vasael.ir

کد خبر: ۱۵۱۵۲
تاریخ انتشار: ۱۲ آبان ۱۳۹۸ - ۱۵:۳۱ - 03 November 2019

چهار ویژگی اندیشه فقهی امام موسی صدر در «فقه زندگی»

وسائل ـ به اعتقاد مؤلف کتاب «فقه زندگی»، که به واکاوی آرای فقهی امام موسی صدر اختصاص دارد، اندیشه فقهی امام موسی صدر «جامعه‌گرایانه»، «روامدارانه»، «وحدت‌گرایانه» و «نوآورانه» است.

به گزارش وسائل، کتاب «فقه زندگی؛ برگرفته‌ایآشکارگی چهار ویژگی اندیشه فقهی امام موسی صدر در «فقه زندگی» از آرای فقهی امام موسی صدر» به کوشش مهدی پورحسین از سوی انتشارات مؤسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر منتشر شد.

کتاب فقه زندگی برگرفته‌ از آرای فقهی امام موسی صدر در گفتارهای و نوشته‌های ایشان است.

نظر به اهمیت فقه در زندگی و زیست مؤمنانه و نگاهِ دین‌شناسانۀ امام موسی صدر، فقاهت او محل توجه و شاید به تعبیر دقیق‌تر، محل پرسش بوده است.

برای پاسخ به این نیاز سه منبع مهم در اختیار ماست: ۱. تقریرات و تألیفات فقهی و اصولی امام صدر؛ ۲. آنچه در گفتارها و نوشتارهای ایشان فقهی یا ناظر بر فقه است؛ ۳. تاریخ شفاهی. برای رسیدن به نگاه و آرای فقهی امام موسی صدر باید این هر سه منبع در کنار یکدیگر دیده و خوانده شود.

مؤلف اثر در مقدمه کتاب به توضیح اهمیت بررسی نظریات فقهی امام موسی صدر پرداخته و می‌نویسد: «یکی از مهم‌ترین ابعاد شخصیتی امام موسی صدر، بلکه کلید شخصیت سیاسی اجتماعی او، شخصیت فقهی وی است. این بعد از شخصیت صدر در قم و نجف در محضر علمای بنام حوزه علمیه رشد یافت. وی در اوان جوانی به موازات تحصیلات رسمی به فراگیری علوم حوزوی پرداخت و سطوح حوزه را نزد سیدمحمدباقر سلطانی طباطبایی، عبدالجواد جبل عاملی و حسینعلی منتظری فراگرفت.

از سال ۱۳۲۶ خارج فقه و اصول خود را نزد سیدحسین طباطبایی بروجردی، سیداحمد خوانسازی، سیدمحمد حجت کوه‌کمری، سیدمحمد محقق‌داماد گذراند و چنان که بیان شد، او با نبوغ علمی پیشتاز مسائل علمی بود و در ۲۲ سالگی به درجه اجتهاد رسید. وی در قم علاوه بر تحصیل به تدریس علوم حوزوی نیز اهتمام داشت و کتاب‌های قوانین و مطول و شرح لمعه و رسائل و مکاسب را تدریس می‌کرد و در مجلس درس او فضلای بسیاری شرکت می‌کردند. صدر هنگام اقامت چهارساله در نجف در جلسات درس سیدمحسن حکیم، سیدمحمود شاهرودی، سیدابوالقاسم خویی، مرتضی آل‌یاسین، سیدعبدالله شیرازی، حسین حلی و صدرا بادکوبه‌ای شرکت کرد و در نجف هم، افزون بر تحصیل، به تدریس اهتمام داشت.

این همه از سیدموسی صدر مجتهدی ورزیده ساخت تا در کنار نبوغ ذاتی خود و تسلط بر دیگر علوم، بتواند در حیات سیاسی اجتماعی خود از آن بهره گیرد و گاه در پیچیده‌ترین مسائل علمی روز ورود کند و از این رو، برای شناخت شخصیت جامع امام موسی صدر، ضروری است که این بعد از ابعاد شخصیتی این مصلح جهان اسلام واکاوی و از این راه، دیگر ابعاد شخصیتی او نیز تحلیل شود. بدین منظور در گام نخست آرای فقهی ایشان از لابه‌لای آثار گفتاری و نوشتاری ایشان استخراج کرده و با دسته‌بندی متناسب با مباحث فقهی، در دسترس محققان قرار داده‌ایم. نوشتار حاضر متکفل این مهم است.»

پورحسین درباره محتوای هر فصل چنین توضیح داده است: «برای استخراج دیدگاه فقهی امام موسی صدر مجموعه گام به گام با امام که حاوی گفتارها و نوشتارها و مصاحبه‌ها و پیام‌های ایشان است، به دقت مطالعه شد و مباحثی که در ذیل یکی از موضوعات فقهی می‌گنجیده است، عیناً استخراج، تبویب و بدون افزودن مطلبی، به صورت منطقی تنظیم شده است.

این مجموعه در چهار فصل «کلیات»، «منابع فقهی»، «قواعد و اصول فقهی» و «احکام فقهی» تدوین شده است. فصل اول به مباحثی اختصاص دارد که اگرچه به صورت کلان مربوط به فقه است و جنبه اصول موضوعه برای آن دارد، در باب خاصی از ابواب فقهی جای نمی‌گیرد. فصل دوم به مبانی و منابع تشریع در فقه اختصاص دارد. در فصل سوم قواعد و اصول حاکم بر فقه استخراج شده است و فصل چهارم ویژه احکام فقهی است.

امام موسی صدر این مباحث را غالبا در مجامع عمومی و در فضایی غیر مدرسه‌ای بیان کرده‌اند. لذا فاقد ادبیات تخصصی است و گاه وجوه مختلفی را در بر می‌گیرد که می‌تواند در فصول مختلف جای گیرد. اما در انتخاب فصل، رویکرد اصلی آن در نظر گرفته شده است و تحت همان عنوان فقهی قرار گرفته است.»

وی در ادامه با اشاره به چهار ویژگی آرای فقهی امام موسی صدر، تصریح دارد: «اگرچه این مجموعه تنها درصدد استخراج دیدگاه فقهی امام موسی صدر برای بهره‌برداری محققان بوده و تحلیل علمی این آرا را به عهده علما و فضلای حوزه و دانشگاه واگذاشته است، در نگاهی کلی می‌توان گفت که دیدگاه فقهی امام موسی صدر از چهار ویژگی منحصر به فرد برخوردار است که نیاز مبرم به عطف توجه محققان دارد:

الف. جامعه‌گرایانه است. این مطالب در بستر جامعه و در میان مردم نوشته یا بیان شده است. به همین سبب کاملاً صبغه اجتماعی دارد و به اصطلاح غیر مدرسه‌ای است.

ب. روادارانه است. این مطالب بسیار روادارانه بیان شده و به جای سختگیری‌های معمول و گاه بی‌مورد، درصدد آسان‌گیری کار متدینان و تسهیل امر دین‌داری در جامعه است.

ج. وحدت‌گرایانه است. نگاه وحدت‌گرایانه میان مذاهب و حتی ادیان در بیان و نوشته امام صدر مشهود است. او مسلمانان را به وحدت بیشتر در حوزه‌های مختلف، به ویژه در حوزه احکام امیدوار می‌کند.

د. نوآورانه است. اگرچه این وصف را نمی‌توان برای همه آرای سیدموسی صدر به کار برد، تردید نمی‌توان کرد که ارائه مباحث فقهی ایشان در مواردی مبتکرانه و بدیع بیان شده و ورود و خروج به بحث به گونه‌ای است که مخاطب را کاملا اقناع می‌کند؛ چنان‌که در مواردی کاملاً ابتکاری و تازه است.»

چاپ نخست این کتاب، پاییز سال ۱۳۹۸ در ۲۶۸ صفحه و شمارگان ۱۰۰۰ نسخه و با مبلغ ۳۵هزار تومان وارد بازار نشر شده است. /908/422/ح

منبع: ایکنا

ارسال نظر
نام:
ایمیل:
* نظر:
آخرین اخبار
اوقات شرعی
۰۷ / ۰۲ /۱۴۰۳
قم
اذان صبح
۰۴:۴۹:۱۳
طلوع افتاب
۰۶:۲۱:۰۰
اذان ظهر
۱۳:۰۴:۴۳
غروب آفتاب
۱۹:۴۷:۴۶
اذان مغرب
۲۰:۰۵:۳۵