، جهش چندین مرتبه‌ای داشته و ما همچنان تحول معمولی داشته ایم و لذا عقب افتاده ایم و اگر این عقب افتادگی جبران نشود، فقه ما مجبور به عرفی شدن خواهد شد و باید به قوانین موجود عالم تمکین کند.

وی با تاکید بر این که فقه باید به مسائل خیلی سریع پاسخ بدهد، گفت: به عنوان مثال، در نامگذاری بعضی از واژگان مانند کامپیوتر یا پهباد، اگر زود اقدام نشود، واژه لاتین و غیر مأنوس با زبان فارسی، جای خود را در محاورات باز می کند؛ به همین شکل در بحث فقه حکومتی هم باید به سرعت بتوانیم برای مسائل و مشکلات جامعه و مردم، یک پاسخ مطلوب بدهیم، اما متاسفانه تا حالا به هر علتی، به این نیاز آن طور که باید پاسخ داده نشده است؛ که البته این معلول قصور است نه تقصیر.

حجت الاسلام ایزدهی با اشاره به این که در زمان مرحوم استرآبادی و اخباری گری، فقه تخریب شد، گفت: مرحوم امام در بحث فقه حکومتی مؤلفه‌های روشی را ارائه می‌کنند، بحث زمان و مکان، مصلحت و رویکرد حکومتی به فقه را مطرح می کنند؛ اما بقیه این راه را ما باید برویم.

کارکرهای رسانه

وی با اشاره به نقش کلیدی رسانه در نظام های سیاسی اظهار داشت: رسانه چند کارکرد خاص در حوزه های علمی دارد؛ تبیین، ترویج و رصد.

رئیس گروه فقه سیاسی و عضو هیئت علمی پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی، گفت: نباید هر خبر و متنی را به عنوان فقه حکومتی معرفی کنیم؛ گرچه نیاز نیست که در حوزه حتماً همه یک جور فکر کنند و تکثر موضوعیت دارد؛ اما باید مشخص باشد آنچه می خواهیم در حوزه علمیه ترویج کنیم، دیدگاه مرحوم امام و مقام معظم رهبری در زمینۀ فقه حکومتی است.

وی ادامه داد: اگر غایت ما مشخص بشود، دیگر خیلی حاشیه نخواهیم داشت و مخاطبمان هم دقیقاً مشخص می‌شود.

تلقی درست از فقه حکومتی

حجت الاسلام ایزدهی ضمن تاکید بر این که باید تلقّی­مان از فقه حکومتی را مشخص کنیم گفت: فقه الحکومه با الفقه الحکومیه فرق می کند، آنی که محل بحث ما است، الفقه الحکومی است؛ یعنی فقهی که رویکرد حکومتی دارد نه اینکه فقه الحکومه باشد، حکومت مسأله فقه باشد. ما باید از نظر علمی روی دیدگاه کسانی مثل مرحوم امام خمینی و مقام معظم رهبری که صاحب­نظرند - و شیوۀ علمی و فقهی آنها برای ما معتبر است - کار کنیم و نظام فکری و فقهی و سیاسی آنها خوب بشناسیم و برایمان مشخص باشد، تا تکلیف­مان معلوم شود که چه کار می­خواهیم بکنیم؛ بنابراین اولین کار مطلوبی که فکر می‌کنم باید انجام بشود، تبیین خود موضوع الفقه الحکومی هست که همان فقه حکومتی می­باشد.

وی با تاکید بر این که برای استنباط باید فارغ از اینکه اصلاً حکومتی هست یا نیست اقدام کرد، اظهار داشت: فراگیر نبودن فقه حکومتی در حوزه علمیه، یک علتش علمی است و علت دیگر، عملی.

حجت الاسلام ایزدهی اظهار داشت: با توجه به این که فقه حکومتی تا بحال تولید نشده و هر استادی که بخواهد در این حوزه ورود پیدا کند باید از ابتدای کار شروع به تولید علم کند و حرف جدید بزند و همچنین توقعات مخاطب را نیز برآورده کند، لذا هراسی در بین اساتید برای ورود به بحث فقه حکومتی وجود دارد.

وی با اشاره به تاکید مقام معظم رهبری مبنی بر ایجاد نهضت نرم افزاری و تولید علم و علوم انسانی اسلامی، خاطر نشان ساخت: در ایجاد این نهضت علمی، بحث فقه حکومتی موضوعیت پیدا می‌کند.

امنیت روانی و تأمین معیشت، از مقدمات ضروری تولید علم

حجت الاسلام ایزدهی با تاکید بر هزینه­بر بودن تولید علم، ابراز داشت: امنیت روانی و امنیت ذهنی و معیشت اساتیدی که می خواهند در عرصه تولید علم در بحث فقه حکومتی فعالیت کنند باید تامین بشود، تا بدون دغدغه، محیطی ساکت را برای مطالعه و فکر کردن در اختیار داشته باشند.

وی ادامه داد: در تمام نظام ها بورسیه کردن رسم است، اگر دغدغه‌ های بعضی اساتید توان­مند تأمین نشود و نتوانند آرامش داشته باشند، طبعاً علم هم تولید نمی‌شود.

موفقیت غرب در حوزۀ تکنولوژی، محصول دو عامل است

حجت الاسلام ایزدهی افزود: دنیای غرب اگر در تولید علم موفق عمل کرده و اگر علوم غربی در همه جای دنیا فراگیر شده است، این محصول دو نکته اساسی است، نکته اول ثروت‌های بادآورده غرب است که با استعمار به دست آمده، آن سرمایه را به علم تبدیل کرده­اند، افرادی را بورسیه کردند و برایشان امنیت ذهنی ایجاد کردند تا بنشیند و فقط فکر کنند.

وی با اشاره به این که باید بر فضای مدرنیته غلبه کرد و فرهنگ اسلامی را جایگزین آن ساخت، ابراز داشت: ما در فضای مدرنیسم زندگی می‌کنیم و فکر می‌کنیم که در فضای سنتی زندگی می‌کنیم، آیا می‌شود ما این فرآیند را برعکس کنیم؟ تمدنی بر اساس آموزه‌های خودمان تولید کنیم که بومی خودمان باشد و نیازهای خودمان را برآورده کند و نیازهای جامعه را بر اساس معنویت و فطرت تأمین کند؛ این به یک تأمل و فکر جدی نیاز دارد.

رئیس گروه فقه سیاسی و عضو هیئت علمی پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی با اشاره به این که در حال حاضر جرأت نقد علمی در فضای فقه حکومتی وجود ندارد، افزود: نکته دوم این است که فعالان این عرصه باید جرأت نقد داشته باشند؛ به هر علتی، فضای خیلی مساعدی در این موضوع حاکم نیست؛ برخی فکر می‌کنند هر کسی بخواهد نقد کند، حتماً مخالف است در حالی که رهبری تصریح جدی دارند که باید فضای نواندیشی فراهم شود، البته نه در فضای عمومی.

وی با اشاره به رشد علمی علوم انسانی، کلامی و دینی در دوران دوم خرداد، ابراز داشت: وجود نظریه مخالف است که به رشد علمی کمک می کند؛ لذا اگر حرف مخالف وجود داشته باشد، ما هم مجبوریم جدی تر بحث علمی کنیم.

تبیین نظریه مخالف، کار رسانه ها است

وی افزود: البته تبیین نظریه مخالف هم کار رسانه ها است. با تبییین نظر مخالف می توان به رشد علمی و واقعی جبهه خودی دست یافت.

حجت الاسلام ایزدهی با اشاره به این که نظارت و رصد در حوزه های علمی، یکی از کارهای اساسی است که بر عهده رسانه می­باشد، عنوان داشت: مطبوعات در همه عالم جایگاه رصدی دارند و با برجسته کردن دیدگاه ها و نقطه ضعف ها، راه را برای رشد علمی هموار می کنند.

وی با اشاره به این که در حال حاضر مکتب فقهی اساتید، هم پوشانی دارد و ناظر بر یکدیگر نیستند، خاطر نشان ساخت: وقتی در حوزه علمیه نجف شبهه‌ای مطرح می‌شد، فردای آن روز همین شبهه در درس دیگران به طور جدی مطرح می‌شد اما امروزه این گونه نیست.

وی با اشاره به جزیره ای عمل کردن مؤسسات و مراکز علمی گفت: رسانه در تبیین و اطلاع رسانی فعالیت های صورت گرفته نقش بسزایی دارد و از دوباره کاری در مباحث علمی          جلوگیری می کند.

ضرورت توجه به فقه الحکومه اهل سنت

حجت الاسلام ایزدهی با تاکید بر توجه بر فقه الحکومه اهل سنت و این که حوزه علمیه در مباحث علمی خود باید به سخنان و دیدگاه­های رقیبان خود هم توجه داشته باشد، گفت: اهل سنت از قدیم الایام درگیر بحث فقه حکومت بوده است، شیعه نیز اگر می خواهد فقه حکومت داشته باشد، باید توجه ویژه به فقه حکومتی اهل سنت و رقبای خود بکند.

وی با اشاره به لزوم مشخص کردن مرزهای مباحث علمی در حوزه های علمیه، گفت: اگر مرزبندی داشته باشیم معلوم می‌شود که ما چه می‌خواهیم و دیگران چه می‌خواهند، و نه به دام سنی‌گری می‌افتیم.

فقدان رقابت علمی کافی در حوزه علمیه قم

حجت الاسلام ایزدهی ضمن انتقاد از فقدان رقابت علمی کافی در حوزه علمیه قم، گفت: حوزه علمیه قم با جامعه الازهر و فضای علمی عربستان که هیچ، بلکه با حوزه علمیه قم و اصفهان و مشهد هم رقابت ندارد و حتی در خود قم هم رقابت علمی وجود ندارد و هر کس در جزیره خود محبوس است.

حجت الاسلام ایزدهی با اشاره با این که غربی ها در قرون چهارم تا هفتم دانش‌های اسلامی را استقرا، ترجمه، بازخوانی و بازسازی کردند، ابراز داشت: همانگونه که ما فلسفه را از یونان گرفتیم و آن را ترجمه، بازخوانی و بازسازی کردیم، باید علوم دیگر دنیای غرب را نیز مورد بررسی قرار دهیم و نقاط قوت و ضعف آنها را در کنار هم ببینیم.

فاصله بین نظر و عمل باید پر شود

وی با اشاره به اینکه فقه باید دارای آثار عملی در سطح جامعه باشد و شکاف میان نظر و عمل پر شود، گفت: نگاه حداکثری ما در مبانی می‌گوید فقه ما به همه امور اعم از همه زمان‌ها، همه مکان‌ها، همه شئون زندگی پاسخ می‌دهد؛ اما عملاً وقتی وارد کار می‌شویم می‌بینیم که تا قبل از انقلاب، تمام خروجی‌های فقه ما فقط رساله عملیه است؛ اما در حوزه اجتماعی و حوزه حکومتی اتفاقی نیافتاده است.

کمبود منابع کافی در زمینه فقه حکومتی

حجت الاسلام ایزدهی با اشاره به اینکه برای تدریس فقه سیاسی کتبی وجود ندارد که نقش منابع و ساختار درس را داشته باشد، خاطر نشان ساخت: به این مناسبت سی جلد کتاب وسایل الشیعه را خط به خط خواندم و روایات سیاسی‌اش را تک تک کنار گذاشته‌ام تا بتوانم از دل آن، به یک ساختار صحیح در فقه سیاسی برسم.

لزوم تبیین فقه سیاسی آیت الله خامنه ای

وی با تاکید بر لزوم تبیین فقه سیاسی آیت الله خامنه ای، گفت: در طرحی که با همکاری سایت رهبری بنا بر نظام­مندکردن سخنان ایشان در خصوص فقه سیاسی داشتیم، بنا شد که چهار کار صورت بپذیرد، تعریفی برای نظام‌های سیاسی ارائه شود، دولت به معنای حاکمیت فراگیر تبیین شود، اشتمال بر حاکمیت، مردم و سرزمین تبیین شود.

حجت الاسلام ایزدهی با اشاره به فعالیت پژوهشی که بر روی روایات سیاسی وسائل الشیعه انجام داده است، گفت: اگر قرار باشد که پژوهش بنده به سرانجام برسد به این روال خواهد بود؛ حاکمیت، مبانی، مشروعیت، خواستگاه مشروعیت، انتصاب، حاکمان و کارگزاران، ساختار حکومت، مردم، جمعیت، وظایف مردم برای خود و جامعه و سرزمین.

از واژه فقه حکومتی، تبیین درستی ارائه نشده

وی با اشاره به این که تبیین درستی از واژه فقه حکومتی نشده است، ابراز داشت: فقه حکومتی یک نگرش غالب بر فقه است که به همه فقه، جهت و خط می‌دهد، ما برای اینکه فقه حکومتی را تبیین و ارائه کنیم حتماً ، باید سه مرحله را پشت سر بگذاریم. چنانچه این سه مرحله به­درستی پیش نرود، در کلان­پروژۀ فقه حکومتی هم پیشرفت چندانی را شاهد نخواهیم بود: اول اینکه فقه حکومتی چیست؛ دوم: چرا فقه حکومتی، و سوم: چگونگی فقه حکومتی.

متصدی تحقیقات در حوزه فقه حکومتی مشخص نیست

حجت الاسلام ایزدهی با اشاره به این که مشخص کردن متصدی فقه حکومت کار سختی است، خاطر نشان ساخت: همانگونه که متصدی فرهنگ مشخص نیست، معلوم نیست متصدی، وزارت ارشاد است یا سازمان تبلیغات یا حوزه یا مردم یا ان جی اوها؛ فقه حکومتی نیز همین گونه است، اما تلقی من این است که بهتر است این کار رویکرد حکومتی پیدا نکند، بلکه با تفکر طلبگی و بسیجی وار، کار پیش برود.

پس از اتمام سخنان حجت الإسلام ایزدهی، حجت الإسلام دکتر نصرتی در اهمیت رابطه و تعامل حوزۀ علمیه و رسانه گفت: رسانه، در فرایند توسعه فقه حکومتی و انجام کارهای علمی و تحقیقاتی، جزء مکمل است؛ امروز دیگر نمی‌شود در یک کنج و گوشه‌ای نشست و تولید دانش کرد؛ تولید دانش، یک امر جمعی و اجتماعی است. تولید علم در چارچوب نظام وسیع اجتماعی، حکومتی و جامعه بشری باید مورد لحاظ قرار گیرد؛ چرا که تا به حال بعضی از موضوعات اصلاً در عنوان ابواب فقهی ما قرار نگرفته بود، و علت آن هم این است که ما به  آنها ابتلاء نداشتیم. 

وی افزود: وقتی ما به موضوعی ابتلاء نداشته باشیم، احساس تکلیف هم نمی‌کنیم؛ اما رسانه می‌تواند در این میان نقس حلقه واسط را ایفا کند؛ یعنی از یک طرف مسائل را تبیین کند و بعضی از مشکلات را تبدیل به مسأله کند و با تدابیر و مهارت­های رسانه‌ای خودش آنها را به سمع و نظر اهل علم برساند، و از آن طرف هم، رسالت رساندن پاسخ­های علمی جامعۀ حوزوی و دانشگاهی به جامعه و مردم را عهده‌دار بشود.

پس از اتمام این سخنان برخی از اعضای هیات تحریریه پایگاه اطلاع رسانی وسائل، سؤالاتی را از ججت الإسلام ایزدهی پرسیدند.

در ابتدا سید حسین میرخلیلی، عضو هیات علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی و دبیر سرویس سیاست پایگاه اطلاع رسانی وسائل، پیرامون ضرورت وجود یک مرکز جامع برای رسیدگی به کلان پروژۀ فقه حکومتی گفت: با توجه به اینکه در زمینۀ فقه حکومتی کارهایی به صورت جزایر پراکنده در حال انجام است، چطور می‌توانیم بستری فراهم کنیم تا این کارها و تحقیقات مختلف، از یک انسجام برخوردار شده و به سوی یک هدف واحد حرکت کنند؟ آیا مرکز یا مؤسسه ای که بتواند این تحقیقات متفرق و پراکنده را تجمیع کند، در حال حاضر وجود دارد؟ فکر می­کنم تحقیقات در زمینۀ فقه حکومتی تا نهادینه نشود و مرکزی برای تجمیع و جهت دهی این فعالیت ها وجود نداشته باشد، سرانجام مطلوبی برای فقه حکومتی نمی­توان تصور کرد.

سپس سید روح الله سیدی از همکاران این پایگاه اطلاع رسانی با طرح پرسشی درباره فقه اجتماعی گفت: شما خیلی کامل ابعاد مسأله را بررسی فرمودید، سوال من بیشتر ناظر به ابهام زدایی از خود واژه فقه حکومتی بود. عده‌ای می‌گویند حکومت یک بخشی از اجتماع و جامعه است، در بحث‌های جامعه شناختی می‌گویند یکی از نهادهای جامعه مرتبط می‌شود با سیاست و اگر بخواهیم فقه را به عنوان اداره کنندۀ جامعه و زندگی مطرح کنیم، ابتدا باید دربارۀ واژه فقه اجتماعی بحث کنیم و سپس فقه حکومتی را به عنوان یکی از اجزای فقه اجتماعی قرار بدهیم. نظر شما در این باره چیست؟

در ادامه علی شفابخش، دبیر سرویس مبانی فقه حکومتی گفت: فقه حکومتی هم مانند سایر حوزه‌ها و مسائل علمی، زمانی به رشد ایده­ آل خودش می‌رسد که در تقابل با اندیشه‌های رقیب قرار بگیرد؛ به عنوان مثال در حوزۀ علم کلام، شهید مطهری می‌فرماید اینکه مسائل فلسفه اسلامی تا این حد گسترده شده، یکی از علت‌هایش اشکال­گرفتن­ها و ناخن زدن‌های متکلمین به آراء فلسفی بود. با توجه به این مطلب، نکتل اول این است که پیشنهاد و راه­کار شما برای اینکه در زمینه فقه حکومتی و سیاسی هم فضایی فراهم شود که اندیشه‌های رقیب و مخالف، در برابر هم قرار بگیرند چیست؟ مثلاً به این شکل که کسانی که با رویکرد کلان و حکومتی به فقه مخالفند، به میدان بحث و مناظره بیایند و دیدگاهشان را مطرح کنند. برای اینکه یکچنین فضای چالشی شکل بگیرد و تضارب آرا در بگیرد، به نظر شما چه­ کار باید کرد؟ و نکتۀ دوم اینکه، نقش رسانه­ ها به طور کلی، و رسالت سایت وسائل به طور خاص، در این میان چگونه می­تواند باشد؟

سپس حجت الاسلام محمد علی افضلی، دبیر سرویس فرهنگ و هنر سایت وسائل گفت: نقطه اشتراکی که در این میان وجود دارد این است که انگیزۀ شروع حضرتعالی و شروع فعالیت این سایت، پاسخ به دغدغه و مطالبۀ مقام معظم رهبری دربارۀ فقه حکومتی بوده است، و از طرفی ما به واسطه سلک حوزویمان باید ابتدا موضوع را خوب بررسی و طراحی کنیم تا بعد بهتر بتوانیم وارد مسائل و محتوا بشویم و دغدغه حضرتعالی هم همین بود که ما در ابتدای کار، مرادمان از فقه حکومتی را خوب مشخص کنیم. من پیشنهادم این است که اگر برای شما ممکن باشد، یا در قالب یک مصاحبه، و یا به صورت یک یا چند جلسه ما خدمت برسیم و شما فقه حکومتی از منظر امام خمینی و مقام معظم رهبری را تبیین بفرمایید تا بتوانیم از این نگاه، در سایت بهره بگیریم.

لازم به ذکر است در ابتدای این جلسه، ابوالحسن میری، عضو شورای سیاست گذاری پایگاه اطلاع رسانی وسائل ضمن ارائه گزارشی از اقدامات انجام شده برای ترویج فقه حکومتی در حوزه و سه رویکرد اطلاع رسانی آموزشی و پژوهشی ایت سایت، با اشاره به بیانات رهبر معظم انقلاب خطاب به علما و بزرگان حوزه گفت: پایگاه اطلاع رسانی وسایل از ابتدای سال نود و چهار به صورت آزمایشی فعال شده است.

وی ابراز داشت: سیاست، جامعه، اقتصاد، فرهنگ و هنر، حقوق، مبانی، مکتب دفاعی، علم و فنآوری و مسائل مستحدثه، موضوعاتی هستند که به صورت سرویس اختصاصی در سایت به آنها پرداخته می‌شود.823/502/ق