vasael.ir

به گزارش وسائل، حجت‌الاسلام‌ محمدرضا نوراللهیان، صحیفه‌پژوه و استاد حوزه و دانشگاه، در گفت‌وگویی بیان داشت: درباره دعای نهم صحیفه سجادیه گفت: دعای نهم دعایی است در مورد اشتیاق انسان‌ها به اینکه از پروردگارشان بخشش بخواهند. آغاز دعا به گونه‌ای است که حالتی در بنده پدید بیاید که حالت عذرخواهی و تنبه و توجه و بیداری باشد «اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ صَیرْنَا إِلَی مَحْبُوبِک مِنَ التَّوْبَةِ، و أَزِلْنَا عَنْ مَکرُوهِک مِنَ الْإِصْرَارِ» خدایا دست ما را بگیر تا بندگانت به آنچه دوست داری برگردند و آن راه توبه است، من را هم ببر و از آن راه که دوست نمی داری مرا دور کن و آن اصرار بر غفلت و راه اشتباه و بی‌توجهی به حقانیت عالم است.

وی به بیان نکته‌ای درباره صحیفه سجادیه پرداخت و افزود: آنهایی که به ما این حقایق را گفته‌اند «از خدا بخواهید تا به آنچه دوست دارد ما را وادارد و از آنچه نمی‌پسندد بازدارد» همه زندگی خودشان این چنین بود. آنچه در طول عمر به آن بیشترین توجه را داشتند همین مطالبی است که به ما آموزش داده‌اند. اگر امام سجاد(ع) که در دامان امام حسین(ع) پرورش یافتند، دعای مکارم الاخلاق دارند، خود در قله اخلاق بودند. اگر دعای صحیفه بر رسیدگی به مردم تأکید می‌کند،  آنقدر امام سجاد(ع) انبان‌های غذا را شب‌ها به دوش می‌کشیدند و ناشناس به خانه افراد می‌بردند که چیزی در خانه خودشان نمی‌ماند.

نوراللهیان گفت: امروز در شرایطی هستیم که یک بلای بزرگ جهانی و همه گیر در بین بشریت رخ داده است باید قبل از آنکه به فکر خود و فرزندان خود و خانواده و رفاه خودمان در  روزهای قرنطینه باشیم، به همسایه هم فکر کنیم، به نیازمندانی که خرید نان هم برای آنها سخت است؛ گاهی توان مالی ندارند و گاهی پیر هستند و توان جسمی آنها کافی نیست. اگر به فکر سلامتی خود هستیم، خانواده‌ای را که ممکن است به دلیل ناتوانی و فقر بیمار شوند هم مثل خانواده خود بدانیم.

صحیفه‌پژوه و استاد حوزه و دانشگاه افزود: امام سجاد(ع) خود گفتند و عمل کردند. نگاه آسمانی را تعلیم کردند و خود همزمان دانش‌آموز برجسته مدرسه توجه به خدا هستند. طاووس یمانی از بزرگان نیمه دوم قرن اول نقل می‌کند که من در کنار کعبه بودم دیدم جوانی آمد پرده‌های کعبه را به دست گرفته و مناجات می‌کند. این قدر صوت حجازی این جوان برای من جذاب بود که میخکوب شدم ببینم چه می گوید. شنیدم که گفت: «یا ذالمعالی علیک معتمدی طوبی لعبد تکون مولاه» ای خدای دارای مقامات والا من بنده توام. خوشا به حال بنده‌‎ای که تو مولای او باشی و او بنده مثل تویی باشد، بنده ثروت و مال نباشد. «طوبی لمن بات وجلا» خوشا به حال آنکه نیمه‌های شب با تو خلوت کند، با تو سخن بگوید و زار و نیاز کند: «یشکو الی ذی الجلال بلواه» به پروردگاری که صاحب جلال و عظمت و اقتدار است شکایت دلش را ببرد. با تو راز دل بگوید. وقتی با پروردگارش خلوت کند، خداوند درهای بخشش و کرامت و رحمتش را به روی او باز می‌کند و به او لبیک می‌گوید.

وی با بیان اینکه آنهایی که سعی می‌کنند خدایی باشند، خدمتشان به خلق هم خدایی می‌شود و نگاهشان به هستی و آفرینش تغییر می‌کند، ادامه داد: دلِ خدایی مثل آیینه رقیق می‌شود، صدای مظلوم به شدت روح او را می‌لرزاند. اگر ما این راه را که از صحیفه سجادیه گرفتیم مبنای زندگی آینده خود قرار دهیم، باور کنید حقوق یکدیگر، احترام متقابل و آرامش به ما بر می‌گردد. کسی که به قدرت پروردگار خود مؤمن است در جهت رضای خدای باری تعالی زندگیش به گونه‌ای تنظیم می‌شود که به جهانی بهتر ساختن برای خود و دیگران ختم می شود.

نوراللهیان با اشاره به فرازی از دعای صحیفه سجادیه مبنی بر «اللَّهُمَّ وَ إِنَّک مِنَ الضُّعْفِ خَلَقْتَنَا»، گفت: مضمون این دعا این است که بارالها تو ما را از ضعف مطلق آفریدی. هر که هستیم اگر رئیس قدرتمند یک قوم یا قبیله یا یک کشور هستیم یا حتی مسلط بر بسیاری از کشورها هستیم تا انسان ضعیفی که یک جزیره‌ای به تنهایی زندگی می‌کند، همه را تو آفریدی و از ضعف آفریدی. بشر در لحظه‌های انعقاد اولین هسته زندگی در ضعف است تا به دنیا آمدن و روی پا ایستادن و راه رفتن و ... در همه مراحل انسان ضعیف آفریده شده است: «وَ عَلَی الْوَهْنِ بَنَیتَنَا».

این استاد حوزه و دانشگاه با تصریح بر اینکه در شرایطی هستیم که ممکن است یک اتفاق کوچک و بسیار کم‌ارزش تمام هستی‌مان را از بین ببرد، اظهار کرد: امروز ببینید یک مسئله کوچک که دامنگیر بشریت شده چگونه طومار هستی یک جهان را به هم ریخته، بشریت را خانه‌نشین کرده، هزاران پرواز را لغو کرده، کشتی‌ها را متوقف کرده، پایانه‌ها، ترمینال‌های قطار و اتوبوس تعطیل شده، سراسر هتل‌های عالم خالی شده است. المپیک ژاپن  یک سال تأخیر افتاده است و بسیاری از قضایا دیگر. چنین بشر ضعیفی چه قدر ادعاها که در تاریخ و عصر خود خلق می‌کند. چه شعله‌های آتشی که بر جان همنوعان خود برمی‌افروزد.

وی گفت: امام سجاد(ع) برای اینکه ما را تربیت کنند عرضه می‌دارند: «فَلَا حَوْلَ لَنَا إِلَّا بِقُوَّتِکَ، وَ لَا قُوَّةَ لَنَا إِلَّا بِعَوْنِک» خدایا بشر همه هستی‌اش از ضعف آغاز شده است. الان می‌بینیم در بیمارستان‌های جهان چه اتفاقی افتاده است، خانه‌نشین شدن بخش اعظم مردم جهان را می‌بینیم و اتفاق‌های بیشتری که در راه داریم و کسی نمی‌داند. هنوز آثار این بلیه به برخی بلاد نرسیده است. امام سجاد(ع) عرضه می‌دارند: خدایا پس ما همه ضعف هستیم، خیال قدرت و قوت داریم. تو اگر دست ما را نگیری هیچ هستیم، اگر کمک تو نرسد، کاری نمی‌توانیم بکنیم از جا نمی‌توانیم بلند شویم، پس «فَأَیدْنَا بِتَوْفِیقِک، وَ سَدِّدْنَا بِتَسْدِیدِک، وَ أَعْمِ أَبْصَارَ قُلُوبِنَا عَمَّا خَالَفَ مَحَبَّتَک» خدایا حال که داریم بیدار می‌شویم با توفیقات خود دست ما را بگیر، خودت ما در این بحران حفظ کن. ما مثل پر کاهی در این طوفان شکننده از بین نرویم. دیدگان قلب ما را بر آنچه تو را ناراضی می‌کند ببیند. بهترین پیام ایشان این است: «وَ لَا تَجْعَلْ لِشَی‏ءٍ مِنْ جَوَارِحِنَا نُفُوذاً فِی مَعْصِیتِک‏» خدایا به ما اراده‌ای قوی بده که با هیچ یک از این جوارح و اعضا؛ از چشم و دست و زبان، هیچ معصیت و نافرمانی پس از این نکنیم.

کتابی برای دردهای امروز

نوراللهیان با تأکید بر اینکه امروز باید برای دردهای امروز خودمان از کتاب صحیفه سجادیه کمک بگیریم، گفت: اینها آموزه‌های شخصیت‌های بزرگ آفرینش است. اینها پیشوایان هدایتند. بالاخره گرفتاری که امروز در آن قرار گرفتیم پایان پیدا می‌کند اینطور نیست که بحران کرونا بخواهد سالها بشریت را درگیر کند. این دوره هم می‌گذرد. اگر ما زنده بودیم و خود و جامعه‌مان را خواستیم وارسی کنیم، ببینیم آیا در این مساله ما سرافراز بودیم یا خیر؟ در این بلا و مصیبت بزرگ چه نمره‌ای آوردیم؟ ببینیم همه ایران و جهان چگونه با قصه برخورد کرد؟ صحیفه سجادیه در این بلیه جهانی که به قول محتشم «کار جهان و خلق جهان جمله در هم است/کآشوب در تمامی ارکان عالم است.» می‌خواهد ما را به تاریخ بشر برگرداند. بشر همیشه با بحران مواجه بوده است. جنگ‌ها، پدیده‌های آسمانی، بلایای طبیعی همیشه در زندگی بشر بوده است.

این استاد حوزه و دانشگاه افزود: می‌گویند بعد از جنگ جهانی دوم هیچ پدیده‌ای این چنین عالم‌گیر و فراگیر نبوده است. ولی بلاهای دیگری هم بوده است. امام سجاد(ع) صاحب صحیفه در طول عمر شریفشان با بلاهای بزرگی مثل واقعه کربلا مواجه بودند، کربلا بلای کمی برای انسانیت و فضیلت و اخلاق نبود. امام با بلای دیگری هم مواجه شدند و آن اسارت تمام خاندان نبی آخرالزمان(ص) بود که تمام بزرگان‌ خود را در صحنه کربلا از دست داده بودند و نزد یزید بردند و جلویشان هلهله کردند. امام سجاد (ع) قتل عام تکان‌دهنده واقعه حره را در زمان حیات خود دیدند. امام در بلاهای اجتماعی نشو و نمو کرده است. امام در این بحران‌ها بوده‌اند و حالا به ما پیام می‌دهند که خداوندا بشر این‌گونه است همیشه نافرمان بوده است. بشر همیشه چنین است که وقتی کشتی که در آن نشسته، در حال غرق شدن باشد، با تو سر به نیایش می‌گذارد، اما همین که به خشکی می‌رسد یادش می‌رود. این‌ خاصیت بشر است. صحیفه سجادیه می‌گوید این خاصیت منفی خود را سعی کن با بصیرت تغییر دهی.

وی به بخش دیگری از دعای امام اشاره کرد: در همین دعا امام می‌گویند: «خدایا خودت ما را به گونه‌ای یاری کن که بعد از این بحران از این غفلتی که جهان و ما را فرا گرفته بود بیدار شویم؛ اللَّهُمَّ فَصَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ اجْعَلْ هَمَسَاتِ قُلُوبِنَا، وَ حَرَکاتِ أَعْضَائِنَا وَ لَمَحَاتِ أَعْینِنَا، وَ لَهَجَاتِ أَلْسِنَتِنَا فِی مُوجِبَاتِ ثَوَابِک» این دعا بسیار کوتاه است آن را بخوانید که پر از درس‌هایی برای زندگی امروز ما است.

نوراللهیان به دعای چهاردهم امام سجاد(ع) با این مضمون «دعائِه علیه السلام اِذَا اعْتُدِیَ عَلَیْهِ اوْ رَأی مِنَ الظّالِمینَ ما لایُحِبُ» اشاره کرد و گفت: این دعا هنگامی است که حضرت می‌دیدند ستمکاران و اهل ظلم و بیدادگری بیداد و ستم می‌کنند. این دعا با اوضاع زمانه ما بسیار مناسبت دارد، در شرایطی مثل شرایط ما خیلی به این توصیه‌ها و رهنمودها نیازمندیم. ببینید ما در چه جهانی زندگی می‌کنیم،  جهانیان چشمشان را بر بسیاری از جنایت‌هایی که دارد در حق مظلومین انجام می‌شود بسته‌اند. مدتهاست جهان ناله کودکان گرسنه آفریقا را شنیده اما نمی‌خواهد بشنود. بیش از یک قرن است که جهان نمی‌خواهد بشنود اینها با یک لقمه نان می‌توانند جان خود را نجات دهند. بچه‌های وَبازده یمن را جهان نمی‌خواهد ببیند. در بنگلادش و هند و افغانستان و بسیاری از کشورهای مظلوم جهان، فقر طاقت سوز است. ما از جزایر کمور اطلاعاتی داشتیم که با شنیدن آنها خواب به چشم ما نمی‌آمد. بچه‌هایی که پوستشان به بدنشان چسبیده، رگ‌های گردنشان دیده می‌شود‌. در میانمار بوداییان مسلمانان را در آتش کشتند.

وی ادامه داد: چرا جهان به این همه ظلم نگاه نمی‌کند؟ ناله‌های مادرانی که فرزند شهیدشان را روی دوش جوانان در غزه یا غسال خانه‌ها می‌بینند، جهان نمی‌بیند؟ وقتی شیخ ابراهیم زکزاکی آن انسان مجاهد بزرگ سه فرزندش را در مقابل چشمش کشتند، حالا در سن بالا برای درمان به هند و یا نیجریه می‌رود اما اجازه درمان هم به او نمی‌دهند. چرا دنیا این ظلم را نمی‌خواهد ببیند. اروپا، غرب، جهان امروز و حتی جهان اسلام، عربستان سعودی چرا چشمش را بر کشتن کودکان در کشور مسلمان یمن بسته است؟ تمام مرزهای رساندن کمک غذایی را به این مردم بسته‌اند و دنیا هیچ نمی‌گوید.‌

نوراللهیان به شهادت سردار سلیمانی و همرزمانش اشاره کرد و گفت: وقتی در فرودگاه بغداد دو پروانه عاشق پریدند، حاج قاسم سلیمانی و مهدی مهندس را به قتل رساندند، چطور دنیا این را محکوم نکرد؟ دو انسانی که توانستند ریشه داعش را از بین ببرند؟ داعش مگر کم قصه جنایت و بی‌رحمی داشت؟ ما دیدیم اینها با ایزدی‌ها چه کردند، با شهید حججی ما چه کردند. یک جهان پرآشوب درست کردند‌. خانواده‌ها را متلاشی کردند‌. امام در دعای چهاردهمشان در برابر این گونه بی‌رحمی‌ها ضمن اینکه به خدا پناه بردن را به ما آموزش می‌دهند، نکته‌های بزرگی را هم ذکر می‌کنند.

از ظلم به کسی که صدایش جز به خدا نمی‌رسد، بترس

صحیفه‌پژوه با اشاره به حدیثی از امام صادق(ع) که در اصول کافی وجود دارد، اظهار کرد: امام صادق(ع) فرمودند: پدرم امام باقر(ع) لحظه احتضارشان به من گفتند: پسرم، امام سجاد(ع) لحظه احتضارشان بود  به من فرمودند: پسرم، پدرم حسین(ع) عصر عاشورا در آخرین وداع این توصیه را کردند: «از ظلم به کسی که صدایش به هیچ جا جز خدا نمی‌رسد، بترس.» مثل امروز که می‌بینیم دنیا هر ظلمی در آن انجام می‌شود، نمی‌شنود، امام چنین توصیه‌ای می‌کنند که بشریت از ظلم به کسی که صدایش به جز خدا نمی‌رسد، بترسد. ظلم‌های زیادی در زمانه امام به ایشان روا داشته شد.

وی به بخش‌هایی زیبا از این دعا پرداخت و گفت: امام عرضه می‌دارند: «يَا مَنْ لَا يَخْفَى عَلَيْهِ أَنْبَاءُ الْمُتَظَلِمِينَ» خدایی که خبرها و حال ستمدیدگان و شکایت‌کنندگان از ظلم بر تو پوشیده نیست.‌ تو مطلعی که بر جهان چه می‌گذرد. تو مطلعی زمانه‌ای شده است که رحم از بشریت گرفته شده است. قساوت جای ملاطفت و مهربانی را گرفته است. « وَيا مَنْ لايَحْتاجُ فى قَصَصِهِمْ اِلى‏ شَهاداتِ الشّاهِدينَ» ای خدایی که وقتی مظلومین می‌خواهند ماجرای ظلم‌هایی که بر آنها رفته شرح دهند تو از آنها شاهد نمی‌خواهی. خودت شاهدی. «وَ يَا مَنْ قَرُبَتْ نُصْرَتُهُ مِنَ الْمَظْلُومِينَ » ای خدایی که نصرت و یاری تو به مظلوم وقتی برسد نه دیر است نه ناقص. ای خدایی که هر مظلومی چشم به کمک و یاری تو داشته باشد به او یاری می‌کنی درست است که چهره ظلم بشریت عوض می‌شود اما تو هوادار مظلومین هستی. «وَ يا مَنْ بَعُدَ عَوْنُهُ عَنِ الظّالِمينَ» ای خدایی که به ظالم با خشم و رفتاری کسی که هرگز نمی‌خواهی او دست به چنین کاری بزند، رفتار می‌کنی.

نوراللهیان با اشاره به این فراز از دعای صحیفه سجادیه «قَدْ عَلِمْتَ يا اِلهى، ما نالَنى مِنْ فُلانِ بْنِ فُلانٍ»، اضافه کرد: امام در این فراز حرف خود را خصوصی‌تر می‌کنند. خدایا ظلم‌هایی که بر ما روا داشته می‌شود می‌دانی. ستمگر بر من را می‌شناسی و می‌دانی با ظلم، شرایط زندگی ما را به سوی سختی و دشواری می‌برد و تو راضی به این نیستی. خدایا بر محمد و آل‌محمد(ص) درود فرست: «وَ خُذْ ظالِمى وَ عَدُوّى عَنْ ظُلْمى بِقُوَّتِكَ، وَ افْلُلْ حَدَّهُ عَنّى بِقُدْرَتِكَ» خدایا تو قادری ظالمان را از راهی که عقل و فکرشان نمی‌رسد مؤاخذه کنی. این مؤاخذه فقط مربوط به جهان آخرت نیست. ظلم در همین دنیا پاسخ خودش را از خداوندی که طرفدار بندگان مظلومش است، می‌گیرد.

این صحیفه‌پژوه کشورمان تصریح کرد: خداوند جای عدل نشسته است و اتفاقاتی که در این روزگار می‌افتد، انتقامی است که خداوند از بشر مستکبر می‌گیرد. همه ستمگران به این ماجرای پیش آمده کرونا گرفتار شده‌اند و پیام قرآن کریم این است:«يا أَيُّهَا الْإِنْسانُ ما غَرَّكَ بِرَبِّكَ الْكَرِيمِ» ای انسان چه قدر غرور تو را گرفته بود. ببین چقدر بیچاره و درمانده شده‌ای. خدایا همه ما را متوجه عظمت بی‌نهایت خودت بفرما و اگر در زندگی ما ظلمی به همسایه‌ای، دوستی، به کسانی که از ما ضعیف‌تر بوده‌اند شده است، ما را ببخش و در جلب موفقیت کسی که حق او را رعایت نکردیم، موفق کن. پروردگارا به وجاهت امام سجاد(ع) که زیبنده‌ترین سجده‌کنندگان روی زمین بود و نسبت به تو یک بنده شایسته، قسمت می‌دهیم این مصیبت جهانی را به فضل و لطفت از جامعه بشری برگیر و عافیت و سلامت را و نیز زبان شکرگذار و روحیه تشکر از خالق را به بندگانت عنایت بفرما./910/422/ح

منبع: ایکنا