vasael.ir

به گزارش خبرنگار وسائل، سی‌امین شماره فصلنامه علمی ـ پژوهشی «تربیت اسلامی» ویژه زمستان ۱۳۹۸ به صاحب‌امتیازی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و سردبیری سعید بهشتی با هدف انتشار تحقیقات انجام‌شده در زمینه‌ تربیت اسلامی، اطلاع‌رسانی علمی، فراهم آوردن زمینه برای تبادل نظر و تضارب آرای متفکران و محققان این رشته، فراهم آوردن زمینه برای تولید علم و اندیشه و نظریه‌پردازی در این زمینه منتشر شد.

عناوین مقالات این شماره بدین قرار است: «بررسی عوامل بروز رفتار خیرخواهانه با رویکرد پدیدارشناسی در شهر اصفهان» نوشته علی بلورفروش و محمد اسماعیل انصاری؛ «مقایسه اختلالات اضطرابی و سبک های دلبستگی در کودکان پرورش یافته به شیوه فرزندپروری اسلامی با سایر کودکان» تالیف زینب خانجانی، جلیل باباپور خیرالدین و صفیه جمشیدی مهرآباد؛ «تبیین مبانی ارزش‌شناختی اخلاق جنسی از دیدگاه اسلام» نوشته محمد شریف طاهرپور و محمدرضا شرفی؛ «بررسی تأثیر روش تصحیح نارساخوانی دیویس بر عملکرد قرآن خواندن دانش‌آموزان سال پنجم دبستان شهر اصفهان در سال تحصیلی ۹۶−۹۵» تالیف خدابخش حیدری، سالار فرامرزی، احمد عابدی، امیر قمرانی و احمد یارمحمدیان؛ «ساخت و اعتباریابی مقیاس ارزشیابی تربیت دینی دوره دوم متوسطه بر مبنای نظریه تربیت دینی فضامند بومی−جهانی» تالیف رحمت الله مرزوقی، جعفر جهانی، راضیه شیخ الاسلامی و یاسر دهقانی؛ «درآمدی بر سیاست‌گذاری آموزش سواد رسانه ای به طلاب در حوزه های علمیه» نوشته سیاوش صلواتیان، زهرا مردانی و مجید سعادتی؛ «ارائه الگوی برای تربیت شهروند تراز جامعه اسلامی بر اساس رهیافت‌های از رساله حقوق امام سجاد(ع)»تالیف اکبر صالحی، فرامرز محمدی پویا و سینا ترکاشوند؛ «بازشناسی الگوی «معلم الهام ‏بخش» مبتنی بر احوالات سه معلم برجسته‏ ایران معاصر: محمد حسین نایینی، محمد حسین طباطبایی و مرتضی مطهری» تالیف فاطمه رمضانی، محمدحسین حیدری و رضاعلی نوروزی.

تبیین مبانی ارزش‌شناختی اخلاق جنسی از دیدگاه اسلام

در چکیده مقاله «تبیین مبانی ارزش‌شناختی اخلاق جنسی از دیدگاه اسلام» می‌خوانیم: «یکی از اهداف اساسی نظام آموزش ‌و پرورش، هدایت آگاهانه به‌سوی ارزش‌های اخلاقی برای جهت‌دهی به زندگی دانش‌آموزان است. این موضوع، در حیطه اخلاق جنسی با توجه به فاصله بین بلوغ جنسی و بلوغ اقتصادی برای تشکیل زندگی مشترک، در معرض ارزش‌های متعارض قرار گرفتن و نیرومندی غریزه جنسی دارای اهمیتی ویژه‌ است. بر این‌ اساس، هدف این پژوهش، تبیین مبانی ارزش‌شناختی اخلاق جنسی در اسلام، با روش توصیفی − تحلیلی است.

بنابراین، با توجه به ‌نظام ارزشی اسلام در حیطه اخلاق جنسی، مبانی همچون فطری بودن ارزش‌ های اخلاقی، خیر علی‌الاطلاق بودن خداوند، اعتباری بودن ارزش‌ها، ثبات و تغییر در ارزش‌ها و عدالت استخراج شد. تأثیر این مبانی در اخلاقی جنسی به ترتیب عبارت‌اند از: عفت و حیا، حجاب، غیرت، ازدواج؛ خداوند معیار ارزش‌های اخلاق جنسی، اعتبارسازی، اعتباریابی؛ ساختارمند شدن اخلاق جنسی، فهم نسبتاً آسان دیگر سیستم‌های اخلاق جنسی؛ رعایت اعتدال، تناسب و هماهنگی بین زوجین، عدالت عاطفی در تعدد زوجات و عدالت اجتماعی بین زن و مرد.»

درآمدی بر سیاست‌گذاری آموزش سواد رسانه ای به طلاب در حوزه های علمیه

در طلیعه مقاله «درآمدی بر سیاست‌گذاری آموزش سواد رسانه ای به طلاب در حوزه های علمیه» آمده است: «مقاله حاضر شناسایی الزامات آموزش سواد رسانه‌ای به طلاب در حوزه‌های علمیه را با توجه به جایگاه ویژه‌ای که این قشر در هدایت دینی جامعه دارند، به‌عنوان هدف اصلی دنبال کرده است. در این مقاله از روش کیفی و تکنیک مصاحبه عمیق استفاده شده است.

در جامعه مورد بررسی از میان طلاب، مدیران و جمعی از متخصصان سواد رسانه‌ای در حوزه، بر اساس قاعده اشباع نظری ۱۲ نفر به روش نمونه‌گیری هدفمند و گلوله برفی، انتخاب شده و تحلیل داده‌ها به روش کدگذاری و مقوله‌بندی مفاهیم استخراج‌ شده از مصاحبه‌ها بوده است.

یافته‌ ها ذیل چهار مقوله اصلی این‌گونه استحصال شد: ۱. ضرورت آموزش سواد رسانه‌ای به طلاب که شامل زیرمقوله‌های “نقش رسانه در عصر حاضر”، “کاهش ضریب آسیب‌پذیری در مقابل رسانه‌ها”، “جایگاه مهم رسانه در مباحث تبلیغی” و “لزوم توجه به منویات رهبری پیرامون رسانه” شد؛ ۲. وضعیت کنونی آموزش سواد رسانه‌ای در حوزه که بر اساس اظهارات مصاحبه‌شوندگان هیچ‌گونه سیاست آشکار و پنهانی پیرامون بحث آموزش سواد رسانه‌ای وجود ندارد؛ ۳. پیش‌نیازهای آموزش سواد رسانه‌ای که شامل: آگاهی‌بخشی به طلاب و مدیران و طبقه‌ بندی و تیپ‌ شناسی طلاب می‌ شد؛ ۴. موانع و محدودیت‌ها در مسیر آموزش سواد رسانه‌ای نظیر مشکلات ساختاری، سازمانی، کمبودها و مشکلات مربوط به طلاب. ارزیابی وضعیت و سیاست‌های حوزه‌های علمیه در حوزه سواد رسانه‌ای، یاریگر مدیران و سیاست‌گذاران در برنامه‌ریزی‌ و سیاست‌گذاری‌ در زمینه ارتقای سطح سواد رسانه‌ای طلاب درحوزه‌های علمیه می‌باشد.»

ارائه الگوی برای تربیت شهروند تراز جامعه اسلامی بر اساس رهیافت‌های از رساله حقوق امام سجاد(ع)

در چکیده مقاله «ارائه الگوی برای تربیت شهروند تراز جامعه اسلامی بر اساس رهیافت‌های از رساله حقوق امام سجاد(ع)» می‌خوانیم: «موضوع حق و رعایت آن در مکتب انبیاء الهى، به‌ویژه در مکتب تربیتی اسلام مورد توجه خاصی قرار گرفته است. یکی از نمونه‌های این توجه، رساله حقوق امام سجاد(ع) است. آنچه در این رساله آمده در حقیقت بیان وظایفی است که بر عهده یک شخص است.

از همین‌رو، شهروند جامعه اسلامی باید به خوبی با این وظایفی که بر عهده اوست آشنا شده و با رعایت آن، در تراز شهروند جامعه اسلامی عمل نماید. هدف پژوهش حاضر، تحلیل رساله حقوق امام سجاد(ع) جهت ارائه الگویی برای تربیت شهروند تراز جامعه اسلامی با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی و استنتاجی می‌باشد.

یافته‌های حاصل از پژوهش حاکی از آن است که وظایف شهروندی از منظر رساله حقوق امام سجاد(ع) در سه مقوله کلی طبقه‌بندى می‌شود: ۱- رعایت حقوق معطوف به خداوند؛ ۲- رعایت حقوق معطوف به خویشتن؛ ۳- رعایت حقوق معطوف به دیگران. لذا شهروند تراز جامعه اسلامی، شهروندی است که خود را ملزم به رعایت سه مقوله «حق-الله»، «حق‌النفس» و «حق‌الناس» می‌داند.»

بازشناسی الگوی «معلم الهام ‏بخش» مبتنی بر احوالات سه معلم برجسته‏ی ایران معاصر: محمد حسین نایینی، محمد حسین طباطبایی و مرتضی مطهری

نویسندگان

فاطمه رمضانی، محمدحسین حیدری، رضاعلی نوروزی

 علوم تربیتی

دانشیار گروه علوم تربیتی دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه اصفهان

دانشگاه اصفهان

چکیده

در پژوهش حاضر، برای دستیابی به الگوی شخصیتی و رفتاری «معلمان الهام‏ بخش» در حوزه تربیت اسلامی، براساس چهار مؤلفۀ اولیه یعنی «وجهۀ علمی، شخصیت اخلاقی، نفوذ کلام و شاگردپروری»، جستجویی در احوالات شماری از مربیان حوزوی ایران در عصر معاصر صورت پذیرفت که در نهایت محمدحسین نایینی، محمدحسین طباطبایی و مرتضی مطهری، به جهت شواهدی که حکایت از وجود مؤلفه‌های فوق در ایشان داشت، مورد گزینش نهایی قرار گرفتند. در ادامه، منابع مکتوب حول شخصیت این معلمان مطالعه گردید و با بهره ‏گیری از روش تحلیل مضمون، شصت و هشت خرده مضمون بازیابی شد. در گام بعدی، خرده‏مضمون‌ها در قالب دوازده مضمون سازمان‏دهنده و سه مضمون فراگیر «سلوک فردی، سلوک اجتماعی و سلوک تعلیمی» دسته‏ بندی گردید.

یافته‏ های این پژوهش شامل خصوصیات و ویژگی‏ های ارائه شده در قالب شبکه مضامین، الگویی از سلوک و منش «معلم الهام‏ بخش» را ارائه نموده است./910/422/ح