بنیانگذار گفتمان فقه حکومتی، رهبر معظم انقلاب است
حجت الاسلام یحیی جهان‌گیری سهروردی، استاد حوزه و دانشگاه در گفت‌وگو با خبرنگار پایگاه اطلاع رسانی وسائل، فقه حکومتی را ترمینولوژی فقه معاصر دانست و گفت: دیدگاه فقه حکومتی با بسط مفهومی و تبدیل شدن آن به گفتمان دینی در دهه‌های اخیر به وجود آمده و بنیانگذار این دیدگاه رهبر معظم انقلاب است.
حجت الاسلام جهان‌گیری سهروردی بیان کرد: این مسأله بدین معنا نیست که فقه حکومتی پدیده نوپدید و بدون سابقه در فقه شیعی بوده است، بلکه این دیدگاه نگاه فلسفی به فقه است، هرچند مسائل، رویکرد و روش‌های این دیدگاه برخاسته از اصول و مبانی فقهی است.
استاد حوزه و دانشگاه ابراز کرد: برای کاربردی کردن و پاسخگو بودن فقه به پرسش‌های معاصر و نیز توانمندسازی دانش فقه در حل بحران‌های نوظهور، رویکرد فقه حکومتی از سوی فقهای معاصر به وجود آمده است.
تفاوت فقه حکومتی و فقه سیاسی
وی در ادامه سخنانش به تفاوت‌های میان فقه حکومتی و فقه سیاسی اشاره کرد و گفت: فقه سیاسی، یکی از اقسام فقه های مضاف است و فقه حکومتی، دانش فلسفی فقه است، هرچند مسائل فقه حکومتی در حوزه فقه سیاسی اجرایی می‌شود.
مرحوم نراقی نظریه فقه سیاسی و ولایت فقه در دوره صفوی را مطرح کرده است
استاد حوزه و دانشگاه با بیان این که حکومت صفوی بر اساس آموزه‌های شیعی به وجود آمده است، افزود: فقهای شیعی به صورت عملیاتی و کاربردی با حکومت صفوی همکاری داشته‌اند و به پادشاهان عثمانی و صفوی در امر قضاوت و منصب‌های حکومتی مشورت می‌دادند و همچنین آنها نظریه‌های جدیدی برای اداره حکومت ارائه می‌دادند و مرحوم نراقی مبحث فقه سیاسی و ولایت فقه را در این دوران مطرح کرده است.
وی در ادامه سخنانش به مبانی فقه حکومتی در آیات و روایات اشاره کرد و گفت: نه تنها در احادیث و تقریر اهل بیت(ع) و سیره علمای سلف، مبانی فقه حکومتی وجود دارد؛ بلکه در بسیاری از آیات قرآن به مبانی آن اشاره شده است.
آیه «لیتفقهوا فی الدین»، مرجع نظریه‌پردازی ها در فقه حکومتی است
حجت الاسلام جهان‌گیری سهروردی با بیان این که آیه «لیتفقهوا فی الدین» مرجع نظریه‌پردازی‌های فقه حکومتی است، اظهار کرد: دین برنامه‌ای برای زیست دنیای بشر برای رسیدن به سعادت آخرت است، بنابراین باید دنبال فقهی باشیم که این مسأله را ساماندهی کند و تنها فقهی که این مسأله را می‌تواند اجرایی کند فقه حکومتی است، و آیه «لیتفقهوا فی الدین» مرجع نظریه‌پردازی‌های فقه حکومتی است.
تفاوت فقه حکومتی و فقه دولتی
وی در بخش دیگر از سخنانش به تفاوت‌های میان فقه حکومتی و فقه دولتی پرداخت و عنوان کرد: فقه دولتی به دنبال توجیه رفتارهای دولتمردان است، اما فقه حکومتی به دنبال توجیه‌گری حکومت‌ها نیست، بلکه تجویزگر عملکرد نظام‌ها است.
استاد حوزه و دانشگاه ابراز کرد: فقه حکومتی نظام‌ساز، تجویزگر و به دنبال اجرای آموزه‌های دینی در حکومت‌ها و نظام‌های مختلف است؛ اما فقه دولتی توجیه‌گر عملکردها و رفتارهای حاکمان است، بنابراین دیدگاه فقه دولتی در مبانی دینی غیرقابل پذیرش است.
روحانیان رهنمودها و مطالبات رهبر معظم انقلاب در عرصه فقه حکومتی را دنبال کنند
حجت الاسلام جهان‌گیری سهروردی با بیان این که مناسب است روحانیان رهنمودها و مطالبات رهبر معظم انقلاب در عرصه فقه حکومتی را دنبال کنند، افزود: طلاب، فقه شیعی را محدود به مسائل فردی ندانند و به نیازهایی که بشر از فقه دارد، و همچنین اینکه فقه موجود به چه میزان می‌تواند به این مسائل پاسخ دهد و به ظرفیت‌های فقه حکومتی توجه لازم را داشته باشند، همچنین روحانیان به پژوهش درباره فلسفه فقه و فقه مضاف بپردازند.
استاد حوزه و دانشگاه بیان کرد: تاکنون آثار مفیدی در فقه حکومتی به وجود نیامده است، اما تک نگاشته‌هایی در این موضوع از آیت الله اراکی، حجت الاسلام والمسلمین هادوی تهرانی ، منبع پژوهشی مناسب برای طلاب است./125/301/ش