vasael.ir

به گزارش خبرنگار وسائل، در شرایطی که اخطار‌های بسیاری مبنی بر رکود اقتصادی و تورم افزایشی در کشور به صدا درآمد، اما بی توجهی نسبت به این هشدار‌ها هر روز شرایط را برای جامعه و مردم سخت‌تر کرد، اما این غفلت سبب نشد که زخم کهنه اقتصادی بیخودی درمان شود.

در این راستا با وجود نسخه‌های فروانی که برای این ابتلا پیچیده شده بود در واقع بهترین نسخه و رهنمون همان توصیه و فرمان رهبری مبنی بر فراهم سازی ساختار‌های اقتصاد مقاومتی است همان اقتصادی که بسیاری تحقق آن را غیر ممکن تلقی می‌کنند و برای اینکه جیب سرمایه داران و حامیان واردات، وابسته به این اقتصاد است برای تحقق اقتصاد مقاومتی به صورت برنامه‌ای وارد گود فعالیت‌ها نشدند.

آری آنچه که در شرایط امروزاقتصاد ما را با چالش‌هایی کور مواجه کرده است در واقع چوب ندانم کاری‌های عده‌ای است که باور ترقی و صعود اقتصادی را در کشور‌های دیگر جستجو می‌کنند و بی توجه نسبت به ظرفیت‌ها و پتانسیل هائی که مغفول مانده اند به سادگی از کنار اقتصاد مقاومتی عبور می‌کنند و بی خبر از این امر که حتی کشور‌هایی که از اقتصاد نسبی مترقی برخوردار هستند در واقع انتخاب آنها همین اقتصاد مقاومتی بوده است.

با مروری بر تاریخ اسلام و محاصره اقتصادی شعب ابیطالب که ازسوی کفار بر مسلمانان تحمیل شده بود در واقع در آن زمان با ساختارسازی درونی اقتصادی پیامبر(ص) این دوران را مدیریت کرد اگر چه حضرت خدیجه(س) با ثروت و دارائی خود در این مسیر به پیامبر(ص) کمک کرد به گونه‌ای که همه اموال خود در این سه سال را در اختیار ایشان گذاشت، اما این دوران با همه سختی‌ها و مشقت‌ها به عبوری پیروزمندانه با یاری پرودگار منجر شد و تاریخ اسلام اقتصاد قفل شده دوران محاصره را تجربه کرده است.

بحران بهداشتی آمیخته با بحران اقتصادی

اما در شرایط فعلی که بسیاری ازمتفکران و اندیشمندان اقتصادی آینده اقتصادی پسا کرونایی را تاریک و تیره می‌بینند و بیکاری و ورشکستگی را حاصل این بحران بهداشتی تلقی می‌کنند که در نهایت در کنارهمه آسیب‌های دیگر به بحران اقتصادی منجر خواهد شد، اما روزنه‌های امیدی در این تهدید بهداشتی نهفته است که در واقع جامعه‌ای نو به سبک جامعه آنلاین طراحی خواهد شد که در کنار دولت الکترونیک می‌تواند بسیاری از هزینه‌های کشور را کاهش دهد و درعین حال سبب رونق کسب و کار‌ها شود تا جائی که اتاق کار آنلاین جایگزین دفتر اداری و کارگاه‌های تولیدی خانگی و خرد جایگزین شود.

بخشی از رونق کسب و کار‌ها در تغییر فرهنگ فعلی جامعه است که به سمت تجمل غربی پیش رفته است و گاه خرید برند‌های خارجی سبب احساس خود برتربینی در بین نسل جوان و به اصطلاح نسل روشنفکرشده است در حالی که امروز بسیاری از محصولات ملی که در روستا‌ها و حاشیه شهر‌ها با کیفیت عالی و قیمت‌های تمام شده کمتر در حال تولید است که به دلیل عدم استقبال بازار داخلی به سمت رکود پیش رفته است.

این درحالی است که این محصولات توان رقابت با کالا‌های چینی و ترکی را دارند که اگر این فرهنگ سازی از طریق تبلیغات رسانه‌ای و بعضا صدا و سیما و رسانه‌های مکتوب و نوشتاری و مجازی فراهم شود نه تنها کشور با بحران بیکاری مواجه نخواهد شد بلکه جهش تولید حاصل این فرهنگ سازی است.

متاسفانه کم توجهی ابزار‌های رسانه‌ای نسبت به تولید ملی و محصولات ایرانی امروز بیش از هر زمان دیگری مشهود است پز اجتماعی محصول مدرنیته و رسانه است و حتی می توان به سادگی ادعا کرد که بیکاری هم حاصل کم توجهی و غفلت ابزارهای رسانه‌ای است که برای تغییر ذائقه و سلیقه افراد جامعه به صورت خاموش به سمت رونق دهی بازار‌های غیر خودی حرکت کردند که در این جهت مشاغل غیر توسعه‌ای و عوام گرایانه اهمیت پیدا کرده اند که تأثیر چندانی در تولید و اشتغال ندارند.

پیش نیاز‌ها برای اصلاح اقتصاد رکود زده

در واقع پیش نیاز‌ها برای اصلاح اقتصاد رکود زده در ایران در گام نخست فرهنگ سازی مصرف محصولات ملی و ایرانی است که این موضوع در قالب شعار به تنهایی محقق نمی‌شود به عنوان نمونه وقتی سریال‌ها و فیلم‌های سینمایی در حال تولید هستند بهتر آن است که برای لوکیشن و طراحی آنها و استفاده وسایل بازیگران در موارد روزمره زندگی روتین در بازیگری از این محصولات استفاده شود چراکه در شرایط فعلی تلویزیون، فیلم، سریال و فضای مجازی به عنوان مهمترین و اثرگذارترین ابزار بر روی مخاطب توانایی بازگشت سازی ذائقه ایرانی را به سمت محصولات ملی دارد که البته تحقق این امر با مطالبه امکان‌پذیر خواهد بود.

سبک اقتصاد کرونایی

در نگاه نخست با شیوع کرونا نگرانی‌هایی در بخش سلامت و اقتصاد برای جامعه و در واقع برای جهان پیش آمد که این نگرانی به دلیل تبدیل شدن بحران بهداشتی کرونا به بحران اقتصادی است که گویای این موضوع است که ساختار‌های بهداشتی و اقتصادی بسیاری از کشور‌های جهان و از جمله ایران قوی نیستند.

از جمله دلایل این امرمی توان به اقتصاد تک بعدی نفت در کشور اشاره کرد که غفلت نسبت به دیگر ذخائر معدنی، دریایی، طلا و سکه و دیگر بازار‌های سرمایه سبب شده است که این تک بعدی بودن اقتصاد بدون تولید و طراحی بازار‌های جدید، اقتصاد ناکارآمد حاصل آن شده است که در دراز مدت بدون چاره اندیشی تبدیل به باتلاقی خواهد شد که راه نجاتی در آن نیست.

گروه‌های جهادی پادتن سیر تصاعدی سرمایه اجتماعی

با گسترش شیوع بیماری کرونا، یکی از ساختار‌های اجتماعی که توانست پاسخ بسیاری از مطالبات و چالش‌های بخش درمان و حتی معیشت را پاسخ دهد در واقع فعال سازی همین گروه‌های جهادی بوده است که با نگاهی به مواجه دیگر کشور‌ها در مشکلات پیش رو درباره تأمین اقلام بهداشتی و درمانی می‌توان ادعا کرد که گروه‌های جهادی در ایران مانع از بروز مشکلات اینچنینی شدند.

در همین راستا می‌توان به این امر امیدوار بود که فعالیت جهادی در عرصه اقتصادی هم نه تنها مسکن بلکه درمان است، اما جهاد اقتصادی بیشتر متوجه فرهنگ سازی و بازار‌های داخلی است که در شرایط فعلی مردم بیشتر از هر سازمان و نهاد دولتی می‌توانند در این مسیر اثرگذار باشند که نخستین گام خرید ایرانی است.

جهاد اقتصادی حاصل ضرب دغدغه‌مندان سلامت و معیشت

دوران کرونایی دو قشر از جامعه شامل طبقه متوسط به بالا که دغدغه سلامت دارند و طبقه متوسط به پایین که دغدغه معیشت دارند را بیشتر با چالش مواجه کرده است و درعین حال این دو طبقه درفرآیند‌های اجتماعی اثرگذاری بیشتری دارند و در سقوط و یا صعود هر جامعه‌ای نیز موثرترند، اما درعین حال این مطلب امیدوارکننده است که این دوطبقه می‌توانند در بخش تولید و مصرف به پیشرفت جامعه کمک کنند.

بخش اول کارگران هستند که در جامعه در بخش‌های صنعتی و تولیدی مشغول به فعالیت هستند و بخش دوم مصرف کنندگان تولیدات و مصارف صنعتی هستند که اگر این گروه متوجه پیامد‌های مثبت و سازنده سرمایه گذاری ملی در بخش کسب و کار‌های خرد و خانگی و مصرف ایرانی شوند افق‌های تازه‌ای در اقتصاد ایران گشوده خواهد شد.

اقتصاد مردمی، بازار مردمی

وقتی قرار شود اقتصاد پولی و بازار هر دو به دست مردم اداره شود دو طرف معادله تولید و مصرف و ضلع سوم توزیع نیاز به طراحی و تعریف جدید دارد که در این الگو صاحبان سرمایه و کسب و کار‌های کلان می‌توانند با توجه بیشتر به بازار‌های داخلی و تبلیغ و فعال سازی کسب و کار‌های خرد در روستا‌ها و حاشیه شهر‌ها نسبت به اشتغال‌زایی و درآمدآزایی خانواده ایرانی اثرگذار باشند و از طرفی پس از بهبود بازار‌های داخلی، در بخش صادرات به دنبال ارزآوری برای کشور باشند.

سقوط تجار رانتی به نفع ملت

در این شرایط تاجران رانتی که بیشتر به دنبال واردات بی رویه کالا‌های غیر ایرانی هستند با کاهش تقاضا به تدریج به سمت سقوط و حذف از بازار پیش خواهند رفت که این سقوط نیاز به این امر دارد که مردم نسبت به خرید کالا‌های وارداتی تمایل نداشته باشند که محقق شدن این فرآیند در بازه زمانی در بستر رسانه و آگاه سازی عمومی فراهم خواهد شد و از طرفی جلوی صادراتی که نیاز اصلی مردم است گرفته شود که مانع از تورم و کوچک شدن سفره ایرانی شود.

اقتصاد خیریه‌ای مرهم یا نمک بر زخم

در واقع اقتصاد خیریه‌ای نمی‌تواند نسخه‌ای طولانی مدت مناسبی برای جامعه باشد چراکه کرامت و عزت نفس انسانی در این نوع از اقتصاد به زیر سئوال خواهد رفت و حال اینکه در اسلام سفارش‌های بسیاری به حفظ کرامت و عزت نفس انسان شده است؛ امام صادق(ع) در این باره فرمود «من سإل من غیر فقر فانما یإکل الخمر، کسى که بدون نیاز، از کسى تقاضایى کند، در حقیقت [ خوردن غذایى که از این راه به دست می‌آورد مانند آن است که]شراب مى خورد».

همچنین امام باقر(ع) فرمود«طلب الحوائج الى الناس، استلاب للعز... والیإس عما فى ایدى الناس عز المومن فى دینه؛ حاجت خواهى از مردم موجب نابودى عزت است و قطع امید از آنچه در دست مردم است، مایه عزت مومن در دینش مى باشد». با توجه به این سخنان گران‌قیمت اقتصاد خیریه‌ای اگر به عنوان درمان انتخاب شود در واقع جراحت هائی را به دنبال خواهد داشت که جبران ناپذیر است که افزایش جرم و جنایت و بیکاری و ولنگاری حاصل این امر است.

زمان خانه تکانی اقتصاد ایران رسیده است اقتصادی که با همه آزمون‌ها و تست‌هایی که دراین سال‌ها انجام داده است به درستی این موضوع را دریافت کرده است که توجه به اقتصاد درونی و فعال سازی ذخایر آن، طراحی و عملیاتی سازی بازار مردمی با مصرف گرائی ملی حداکثری با بهره وری از ظرفیت رسانه و توجه به جامعه آنلاین در بستر اقتصاد اینترنتی منهای هزینه‌های جاری و حذف رانت خواران اقتصادی و جهاد اقتصادی راهکار‌های برون رفت از اقتصاد مجهول و کور فعلی است./704/241/ح

فاطمه ترزفان