به گزارش خبرنگار پایگاه اطلاع رسانی وسائل، حجت الاسلام والمسلمین عباس رفعتی نایینی، در تاریخ 12مهر 94 در درس خارج فقه رسانه در شهرک مهدیه با توجه به جایگاه والای فریضه امر به معروف و نهی از منکر در قرآن و کتب جامع روایی، با اشاره به آیاتی از قرآن کریم بحث وجوب این فریضه الهی و استفاده از آن در ادله تأسیس رسانه دینی را مورد بررسی قرار دادند.
دلیل اولی که بر این موضوع اقامه شد، اصل وجوب تبلیغ دین بود که از مصادیق تبلیغ دین، تأسیس رسانه دینی است.
این استاد سطوح عالی افزودند: وجوب امر به معروف و نهی از منکر از ضروریات فقه، مکتب و حتی اسلام به حساب می آید و هیچ مخالفتی با آن وجود ندارد و در زمره فروع دین شمرده می شود؛ فقها نیز به ادله اربعه برای وجوب آن تمسک نموده اند.
اهم سخنان و استدلال های حجت الاسلام والمسلین رفعتی در این جلسه درس خارج فقه رسانه بدین شرح است:
بحث درباره ادله وجوب راه اندازی رسانه دینی است. در جلسه قبل دو دلیل بررسی شد.
دلیل سوم. امر به معروف و نهی از منکر
از مجموع آیات و روایات متعددی که در رابطه با وجوب امر به معروف و نهی از منکر داریم تنها به 2 آیه اشاره می نماییم که فقها برای وجوب امر به معروف و نهی از منکر از آن استفاده نموده اند؛ زیرا بحث ما در مورد فقه رسانه است و صرفاً برای اهمیت بحث آن را ذکر می نماییم:
آیه اول
وَ لْتَکُنْ مِنْکُمْ أُمَّةٌ یَدْعُونَ إِلَى الْخَیْرِ وَ یَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ یَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ أُولئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُون؛ آل عمران 104
منظور از این امت چه کسانی هستند که بررسی احتمالات آن می پردازیم:
طبق برداشت اول و دوم، وجوب امر به معروف ونهی از منکر وجوب کفایی می شود و بر عده ای از مسلمانان این امر واجب است به شرط آن که عالم به این فریضه باشند. بر اساس برداشت سوم همه موظف به انجام این واجب هستند و عده ای نمی توانند سکوت اختیار نمایند.
آیه دوم
این آیه صراحتا امر به وجوب می نماید و مقصود این است که در دوران برپایی حاکمیت اسلامی، یک سازمان امر به معروف و نهی از منکر باید تأسیس شود.
الَّذینَ إِنْ مَکَّنَّاهُمْ فِی الْأَرْضِ أَقامُوا الصَّلاةَ وَ آتَوُا الزَّکاةَ وَ أَمَرُوا بِالْمَعْرُوفِ وَ نَهَوْا عَنِ الْمُنْکَرِ وَ لِلَّهِ عاقِبَةُ الْأُمُور
ما به کسانی که قدرت حاکمیت را می دهیم، می بایست این امور را انجام دهند؛ اقامه نماز که تعبد جامعه اسلامی است، ایتاء زکات در مسائل اقتصادی و در بعد فرهنگی وظیفه سوم و چهارمشان مسأله امربه معروف و نهی از منکر است که باید چنین سازمانی به وجود بیاید تا این دستور مهم را از جایگاه حکومتی در مراتب مختلف به عهده داشته باشد که بعضی از مراتب آن بدون وجود این جایگاه امکان پذیر نمی باشد.
دفع منکر بالاتر از رفع منکر
اصل وجوب امر به معروف و نهی از منکر از ضروریات است و بحث اصلی این است که آیا این وجوب بر عهده همه است یا گروه خاصی می باشد؟ کسانی که معروف را می شناسند برایشان واجب است و کسانی که نمی شناسند از باب مقدمه واجب باید معروف را بشناسند و بدان عمل نمایند.
یکی از مصادیق خاصی که در فریضه امر به معروف و نهی از منکر مورد توجه بحث ماست و مربوط به همه افراد جامعه نمی شود، امر به معروف از راه رسانه است که می تواند جامعه را به سمت کارهای خیر هدایت و دعوت نماید؛ رسانه ها و شبکه های اجتماعی تأثیر بسزایی دارند و کسی نمی تواند منکر اثر بخشی آنها شود.
بعضی می گویند رسانه کار هنری است و این مقوله با کار دینی در تناقض است. باید بررسی نمود که آیا واقعیت این چنین است!؟ اگر یک رسانه ای برای نشر و ترویج معروف ایجاد شود، ایجاد آن واجب است؛ در صورتی که اگر شبکه های ضد دینی نیز وجود نمی داشت، از باب امر به معروف ساخت بعضی از رسانه های دینی وجوب کفایی داشت؛ با این وجود در زمان حاضر باید نگاه تدافعی نیز داشت زیرا که دشمن حمله همه جانبه ای را برای ترویج فساد علیه دین انجام داده است./922/223/ض
تقریر: محسن جوادی صدر