به گزارش خبرنگار وسائل، با توجه به گسترش روز افزون تحقیقات میان رشته ای در زمینه دین و سلامت، اخلاق پزشکی و حقوق پزشکی در کشور، جهت گیری سازمان بهداشت جهانی به موضوع سلامت معنوی، ظرفیت بی نظیر قرآن و سنت به ارائه راهکارهای ارتقاء سلامت به ویژه سلامت معنوی در همه ابعاد آن، چشم انداز کشور در سال 1404 در راستای تحقق سلامت جامعه ایرانی در ابعاد جسمی، روحی، اجتماعی و معنوی، سیاست های وزارت محترم بهداشت در جهت تعمیق مطالعات قرآنی در راستای ارتقاء سلامت با بهره گیری از متخصصان حوزه سلامت و محققان حوزه علوم اسلامی و انسانی مرتبط، فراهم سازی بستری مناسب جهت تحقق جنبش نرم افزاری و تولید دانش بومی، و سرانجام با عنایت به محدود بودن مجلات تخصصی میان رشته ای در حوزه دین و سلامت نیاز به ایجاد نشریه ای علمی ـ تخصصی در زمینه دین و سلامت احساس شد؛ تا شرایط لازم جهت انتشار نتایج تحقیقات در زمینه یاد شده، در دانشگاه های علوم پزشکی و سایر دانشگاه ها و مراکز آموزشی ـ تحقیقاتی علوم اسلامی و انسانی مرتبط، را فراهم آورده، به گسترش این قبیل تحقیقات نوظهور کمک نماید.
در همین راستا مجله دین و سلامت ـ دارای مجوز رسمی از کمیسیون نشریات علوم پزشکی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با شماره: 2890/ د/ 700 تاریخ 06 /08/1391 ـ از سوی گروه معارف اسلامی دانشگاه علوم پزشکی مازندران، به صورت دو فصلنامه، و به زبان فارسی منتشر می شود.
این مجله به انتشار آن دسته از مقالات در حیطههای مربوط به حوزه های دین و سلامت ( اعم از سلامت جسمی، روانی، اجتماعی و معنوی)، اخلاق پزشکی، حقوق پزشکی و مسائل مرتبط میپردازد که حاوی نتایج و دست آوردهای نو باشد.
اهداف
ـ ارائه دست آوردهای علمی ـ تحقیقاتی در زمینه مطالعات میان رشته ای دین و سلامت، اخلاق پزشکی و حقوق پزشکی
ـ استفاده از ظرفیت موجود در مفاهیم و آموزه های قرآن و سنت در جهت ارتقائ سلامت معنوی جامعه با انجام تحقیقات علمی
ـ کمک به بومی سازی و تولید علم در حوزه سلامت (اعم از سلامت جسمی، روانی، اجتماعی و معنوی)، اخلاق پزشکی، اخلاق حرفه ای، حقوق پزشکی، با بهره گیری از آموزه های دین مبین اسلام
ـ گسترش مطالعات میان رشته ای در زمینه دین و سلامت در دانشگاه های علوم پزشکی و سایر مراکز آموزشی ـ تحقیقاتی مرتبط
ـ ایجاد انگیزه و بستر مناسب جهت نعاملات علمی میان ادیشمندان و محققان در زمینه دین و سلامت
تازه ترین مقالهها
تبیین تجربه مادران دارای کودک مبتلا به فلج مغزی از تلاوت قرآن کریم (یک مطالعه کیفی)
راحله ثابت سروستانی، زهرا هادیان شیرازی، علی خانی جیحونی
سابقه و هدف: فلج مغزی شایعترین ناتوانایی حرکتی مزمن و یک عارضه عصبی شناختی در کودکان است. مادران مسلمان در مواجهه با این کودکان به خواندن دعاهای مختلف، توسل به اهل بیت (س) و تلاوت قرآن کریم میپردازند. در این راستا، مطالعه حاضر با هدف شناخت و تبیین تجربه مادران دارای کودک مبتلا به فلج مغزی از تلاوت قرآن کریم انجام شد.
مواد و روشها: در مطالعه کیفی حاضر، پنج مادر دارای کودک مبتلا به فلج مغزی بستری در بیمارستان ولیعصر فسا به روش نمونهگیری مبتنی بر هدف انتخاب شدند و تحت مصاحبه نیمه ساختاریافته قرار گرفتند تا زمانی که دادهها به اشباع رسیدند. تحلیل دادهها به روش تحلیل داده استقرایی صورت گرفت. شایان ذکر است که بهمنظور حمایت از صحت و استحکام دادهها، معیارهای مقبولیت، تأییدپذیری و انتقالپذیری در نظر گرفته شدند.
یافتهها: از تحلیل دادههای مطالعه حاضر سه گروه اصلی و هشت زیرگروه استخراج شد که عبارت بودند از: "اعجاز درمانگری قرآن" از زیرگروههای "بهبود جسمی- روانی مادر و کودک"، گروه "رشد معنوی" از زیرگروههای "پذیرش و تسلیم مشیت الهی"، "بازگشتی قهرمانانه" و "اطمینانداشتن به وجود حامی معنوی" و گروه "مدیریت جامع" از زیرگروههای "خودمدیریتی و انجام وظیفه"، "مدیریت موقعیت" و "نگاهی رو به جلو".
استنتاج: مادران با توجه به شرایط سخت بیماری فلج مغزی و مشکلات فراوان در مراقبت از فرزندان مبتلا به آن، راهبرد تلاوت قرآن کریم را انتخاب نمودند و باور داشتند که تلاوت قرآن کریم منجر به توانمندشدن آنها در ایفای نقش و کنترلنمودن موقعیت شده است. در این ارتباط، پیشنهاد میشود شرایط تلاوت قرآن کریم بهعنوان یکی از راهکارهای قدرتمند تأمین نیازهای مادران برای این گروه فراهم گردد.
تحلیل کانونی رابطه بین دینداری، امید و خوشبینی با معنا در زندگی و کیفیت زندگی در بیماران دچار ضایعه نخاعی
بهمن اکبری، صغری فدایی شاهخالی، رضا قاسمی جوبنه
۱- دانشیار گروه روانشناسی، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران
چکیده:
سابقه و هدف: معنا در زندگی و کیفیت آن در بیماران ضایعه نخاعی اهمیت دارد. دینداری و سازههای روانشناسی مثبت میتوانند در تبیین معنا در زندگی و کیفیت آن نقش داشته باشند. در این ارتباط، پژوهش حاضر با هدف تحلیل کانونی رابطه بین دینداری، امید و خوشبینی با معنا در زندگی و کیفیت آن در بیماران دچار ضایعه نخاعی انجام شد.
مواد و روشها: در پژوهش حاضر از روش همبستگی استفاده شد. جامعه آماری این پژوهش را بیماران ضایعه نخاعی شهر رشت در سال 1394 تشکیل دادند که از میان آنها با استفاده از روش نمونهگیری در دسترس، تعداد 150 نفر بهعنوان نمونه انتخاب شدند و به پرسشنامههای "امید" Snyder، "دینداری" خدایاری فرد، "خوشبینی" Schweizer و Koch، "کیفیت زندگی" سازمان جهانی بهداشت و "معنای زندگی" Steger پاسخ دادند. دادههای جمعآوریشده به وسیله نرمافزار SPSS 18 و به شیوه ضریب همبستگی Pearson و تحلیل رگرسیون بنیادی تحلیل گردیدند.
یافتهها: نتایج نشان دادند که امید (28 درصد)، دینداری (12 درصد) و خوشبینی (18 درصد) میتوانند کیفیت زندگی و معناداری آن را تبیین کنند (01/0>P).
استنتاج: دینداری و سازههای روانشناسی مثبت باعث افزایش توانمندی میشوند و افراد در صورت مواجهه با دشواریهایی همچون ضایعه نخاعی از شرایط مطلوبتری به لحاظ معنا و کیفیت زندگی برخوردار خواهند بود.
تبیین تجارب معنوی زنان مبتلا به ایدز (HIV): یک مطالعه کیفی
زهرا بهبودی مقدم، مرتضی مطهریپور، سارا اسمعیلزاده ساعیه
سابقه و هدف: معنویت عاملی است که میتواند بر درک بیماران از سلامتی، بیماری و تعامل با دیگر انسانها تأثیر بگذارد. بیماری HIV (Human Immunodeficiency Viruses) در زنان به دلیل داشتن وظایف مادری و باروری، استرس بیشتری را به همراه دارد و سازگاری با این بیماری در زنان مبتلا نسبت به مردان مشکلتر میباشد.
مواد و روشها: در این مطالعه کیفی سعی بر آن بود تا با استفاده از تحلیل محتوای قراردادی تجارب، درک معنوی و نقش آن در زندگی زنان مبتلا به HIV مثبت مورد بررسی قرار گیرد. بدینمنظور 15 زن مبتلا به HIV مثبت مراجعهکننده به مرکز مشاوره بیماریهای پرخطر بیمارستان امام خمینی شهر تهران در این مطالعه شرکت نمودند. شایان ذکر است که جمعآوری دادهها از طریق مصاحبه نیمهساختاریافته عمیق انجام شد.
یافتهها: در تجزیه و تحلیل مصاحبهها، دو گروه معنویتگرایی پس از ابتلا در سه زیرگروه سازگاری با بیماری، اعتقاد به تقدیر الهی و داشتن رفتار مسئولانه برای کسب رضایت خداوند و گروههای معنویت و اتهام ناشی از ابتلا به بیماری با دو زیرگروه تنبیه الهی و احساس گناه استخراج گردید.
استنتاج: با توجه به نقش معنویت در سازگاری و تحمل مشکلات ناشی از بیماری، انجام مداخلاتی مبتنی بر معنویتگرایی و باورهای دینی در زنان مبتلا به HIV و کاهش اتهام ناشی از بیماری در جوامع توصیه میشود. علاوهبراین پیشنهاد میگردد مراقبین مراکز مشاوره رفتارهای پرخطر، آموزشهای لازم را در زمینه معنویتگرایی و سلامت معنوی دریافت نمایند و از باورهای دینی مبتلایان بهمنظور کمک به افشای بیماری، سازگاری با آن، مصرف داروها و کاهش رفتارهای پرخطر و آسیب به جامعه استفاده نمایند.
اثربخشی آموزش روانشناسی مثبتگرا با رویکرد اسلامی بر سرمایه های روانشناختی بیماران قلبی ـ عروقی
مهناز فاضلی کبریا ، رمضان حسنزاده، بهرام میرزاییان، افسانه خواجوند خوشلی
چکیده:
سابقه و هدف: بیماری قلبی- عروقی یک بیماری مزمن است که هزینه گزافی را برای فرد و اجتماع به همراه دارد. در این ارتباط، پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی آموزش روانشناسی مثبتگرا با رویکرد اسلامی بر سرمایههای روانشناختی بیماران قلبی ـ عروقی انجام شد.
مواد و روشها: پژوهش نیمهآزﻣﺎﻳﺸﻲ حاضر در ارتباط با جامعه آماری بیماران قلبی- عروقی مراجعهکننده به مراکز درمانی شهرستان بابل در سال 1396 انجام شد. ابتدا با استفاده از روش نمونهگیری در دسترس، 24 نفر انتخاب گردیدند و بهطور تصادفی در دو گروه آزمایش و شاهد جای گرفتند. اعضای گروه آزمایش در طول هشت جلسه هفتگی تحت آموزش روانشناسی مثبتگرا بر مبنای رویکرد اسلامی قرار گرفتند. شایان ذکر است که از پرسشنامه سرمایه روانشناختی Luthans (Questionnaies Psychological Capital) (2007) برای جمعآوری دادهها استفاده شد.
یافتهها: نتایج آمار توصیفی و نمرات سرمایههای روانشناختی شرکتکنندگان در این مطالعه گویای بهبود وضعیت شرکتکنندگان گروه آزمایش نسبت به شرکتکنندگان گروه کنترل بود. نتایج آزمون t نیز نشان از آن داشتند که آموزش روانشناسی مثبتگرا با رویکرد اسلامی موجب بهبود معنادار میانگین نمرات سرمایههای روانشناختی در گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل شده است.
استنتاج: براساس یافتههای این پژوهش، آموزش روانشناسی مثبتگرا با رویکرد اسلامی، روشی مؤثر در بهبود سرمایههای روانشناختی بیماران قلبی- عروقی است. در سطح درمان بیماریها همزمان با درمانهای معمول طبی، مداخلات آموزشی روانشناسی مثبتگرا بر سرمایه روانشناختی نیز مفید خواهد بود.
تحلیلی بر معناشناسی قلب سلیم: رهیافتی در شناخت سلامت معنوی در قرآن کریم
سلامت معنوی (Spiritual Health) از اهمیت بهسزایی در زندگی انسان برخوردار میباشد؛ تا جایی که در سالهای اخیر، سازمان جهانی بهداشت به آن توجه ویژهای داشته است. قرآن کریم خود را بهعنوان نسخه شفابخش روح انسان معرفی کرده است. در ادبیات قرآنی، سلامت روحی یا معنوی با کلیدواژه "قلب" گره خورده و از قلب سلیم و قلب مریض سخن به میان آمده است. در این راستا هدف از مطالعه حاضر، تحلیلی بر معناشناسی قلب سلیم است تا بهعنوان یک رهیافت قرآنی در شناخت سلامت معنوی، مقدمهای باشد برای مطالعات تطبیقی میان این شاخصها و شاخصهای سلامت معنوی مورد نظر سازمان جهانی بهداشت. با توجه به موارد بیانشده، پژوهش حاضر در پی پاسخ به این سؤال است که "مهمترین شاخصهای قلب سلیم در قرآن بهعنوان رهیافتی در سلامت معنوی کدام موارد هستند؟
در این پژوهش از روش تحلیل محتوا استفاده شد و با جستجوی کلیدواژههای "قلب" و "سلامت" در منابع اسلامی و نرمافزارهای "جامعالتفاسیر" و "جامعالاحادیث" و همچنین در پایگاههای اسنادی داخلی و خارجی، دادههای مرتبط با هدف مقاله جمعآوری گردید و مورد تحلیل محتوایی قرار گرفت. لازم به ذکر میباشد که قلب سلیم 14 نشانه معنوی دارد که عبارت هستند از: قلب ابراهیمی، متقی، نرمخو، پندپذیر، خاشع، منیب، هراسان، رئوف، متواضع، حی، ذاکر، هدایتیافته و گشاده.
نتایج حاکی از آن بودند که قلب در قرآن همان روح غیرمادی انسان بوده و قلب سالم به معنای روح سالم میباشد. مطالعات دقیقتر تطبیقی میان سلامت معنوی رایج در طب جدید و سلامت معنوی قلب در قرآن میتواند رهیافت جدیدی را در حیطه روش تشخیص، درمان و مراقبت در حوزه سلامت معنوی بگشاید.
سید حسین حسینی کارنامی، علی اصغر زکوی
مصرف شیر و خطر بیماریهای قلبی ـ عروقی: با نگاهی بر دیدگاه قرآن و احادیث
نتایج متناقضی در مورد مصرف شیر و خطر بیماریهای قلبی ـ عروقی (CVD: Cardiovascular Disease) گزارش شده است. مطالعه حاضر یک پژوهش مروری میباشد که با استفاده از یافتههای تحقیقات علمی، آیات قرآن کریم و احادیث در ارتباط با تأثیر مصرف شیر بر سلامت و بروز CVD انجام شده است. با توجه به نتایج منابع علمی، نهتنها ارتباط معناداری بین مصرف شیر (پرچرب و یا کمچرب) با بروز بیماریهای قلبی- عروقی مشاهده نشده است؛ بلکه در مطالعات گوناگون، تأثیر مفید مصرف شیر (حتی پرچرب) بر سلامت انسان گزارش گردیده و در کتب اسلامی نیز به آن اشاره شده است. از نظر مکانیسم اثر، بهطور دقیق مشخص نمیباشد که چگونه مصرف شیر خطر ابتلا به CVD را افزایش میدهد. افزایش سطح کلسترول LDL (Low-density Lipoprotein) بهعنوان عامل افزایش خطر ابتلا به CVD مطرح میباشد؛ اما مشاهده شده است که شیر با افزایش همزمان سطح کلسترول HDL (High-density Lipoprotein)، اثرات منفی ناشی از سطح کلسترول LDL بالا بر سلامت را جبران میکند. شایان ذکر است که در مطالعات صورتگرفته، نقش سایر عوامل در این ارتباط نیز ذکر شده است. بررسیهای انجامشده بر این مهم تأکید میکنند که انجام مطالعات بیشتر بهمنظور بررسی رابطه بین مصرف شیر و شیوع بیماریهای قلبی ـ عروقی، لازم و ضروری میباشد؛ زیرا با توجه به آیات قرآن کریم، احادیث و روایات، شیر دوای بیماری است و نه عامل ایجادکننده آن. با توجه به آنچه ارائه گردید، این نتیجه بهدست میآید که از مطالب قرآن و منابع اسلامی میبایست بهعنوان راهنمایی برای شناخت دقیق و یافتن حقایق علمی نهفته در یک موضوع بهره برد.
محمدرضا نورمحمدی، فریبا هوشمند ، سمیه نجفی چالشتری
مجله: دین و سلامت دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی مازندران
شماره استاندارد بین المللی چاپی : 5268-2345
شماره استاندارد بین المللی الکترونیکی : 5276-2345
دوفصلنامه دانشگاه علوم پزشکی مازندران
صاحب امتیاز: دانشگاه علوم پزشکی مازندران و خدمات بهداشتی درمانی مازندران
شماره مجوز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی 92/19777 مورخ 1392/7/28
مـدیـــر مســــؤول: دکتر علی اصغر زکوی
ســـردبیــــــــر: دکتر شیرزاد غلامی
شـورای سـردبیــری: دکتر مرتضی دارابی نیا، دکتر سیدرضا عقیلی، دکتر رضاعلی محمدپور، دکتر سیدعلی مظفرپور،،دکتر مصطفی معلمی
امور اجرایـــــی: علی عباسی بورخیلی
ویراستــار فـارســی: دکتر معصومه محمودی
ویراستــاران انگلیسـی: دکتر مصطفی معلمی، محمد واحدی
زمینـــه موضـوعــی: علمی - تخصصی، میان رشته ای دین و سلامت، اخلاق و حقوق پزشکی
تامین اعتبارات مالی مجله: معاونت تحقیقات و فناوری دانشگاه علـوم پزشکی مازنـدران
طراحی جلد: صغری ابراهیمی
صفحهآرایی و تنظیم متن: رویا فرامرزی
چاپ و انتشار مطالب مجلـه پـس از کـسب اجـازه از سردبیر با ذکر ماخذ مجاز میباشد هرگونه استفاده از مطالب نشریه بدون ذکر منابع ممنوع است.
ایندکس در : Copernicus(ICI) - Google Scholar - Magiran - Noormags - SID - EBSCO – ISC/4
/601/422/ح