به گزارش خبرنگار وسائل، در نگاهی کلی، رسالت پیامبر اسلام (ص) در جهت پاسخگویی به اوضاع بحرانی جوامع انسانی بوده و در ماهیت جهانی دعوت، پاسخگویی به دردها و آلام بشریت قرار داده شده است. پیامبر اسلام پیام آور رحمت و در راه چنین پاسخی به انسانیت است، و در راه این پاسخگویی جامعه ای را بنیاد می گذارد که اخلاقیات فردی و معنویات روحی، احکام اجتماعی، اقتصادی و...در پروسه ای از انقلاب بنیادی قرار می گیرند.
جامعه ای که پیامبر (ص) در مدینه، دست به تاسیس آن زد، اولا نظامی الهی و دینی و ثانیا گزینه ای است که با خواست مردی شیفته و عاشق، تاسیس گردیدهاست. این واقعیت را با مراجعه ای کوتاه و گذرا به تاریخ صدر اسلام مشاهده می کنیم.
هجرت پیامبر پاسخی به انتظارت
پیامبر (ص) طبق رسالتی که دارد، باید پاسخ انتظارات و درخواست های به حق یثربیان را بدهد، زمینه ای در یثرب فراهم شده که رسالت جهانی پیامبر را تحقق عینی می بخشد و او را در مسیر آرمان هایش موفق می نماید.
هجرت پیامبر حرکت تحول آفرینی است که از آن پس، انجماد موجود در مکه مشاهده نمی گردد، هجرتی است که به جامعه ی بسته ی آن روز حرکت می بخشد و انتقال به وضعیتی مطلوب را نوید می بخشد.
انتظار مدینه، انتظار تاریخ انسانیت بود، انتظاری برای صلح و آرامش و امنیت و عدالت. عاقبت انتظار تاریخ به سرآمد و چشم های کودکان منتظر، از اختلاف دیرینه ی اوس و خزرجی به مشاهده ی حقیقت روشن می شود.
یکی از باورهایشان این بود که او، همچون آنان است، ساده، بی رغبت به آزمندی های زراندوزانه و همچون آنان زندگی می کند.دیگر باورشان آن بود که صلح را به ارمغان می آورد و امنیت را می گستراند، دیگر باورشان ارزانی داشتن عقل و منطق به جای جدال ها و مخاصمه ها است…
عملی شدن باورها
با حضورش در یثرب باورها و امیدها به بار نشست. زندگی ساده و بی تکلفش، حتی پایین تر از سطح محرومان یثرب و جزیره است حتی خانه ای که پس از ورود به یثرب برایش ساختند ساده ترین خانه برای یک انسان است.
این نحوه از زندگی و معیشت، درسی بزرگ بود که از همان آغاز بر دل ها نشست و نشانه ای بود که او هرگز، از عنوان و منزلت پیامبری، نمی خواهدبرای خود چیزی بیندازد و بهره ای مادی و دنیوی ببرد.
بنیاد گذاری حکومتی پاسخ گو
پس از استقرار در مدینه، برادری بین مهاجر و انصار را از لوازم جامعه ی آرمانی خویش دانسته و در آغاز آن را عملی می سازد. حکومتی روش مند را تاسیس نهاد، حکومتی که با رویه ی ملاطفت آمیز و مشورتی با مومنان تاسیس گردیده در مسائلی که وحی، تکلیف آن را روشن نکرده بود به دستور مستقیم الهی با مهاجر و انصار به مشورت می پرداخت.
تصویری که از دین ارائه نمود این بود که دین، سیستمی جامع و پاسخگو به همه ی خواسته های بشر در عرصه های مختلف و در قلمرو های گوناگون است.
برجسته ترین عناصر پاسخگویی در حکومت نبوی
۱- پروراندن کارگزارانی درست کار در حکومت
۲- چشاندن طعم عدالت
۳- برآوردن مستضعفان
۴- برقراری وحدت و امنیت
۵- تکاملی همه جانبه و تمدنی بی مانند
مقاله «عناصر پاسخگویی در حکومت نبوی» نوشته علی اکبر نوایی است. که در فصلنامه اندیشه، سال دهم، شماره سوم و چهارم منتشر شده است.
علاقه مندان به منظور دریافت فایل PDF این مقاله می توانید اینجا کلیک کنید./205/241/ح