vasael.ir

به گزارش خبرنگار پایگاه اطلاع رسانی وسائل، حجت الاسلام والمسلمین رفعتی، در درس خارج فقه رسانه  در شهرک مهدیه  قبل از بررسی ادامه ادله وجوب رسانه دینی و در پاسخ به دیدگاه فردی که اخیرا بیان نموده که امکان تحقق رسانه دینی وجود ندارد و داشتن رسانه با اصل دین منافات دارد، به بررسی دیدگاه این مخالفین رسانه دینی پرداخت و گفت: ما می توانیم با همه انواع رسانه، دین را تبلیغ کنیم؛ زیرا این ها ابزاری هستند که استفاده عام دارند و می توانند ابزاری برای تبلیغ کفر یا اسلام باشند؛ لذا اگرچه بعضی از اساتید براین باورند که این ابزارها نمی توانند وسیله ایی برای تبلیغی مناسبی از دین باشند ولی ما به این مطلب اشکال وارد می کنیم.

اهم مباحث و ادله این استاد سطوح عالی حوزه علمیه در این جلسه به شرح ذیل است:

ادله مخالفین

دلیل مخالفین رسانه دینی این است که از ابتدای تاسیس تلویزیون، کارشناسان عنوان جعبه جادویی به آن دادند و به علت سرعت انتقال تصاویر و واقع نمایی بالا در آن، تصوّر واقعیت از آن می شود و این رسانه ها نوعی ابزار چشم بندی به حساب می آید که این جنبه منفی در ذات رسانه است! و نمی توان از آن برای کارکرد دینی استفاده کرد و آسیب هایی دارد که برخلاف دین است؛ برای نمونه:

1-      مثلاً بعضی از آیات عظام در رسانه ملی سخنرانی می کنند و در همان ایام طلبه ای وارد روستایی می شود و مردم آن آیت الله را با این شخص طلبه مقایسه می نمایند و به نوع طلاب بدبین می شوند.

2-     حتی به جای حضور در مجالس و منابر به سخنرانی فلان عالم در رسانه ملی نگاه می کنند و راحتی خویش را نیز درمنزل در نظر می گیرند که منتهی به نوعی بی حرمتی به مقدسات نیز خواهد بود، پس نباید رسانه دینی تأسیس نماییم.

نکته جالب از بیان ایشان این است که می گویند: گاهی که بزرگان می خواهند در رسانه، دین را تبلیغ کننددر حالی که این رسانه در ذات خود یک نوع ضد دین است.

3-     در قسمت دیگری از سخن  به جمله ای از هایدگر فیلسوف فرانسوی اشاره می کنند که خوش به حال زمانی که مردم با الاغ سفر می کردند و این امکانات نبود و می گویند افرادی مانند علامه مجلسی، خواجه نصیر، ابوعلی سینا و امثال آنها می توانستند برق تولید کنند و تلویزیون درست نمایند یا تالس در شش هزار سال قبل می توانست برق را اختراع کند که خودش برق را درست کرد و بعد دستگاه خویش را خراب کرد زیرا می دانست که به ضرر بشر است، پس رسانه از تلویزیون تا روزنامه و موارد دیگر به ضرر دین است.

پاسخ به ادله سوم مخالفین

از کجا می توانیم ادعا کنیم که این بزرگان مانند ابوعلی سینا یا خواجه نصیر که دانشمند یا فیلسوف و متکلم بوده اند، ... می توانستند برق و تلویزیون اختراع کنند و به خاطر ضررداشتن آن، این کار را انجام نداده اند؟ مگر یک عالم دینی چون به همه ابعاد دین، عالم شد، عالم به تکنولوژی نیز هست؟! نمی توان گفت چون اینها عالم ذوابعاد دردین هستند همه کارها را نیز می توانند انجام دهند؛ این موارد نیز مانند ابزار های دیگری است که هم بهره برداری حلال و هم حرام دارد.

سبک علما در مسائل تخصصی

اصلاً نباید پندار غلطی نسبت به عالم دین برای جامعه درست کنیم؛ هر کس در تخصص خودش باید وارد شود این بزرگواران عالم دین هستند نه عالم ماهواره، فضا پیما و غیره؛ این گونه سخن گفتن، همان دیدگاه خشک و ظاهری است و شبیه به نظریات سلفی هاست که می گویند چیزهای نوپدیدی که در عصر پیامبر نبوده مشروع نیست؛ اگرچه سبک بیان این مخالفین سبک بیان سلفی نیست و این افراد معتقداند: اگر رسانه ضرر ندارد خوب است ولی رسانه از چیزهای مضر به دین است.

 آیا باید قائل باشیم که امام صادق علیه السلام نیز می توانسته برق را اختراع کند ولی به خاطر ضرر این کار را انجام نداده است و امام زمان(عج) نیز هنگام ظهور وضعیت را به گذشته برمی گردانند! کدام یک از ائمه علیهم السلام چرخ خیاطی دستی درست کردند؟ خود آنها نیز مانند جامعه زندگی می کردند تا جامعه سیر طبیعی خودش را طی نماید و اصلاً به دنبال اختراع نبودند با این که علم کامل نزد آنان بود؛ پس می توان به این نتیجه رسید که این دیدگاه و نظریه کاملاً اشتباه است.

بنابراین با اینگونه اظهار نظرها نباید جامعه به این سمت برود که افراد جوامع اسلامی بگویند کارکرد علمای کفر از شما بیشتر است؛ زیرا دنیای کفر با برتری در تکنولوژی قصد غلبه دارد.

پاسخ استاد به دلایل اول و دوم مخالفان

ایشان سه دلیل آورده بودند که رسانه نمی تواند دینی باشد و ما با توضیحی که بیان شد پاسخ می دهیم:

1-     مردم تفاوت بین طلبه ای که منبر می رود و روضه می خواند با عالمی که 50 سال فعالیت علمی داشته است را می فهمند و جایگاه او را می دانند که بحث تقلید و مسائل در این سطح را از او می طلبند.

2-     بر فرض که تعدادی از مردم به مسجد نیامدند و پای سخنرانی در حال پخش از رسانه در منزل نشستند، این به معنای ضددینی بودن رسانه است؟! می شود رسانه دینی برنامه های مذهبی را در ساعاتی قرار دهد که در مساجد و تکایا برنامه مذهبی وجود ندارد تا این افراد اگر تمایل دارند در مساجد و برنامه های مذهبی شرکت نمایند.

3-     چند درصد از مردم بخاطر راحت بودن خودشان در منزل سخنرانی رسانه ای را گوش می دهند و در برنامه های مساجد شرکت نمی کنند؟ اگر فردی به خاطر مسائل دیگری به مسجد نمی رود چرا به بهانه های واهی این سخن را بیان کنیم!

4-     در برخی از کشورها بالاخص کشورهای عربی در حسینیه ها تشک های راحت یا مبل قرار داده اند که افراد ناتوان از این وسائل رفاهی استفاده نمایند، لازم است که مانیز وسائل رفاهی مردم را تأمین نماییم.

پس هیچ یک از استدلال های ایشان برای نتیجه گیری بحث ضد دینی بودن اصل رسانه قابل قبول نیست و این آسیب هایی که ایشان فرمودند اصلاً آسیب نبود.

ما معتقدیم این ابزار آن قدر مفید است و کارکرد نشر معارف دین دارد که اگر از آن خوب استفاده نماییم، با روضه و سایر مراسمات مذهبی مانند تجمعات که جزء شعائر هستند، هیچ منافاتی ندارد.

هنر رسانه در ترویج بهتر برنامه های مذهبی

رسانه دینی اهمیت حضور در مجالس روضه را برای اشخاص بیان می کند و افراد را تشویق به حضور در این تجمعات می نماید؛ شبیه برنامه پزشکی سلامت که برای مردم نسخه نمی پیچد اما دردها را بیان می کند تا افراد با دیدن این علائم به دکتر مراجعه کنند و همین وضعیت را می توانیم در رسانه دینی پیاده کنیم که افراد را برای مشکلات روحی ترغیب به حضور در مسجد و زیارت گاهها و سایر اماکن مقدس می نماید.

تصور مردم نسبت به رسانه

ابتدایی که تلویزیون آمد برای مردم بسیار شگفت انگیز بود که در یک جعبه کوچک یک انسان یا حیوانی راه می رود و امروزه منسوخ شده و کسی به چشم جعبه جادویی به آن نگاه نمی کند؛ زیرا امروزه تکنولوژی این دستگاه برای مردم آشکار شده است.

ما نمی گوییم که حضور هر رسانه ای واجب است و نباید به مسائل مستحدثه دید متحجرانه نیز داشته باشیم و نباید هم بسیار نواندیش باشیم و هر چیزی را بپذیریم؛ باید آسیب ها را بررسی نماییم. 223/922/ض

تقریر: محسن جوادی صدر