vasael.ir

به گزارش وسائل، حجت الاسلام والمسلمین احمدعلی یوسفی، کارشناس اقتصاد اسلامی در دوره تابستانه منهاج که از سوی دبیرخانه مفتاح در مدرسه فقهی امام کاظم(ع) برگزار شد، نظریه تعاون براساس مکتب اسلام در جمهوری اسلامی ایران را مورد بررسی قرار داد.

وی مهم‌ترین و اصلی‌ترین پرسش در اقتصاد را این دانست که «سهم نیروی کار و صاحب سرمایه در تولید ملی چقدر است و این سهم چگونه به آن‌ها داده می‌شود» و تصریح کرد: پاسخ به این پرسش نوع نظام و ساختارهای اقتصادی را در جامعه تعیین می‌کند.

استاد یوسفی با بیان این‌که نظام سرمایه‌داری براساس مبانی سکولار مبتنی بر ولایت شیطانی در پاسخ به پرسش فوق بیان می‌کند تمام سهم حاصل از تولید برای صاحب سرمایه بوده و نیروی کار باید به دست مزدش اکتفا کند، اظهار داشت: براساس نگاه نظام سرمایه‌داری تمام سهم تولید در دوران رونق برای صاحب سرمایه بوده و در دوران رکود نیز اگر تولیدی حاصل نشود، نیروی کار باید با بی مهری از بنگاه اقتصادی اخراج شود.

کارشناس اقتصاد اسلامی با اشاره به این‌که براساس نگاه سرمایه‌داری فقر دائماً در حال افزایش است، چون این نظام به تمرکز ثروت منتهی می‌شود، تأکید کرد: در هر جامعه تمرکز ثروت نهادینه شود، بدون شک فقر نیز نهادینه می‌شود. هیچ راهی نیز برای ریشه کن کردن فقر وجود نخواهد داشت.

استاد یوسفی پاسخ اسلام به پرسش «سهم نیروی کار و صاحب سرمایه در تولید ملی چیست و این سهم چگونه به آن‌ها داده می‌شود» را این‌گونه تشریح کرد: اسلام به مردم سالاری اقتصادی دینی اعتقاد دارد که در بخش تعاون تبلور پیدا می‌کند.

وی اضافه کرد: متأسفانه اکنون در کشور ما به جای مردم سالاری اقتصادی دینی، سرمایه سالاری اقتصادی حاکم است.

کارشناس اقتصاد اسلامی با تأکید بر این‌که اسلام می‌گوید نیروی کار نباید به خدمت سرمایه در بیاید، بلکه سرمایه باید در خدمت انسان و نیروی کار در آید، عنوان کرد: اسلام بر خلاف نظام سرمایه‌داری معتقد است انسان باید جایگاه شأن و منزلت در تمامی حوزه‌های اقتصادی پیدا کند و سرمایه در خدمت نیروهای فعال حقیقی قرار گیرد.

وی ادامه داد: متأسفانه افتخار ما این است که اشتغال را به شکل اجیری در اقتصاد ایجاد می‌کنیم. در حالی که فتاوای مراجع می‌گوید اگر سیستم به شکل اجیری در جامعه نهادینه شود، از اساس مشروع نیست.

این استاد حوزه با یادآوری این موضوع که اکنون تمام نهادهای اقتصادی موجود در کشور نهادهای سرمایه سالاری هستند، گفت: علیرغم تلاش‌های فوق‌العاده جمهوری اسلامی ایران برای خدمت به محرومین چرا مشکلات این قشر حل نمی‌شود؟

وی براساس آیات قرآن به تبیین مبنای مردم سالاری اقتصادی دینی پرداخت و اظهار کرد: از دیدگاه قرآن انسان اشرف مخلوقات بوده و خداوند در هنگام خلق آن به خود احسنت گفت. دلیل این احسنت گفتن به سبب عظمت خالق است یا عظمت مخلوق؟ خالق که اعظم است. این احسنت گفتن به سبب عظمت مخلوق است.

کارشناس اقتصاد اسلامی، انسان را خلیفه الله دانست و یادآور شد: آیات اطلاق و عمومیت دارند، به گونه‌ای نیست که بگوییم برخی از انسان‌ها اشرف مخلوق و خلیفه الله هستند و برخی نیستند. از سوی دیگر در آیات شاهد تخصیص درباره عرصه‌های خاصی نیستیم، به همین دلیل تمامی عرصه‌ها اعم از دینی، اقتصادی، عرفانی و… را شامل می‌شود.

وی تأکید کرد: اگر بخواهیم براساس آیات قرآن به انسان نظر بیندازیم باید بگوییم تمامی انسان‌ها باید در عرصه اقتصادی نیز مورد تکریم قرار گیرند. در حالی که متأسفانه پس از ۴۰ سال شاهدیم که عده‌ای صبح تا شب باید در کنار خیابان‌ها منتظر باشند تا کسی به آن‌ها کاری پیشنهاد دهد. این ساختارها اسلامی نبوده و تکریم انسان به شمار نمی‌آید.

استاد یوسفی با تأکید بر این‌که اقتصاد تعاونی می‌تواند مردم سالاری اقتصادی دینی را محقق کند، گفت: براساس فرموده رهبر معظم انقلاب اقتصاد تعاونی بن بست شکن اقتصاد ماست.

وی تعاونی‌ها را به سه نوع کاذب، شبه تعاونی و واقعی تقسیم کرد، اذعان داشت: معیار هر کدام تحقق اصول تعاونی است. براساس بررسی‌ها در ایران و دنیا تعاونی واقعی وجود ندارد، نهایتاً شبه تعاونی هستند به همین دلیل بسیاری از آن‌ها کارآیی ندارند.

کارشناس اقتصاد اسلامی با بیان این‌که تعاونی‌ها یک نظام در برابر نظام سرمایه‌داری و نظام سوسیالستی هستند، بیان داشت: نظام سرمایه‌داری و سوسیالستی هرگز نمی‌تواند تعاونی‌ها را در درون خود داشته باشند. حتی وقتی توان مقابله با تعاونی‌ها را نداشتند، آن‌ها را به انحراف کشاندند.

وی افزود: البته براساس آموزه‌های اسلامی، اقتصاد تعاونی واقعی یک بخشی از نظام اقتصادی اسلام به شمار می‌آید چون نظام جامع اقتصادی اسلام دارای چهار بخش دولتی، خصوصی، تعاونی و خیرخواهانه است.

استاد یوسفی درباره تفاوت مالکیت تعاونی نسبت به مالکیت دولتی، خصوصی، عمومی و مشاعی گفت: نوع مالکیت در تعاونی‌ها مالکیت مشاعی فراگیر و نیمه فراگیر است که نیروی کار، صاحب سرمایه و مصرف کننده مالک و بهره‌مند هستند.

وی ادامه داد: نظام سرمایه‌داری می‌گوید پول، پول می‌آورد. کسب پول در این نظام به وسیله بانک و بورس رخ می‌دهد، در حالی که در تعاونی پول پول نمی‌آورد، چون بورس و بانک ندارد.

این استاد حوزه تصریح کرد: نظام سرمایه‌داری ذاتاً فقرزاست چون ساختار آن تمرکز ثروت است.

کارشناس اقتصاد اسلامی درباره جایگاه اصل رفتاری تعاون نسبت به اصل رفتاری رقابت آزاد اقتصادی نیز اذعان داشت: در اقتصاد دو اصل رقابت و انحصار وجود دارد که انحصار خود زایده رقابت است. ولی در تعاونی رقابت مسئولان صورت می‌گیرد، یعنی ما حق رقابت نداریم ولی اگر دیگران رقابت کردند با رعایت مسائل فقهی و اخلاقی حق رقابت داریم.

وی افزود: فلسفه تأسیس تعاونی‌ها ارتقاء انسان در برابر سرمایه و به خدمت در آوردن سرمایه برای نیروهای فعال اقتصادی است.

استاد یوسفی، آموزش دائمی، آزادی اقتصادی مسئولانه و محدودیت سود سرمایه را از مهم‌ترین اصول تعاونی‌ها برشمرد و درباره نقش دولت‌ها در تعاونی‌ها بیان کرد: اگر کاری کنیم دولت در تعاونی‌ها هیچ کاره باشد، تعاونی‌ها نجات پیدا می‌کنند. بهترین کار این است که دولت دست خود را از سر تعاونی‌ها بردارد.

وی تأکید کرد: تعاونی که منتظر حمایت دولت باشد، تعاونی واقعی نیست. دولت تنها باید موانع را بردارد ولی به قدری ساختارهای دولتی مزاحم در تعاونی‌ها وجود دارد که نتیجه‌ای حاصل نمی‌شود. مالکیت دولتی نباید در تعاونی باشد./910/241/ح

منبع: مفتاح