به گزارش خبرنگار پایگاه اطلاع رسانی وسائل، حجت الاسلام و المسلین رفعتی، در تاریخ 28 شهریور 94 در اولین جلسه درس خارج فقه رسانه، در شهرک مهدیه با اشاره به این که در فقه شیعی موضوع فقه رسانه فی نفسه وجود ندارد و بیشتر بحث های فقه فردی مانند طهارت، صلاة و صوم و غیره بحث شده است.
فقهای عظام در مورد ابواب مبتلی به زحمت کشیده اند، اما امروزه با توجه به مسائل مستحدثه و ضرورتهای جامعه و ابتلائات جدید به یک سری مسائل، باید فقها تلاش نمایند و ابواب جدید را مورد بحث قرار دهند؛ ابوابی مانند مسائل پزشکی و سایر اموری که امروز مانند پیوند، خرید و فروش اعضاء، تغییر جنسیت، خرید و فروش خون برای بیمار و مسائلی است که امروزه مطرح شده است.
این استاد سطوح عالی حوزه افزود: باید فقه بانک و بانکداری و فقه بیمه به صورت یک فقه مستقل ارائه شود و مسائل عقود بسیار فراتر از مسائلی است که در حال حاضر در کتاب عقود داریم؛ این کار مشکل است و باید بزرگان حوزه به دوش بگیرند.
وی با اشاره به این که فقه رسانه فقط مخصوص افرادی مانند تهیه کنندگان و بازیگران نیست؛ گفت: یکی از مسائل نوپا ، فقه رسانه است و برای کسانی که در رسانه کار می کنند و کسانی که از رسانه استفاده می کنند باید مورد بررسی قرار گیرد.
طبق نظر حضرت امام (ره) دین برای تمام شئون زندگی ما برای گهواره تا گور است؛ یعنی در تمامی موارد کاربردهای اساسی دارد. باید فقها با توجه به نیاز زمان و نیاز مکلفین مسائل جدید را مطرح نمایند، پویایی فقه شیعه آن است که از اصول و قواعد مسلم خارج می شود که همان روش سنتی و فقه جواهری است (ما نیز این کار را انجام خواهیم داد) .
شناخت موضوع مقدمه استنباط حکم صحیح
در مسائل نوپا بحث موضوع شناسی و استنباط حکم بسیار مهم است، باید از کارشناسان زبده آن فن نیز در تشخیص موضوع استفاده شود؛ تا موضوع صحیح مشخص نشود، حکم صحیح نیز برای آن به دست نخواهد آمد.
در مورد موضوع حکم شرکت های هرمی نیز ابهاماتی وجود داشت که بعد از فهم صحیح موضوعات، نظر فقهی آنان تغییر نمود یا در بحث تغییر جنسیت به دلیل مشخص نبودن موضوع و حکم، این کار در بیمارستان های ایران انجام می شود؛ لذا باید از کارشناسان پزشکی استمداد بگیرند و موضوع را خوب بشناسند تا بتوان حکم فقهی صحیح را صادر نمود.
همکاری بعضی اساتید با مسئولان بانک مرکزی از مصادیق مبارک همکاری برای شناسایی موضوعات فقهی است.
ما برای پشتوانه بحث فقه رسانه از شورای علمی استفاده خواهیم کرد؛ این گروه تشکیل شده تا موضوعات را استخراج نمایند و بعد از منقح شدن موضوعات، تمام زوایای موجود در بحث رسانه مورد بررسی قرار بگیرد تا بر اساس فقه سنتی، احکام را از منابع فقهی استخراج نماییم.
لازمه حکم دقیق موضوع شناسی دقیق است
دقت مرحوم امام (ره) در مورد موضوع شناسی احکام را می توان در مساله شطرنج و نظایر آن مشاهده کرد؛ این قوانین و مباحث در مواردی مثل خرید و فروش چک و سایر مسائل مالی مستحدثه نیز وجود دارد که لازمه حکم دقیق، موضوع شناسی دقیق است.
آینده فقهی حوزه در بررسی مسائل فقهی جدید
آینده علمی و فقهی حوزه های علمیه به دست افرادی است که به مباحث مستحدثه می پردازند و این مباحث را دنبال می نمایند؛ زیرا تعداد متخصصین اندک است؛ آینده علمی حوزه های علمیه و جامعه اسلامی ما به دست فقیهانی که فقط امور عبادی نظیر صلاة و صوم را بررسی کرده اند، نیست.
باید دقت نمود که اگر فقهای قدیم در این رابطه بحث نکرده اند، مبتلی به آنان نبوده است؛ اگر فقهایی مانند شیخ انصاری و بزرگان دیگر معاصر ما بودند، قطعاً امروزه به این مسائل می پرداختند.
با توجه به این که در حوزه کهن نجف در بحث فقه اعلام(فقه رسانه )فعالیت علمی صورت نگرفته است بنده به علمای نجف نیز پیشنهاد فعالیت حول محور «فقه الإعلام» را ارائه دادم.
در بحث فقه رسانه چندین باب را مطرح خواهیم نمود:
1- اصل داشتن رسانه؛ منظور از رسانه چیست؟ رسانه های جمعی یا غیر جمعی؛ آیا امروزه کارکرد رسانه و داشتن آن ضروری است؟
2- محتوای رسانه؛ چه محتوایی برای رسانه حلال و چه محتوایی حرام است؟
3- احکام و مسائل مربوط به عوامل رسانه؛ مثلاً آیا کارگردان می تواند چهره معصوم (ع) را نشان دهد یا خیر؟ (مسائلی که الان در مورد فیلم رستاخیز به وجود آمده است).
4- آیا هر رسانه ای را می توان مشاهده یا استماع کرد؟ (ممکن است مواردی را وزارت ارشاد هم مجوز دهد،اما حلال نباشد؛ در عصر ما گروه کثیری از مردم بیننده شبکه های ماهواره ای هستند که استفاده بعضی از شبکه های علمی آن نیز مانند کتب ضاله حرام است).
ان شاء الله به همین ترتیب بحث را پیش خواهیم برد./922/ض