vasael.ir

به گزارش خبرنگار وسائل، در زندگی هر کدام از ما، یک مسئلهٔ کوچک یا بزرگ به راحتی می‌تواند تبدیل به یک بحران شود و کل زندگی ما را تحت تأثیر قرار دهد. در حالی که نگاه درست و ذهنیت مثبت، می‌تواند انسانی بسازد که نه تنها از پس بزرگ‌ترین مشکلات و مسائل بر می‌آید، بلکه همیشه شاد و خوش‌بخت زندگی می‌کند.

اگر انسان از نگاه خود مرتکب خطایی هم نشده بهتر است در مقابل همسر خویش مدعیانه ظاهر نشود، بلکه برای جلوگیری از تنش بگوید اگر من چنین خطایی مرتکب شدم، از شما عذر می‌خواهم که عذرخواهی نشانهٔ خردمندی است. اگر اشتباهی کرده‌ایم، تا همسرمان را راضی نکرده‌ایم آرام نگیریم.

عذر خواهی دلیل عاقلانه یک اختلاف است

عذر خواهی نه تنها نشانه ضعف نیست، بلکه دلیلی بر مدیریت عاقلانه یک اختلاف است. کسی که در رفتار خود مرتکب اشتباهی می‌شود و خیلی زود، عذرخواهی می‌کند، معلوم است که از بهره عقلی بالایی برخوردار است. از آن سو، پذیرش عذر هم نشانه خردمندی است.

زندگی مشترک هر انسانی غیر از معصومان علیهم السلام، مملو از خطاست. عصمت از خطا برای انسان‌های معمولی تقریباً غیر ممکن است. اما اگر ما به رفتارها و گفتارهایمان توجه و دقت کافی داشته باشیم، از میزان خطاهای‌مان کاسته خواهد شد و دیگر مجبور به عذرخواهی نمی‌شویم.

حال اگر به هر دلیلی دچار خطا شدیم، چه باید کرد؟

برخی عادت دارند به جای پذیرش خطای خویش، تا حد ممکن آن را توجیه کنند. در حالی که انکار اشتباه، خود نوعی اصرار بر آن است، حتی اگر اشتباه را تکرار نکند. بهترین کار در این هنگام پذیرفتن خطاست. اگر انسان از نگاه خود مرتکب خطایی هم نشده بهتر است در مقابل همسر خویش، مدعیانه ظاهر نشود، بلکه برای جلوگیری از تنش بگوید: «اگر من چنین خطایی مرتکب شدم، از شما عذر خواهی می‌کنم» چراکه عذرخواهی نشانه خردمندی است.

برخی هم به جای عذرخواهی، تلاش می‌کنند روزنه گریزی بیابند و تقصیر را به گردن دیگری بیندازند. این روحیه، نه تنها مشکلی را حل نمی‌کند، بلکه مشکل جدیدی را به وجود می‌آورد که همان بگو مگوهای بی خودی بر سر تعیین مقصر است. اگر اشتباهی کرده‌ایم، تا همسرمان را راضی نکرده‌ایم، آرام نگیریم. پذیرش خطا، موجب می‌شود همسر ما اگر هم عصبانی است، مدیریت خشم خود را به دست بگیرد، اما توجیه خطاها، معمولاً طرف مقابل را عصبانی‌تر می‌کند.

اگر زن و شوهر به عذرخواهی و عذر پذیری پایبند باشند، تنش‌ها را عاقلانه پشت سر خواهند گذاشت. در این صورت اختلاف‌ها، نه تنها موجب کدورت روابط نخواهد شد، بلکه به استحکام آن نیز کمک خواهد کرد. برخی از پوزش‌ها با رفتار شکل می‌گیرد. مثلاً زن، اشتباهی کرده و بر اثر آن تنشی میان او و همسرش ایجاد شده است و به هر دلیلی از پوزش زبانی خودداری می‌کند.

اما وقتی همسرش به خانه می‌آید، خود را برای او آرایش می‌کند و با روی گشاده به استقبالش می‌رود. یا مرد چنین اشتباهی مرتکب شده اما به جای پوزش زبانی وقتی از بیرون به خانه می‌آید یک جعبه شیرینی می‌خرد و با لب خندان به همسرش تعارف می‌کند. در اینجا باید طرف مقابل هم به راحتی گذشت کند و انتظار نداشته باشد که حتماً همسرش با پوزش زبانی عذرخواهی کند.

پذیرش اشتباه هم خود، نوعی پوزش طلبی است. اگر اختلافی رخ داد که مقصرش همسرمان بود، اما به جای این که بگوید: «معذرت می‌خواهم»، گفت: «اشتباه از من بود و مقصر هستم»، همین را باید عذرخواهی دانست و پذیرفت.

برای پذیرفتن عذر، نباید به دنبال دلیلی قانع کننده بود

برای پذیرفتن عذر همسر، نباید به دنبال دلیلی قانع کننده بود. ممکن است دلیلی که همسرمان برای اشتباهش می‌آورد، از نظر ما منطقی نباشد، اما این نباید مانع پذیرش عذر او شود. در این گونه موارد، نه تنها نباید عذرخواهی او را رد کرد، بلکه باید خودمان برای اشتباه او دلیلی بتراشیم.

مثلاً اگر قولی داده و حالا عمل نکرده، بگوئیم: شاید در توانش نبوده، شاید فراموش کرده، شاید وقتی که قول می‌داد، به سختی عمل کردن به آن فکر نکرده بود، شاید .... و هزار شاید دیگر. بالاتر از این، حتی اگر می دانیم که در عذری که می‌آورد صادق نیست باز هم باید عذرش را بپذیریم.

در برابر خطاهای همسر، باید تا حد ممکن با نگاهی همراه با حسن ظن قضاوت نمود. اما اگر این خطا به هیچ وجه قابل توجیه نبود باید از ان گذشت کرد و اگر همسرمان از آن خطا عذرخواهی کرد، عذر او را پذیرا باشیم.

در پذیرش عذر، نباید معطل کرد

در پذیرش عذر، نباید معطل کرد. همین که همسرمان عذرخواهی کرد باید عذر او را بپذیریم که نپذیرفتن عذر، نشانه کمبود عقل بوده و موجب محرومیت از بهره‌های معنوی می‌شود. در بسیاری از موارد، نپذیرفتن عذر از اشتباهی که همسرمان انجام داده زشت‌تر بوده و موجب می‌شود که انسان از فیض شفاعت، محروم شود.

شاید در اینجا سئوالی پیش آید که: چرا تا این اندازه باید مدارا کرد؟ آیا این موجب نخواهد شد که همسرمان در اشتباهاتش جسارت بیشتری پیدا کند؟

در پاسخ به این سئوال باید گفت: فرض کنید زن یا شوهری عصبانی شده و در همان حالت، کار ناشایستی انجام داده‌اند که موجب ایجاد کدورت میان آن دو شده است. شخص وقتی به اشتباه خود پی می‌برد، با عذری، خواه درست خواه نادرست، نزد همسر خود آمده و پوزش می‌طلبد.

حالا همسر او می‌تواند دو کار انجام دهد: اول آنکه عذر او را نپذیرفته و او را نبخشد. این کار موجب می‌شود که کدورت ادامه یابد و هیچ حرکت اصلاحی هم نتیجه ندهد.

کار دوم آن است که عذر را قبول نموده و او را ببخشد. با پذیرش عذر روابط به حالت عادی باز می‌گردد. در این حالت است که اگر تصمیم به حرکت اصلاحی گرفتیم، بسیار عاقلانه و منطقی می‌توانیم با در نظر گرفتن قواعدی به سوی اصلاح، قدم برداریم. بنابراین اصلی‌ترین کارکرد پذیرش عذر، ایجاد فضایی آماده برای ثمر دادن حرکت‌های اصلاحی است. ناگفته نماند که انسان در اموری که از امر خداوند اطاعت کرده و دیگران ناراحت شده‌اند، نباید عذرخواهی کند.

در پایان به ذکر چند تا روایات در این زمینه که در این قسمت از کتاب بیان شده است اشاره می‌کنم:

1- امام صادق علیه السلام می‌فرمایند: «اگر کسی به تو نسبت ناروایی داد، به او بگو اگر در آنچه می گویی، صداقت داری از خداوند می‌خواهم که مرا ببخشد و اگر دروغ می گویی از خداوند می‌خواهم که تو را ببخشد.» «بحا رالانوار، جلد 1، ص 226»

2- امام باقر علیه السلام فرموند: بهترین زنان شما کسی است که اگر عصبانی شد یا همسرش را عصبانی کرد، به همسرش بگوید: دستم در دستت، چشم بر هم نمی‌زنم تا از من راضی شوی.» «من لایحضرالفقیه، ج 3، ص 389»

3- امیرمومنان علیه السلام فرمودند: «عذرخواهی دلیل خردمندی است ». «عیون الحکم والمواعظ، ص 35»

4- امام حسین علیه السلام فرموند:«از کاری که باید عذر خواهی کنی بپرهیز؛ زیرا مومن نه بدی می کندو نه پوزش می طلبد؛ اما منافق هر روز بدی می کند و عذر خواهی می کند.» تحف العقول، ص 248».

5 - حضرت علی علیه السلام فرمودند: «انکار اشتباه خود اصرار بر آن است.» « مسترک الوسائل،ج12، ص 118»

امام صادق علیه السلام فرموند:«کم عقل ترین مردم کسی است که به زیر دستش ستم کند و کسی را که از او پوزش می طلبد نبخشد.» «بحارالانوار ، ج 75، ص228».

6- رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم به امیرالمومنین فرمودند:«یا علی کسی که پوزش کسی که عذر می طلبد ، نپذیرد خواه آن کسی که عذر می خواهد ؛ راست بگوید یا دروغ، به شفاعت من نخواهد رسید.» «من لا یحضرالفقیه ، ج4، ص353»

7- امیرمومنان حضرت علی علیه السلام فرمودند:« اعتراف به خطا خود پوزش خواهی است.» «مستدرک الوسائل، ج 12، ص118»

8- در روایتی  یکی از ویژگی های همسر بد عذر ناپذیری او معرفی شده است.« ر.ک: بحارالانوار، ج 100، ص 235» /601/422/ح