vasael.ir

کد خبر: ۱۳۱۶۶
تاریخ انتشار: ۱۷ ارديبهشت ۱۳۹۸ - ۱۵:۴۶ - 07 May 2019

روش شناسی فقه حکومتی

وسائل ـ رویکرد فقه موضوع محور عنوانی بر روش فقاهت سنتی است که تاکنون رایج و متداول حوزه های علمیه بوده و در صدد آن است که با تمرکز بر احکام تکلیفی ناظر بر افعال مکلفین، دستورات الهی را در قالب حکم و موضوع شناسایی کند.

به گزارش خبرنگار وسائل، فقه شیعه اگر چه از ابتدای شکل روش شناسی فقه حکومتیگیری خود در زمان ائمه معصومین تاکنون دوره های گوناگونی را تجربه کرده است اما امروزه و به برکت فرصت بی نظیر حاکمیت فقهای شیعه بر پایه نظریه ولایت فقیه، از انزوای فرد گرايانه تاریخی خود خارج شده و پای در مسیر اداره حکومت ملی ـ منطقه ای و بین المللي گذاشته است.

یکی از شروط اصلی تحقق بایسته و شایسته فقه حکومتی، توجه به این مهم است که قبل از پرداختن به "تحول در فقه" باید به تحول در "اصل فقه" که در حکم منطق فقه است  همت گماشت. البته جست و جوی روش ها و افق های نو، به معنای نفی اجتهاد سنتی یا جواهری نیست بلکه راه ثمر بخش نیز بی شک از تجربه ها و اندوخته های پیشینیان آشکار می شود.

بنابراین،  با تحفظ بر محکمات روش موجود، می بایست از بازنگری در آن ها نیز سود ببریم؛ اما با توجه به فضای جدید فقه حکومتی، طبیعی است که ابهامات زیادی را به همراه داشته باشد.

از عوامل فضای ابهام آلود فقه حکومتی،  تعاریف و تلقی های مختلف از فقه حکومتی است که به علت نوپا بودن بحث و عدم تنقیح دیدگاه های صاحب نظران و فقدان ادبیات علمی، این ابهام شکل گرفته است.

همچنین تشابه و قرابت این اصطلاح با اصطلاحات مشابه و عدم تفکیک و تمایز روشن میان اصطلاح" فقه حکومتی" و اصطلاحات رایجی مانند "حکم حکومتی"، "فقه سیاسی"،  "فقه الحکومه"  و " فقه الاجتماع "، "فقه اجتماعی" موجب تشتت آرا، عدم پیدایش فهم مشترک و بروز برخی لغزش ها و مغالطات علمی شده است.

بر این اساس شناسایی اندیشه ها و دیدگاههای مختلف این عرصه از طریق جریان شناسی آن ها در قالب رویکردهای کلی و از منظر روشی، ضرورتی انکار ناپذیر است.

 

اصطلاحات و مفاهیم

  • روش
  • چیستی روش شناسی
  • اقسام روش
  • روش در فقه و فقه حکومتی
  • فقه در لغت
  • فقه در اصطلاح
  • حکومت
  • مفهوم فقه الحکومه و نسبت آن با فقه حکومتی
  • مفهوم فقه سیاسی و نسبت آن با فقه حکومتی
  • مفهوم فقه الاجتماع و فقه اجتماعی و نسبت آن با فقه حکومتی
  • مفهوم احکام حکومتی و نسبت آن با فقه حکومتی

 

بررسی سه رویکرد نسبت به روش فقه حکومتی

  • روش شناسی فقه حکومتی به مثابه فقه موضوع محور
  • روش شناسی فقه حکومتی به مثابه فقه نظام محور
  • روش شناسی فقه حکومتی به مثابه فقه هدایت و سرپرستی

 

نتیجه گیری

تاریخ بیش از هزارساله دانش فقه، شاهد تحول و تطوراتی در ساحت روش ها و نظریه ها بوده است، به نحوی که مکاتب و نحله های گوناگون فقهی پدید آمده است.

فقه شیعه نیز از این امر مهم مستثنی نبوده و با تطوراتی همراه بوده است. اما فقه معاصر شیعه نسبت به فقه دوران سنتی با تحولات بیشتری مواجه بوده است که آغاز آن  را به عصر مشروطه نسبت داد و با پیروزی انقلاب اسلامی و ظهور معمار بزرگ انقلاب حضرت امام خمینی (ره) چرخش جدیدی بوجود آمد.

تلاش این تحقیق بر آن بوده تا با احصا و بررسی نظریات روش شناسانه فقه حکومتی،  تعاریف موجود از این تغییر را ذیل سه دسته بندی کلی فقه موضوع محور-فقه نظام محور- فقه سرپرستی قرار دهد و ویژگی  و مختصات هر کدام را بیان نماید.

مقاله "روش شناسی فقه حکومتی" نوشته سید مهدی مرتضوي نژاد و سید محمد مهدی میرباقری است که در دوفصلنامه علمی تخصصی پژوهش نامه میان رشته ای فقهی سال پنجم،شماره دوم، بهار و تابستان 1396 انتشار یافته است.

علاقه مندان به منظور دریافت فایل pdf این مقاله می توانند اینجا کلیک کنند./205/241/ح

ارسال نظر
نام:
ایمیل:
* نظر:
آخرین اخبار
اوقات شرعی
۰۷ / ۰۲ /۱۴۰۳
قم
اذان صبح
۰۴:۴۹:۱۳
طلوع افتاب
۰۶:۲۱:۰۰
اذان ظهر
۱۳:۰۴:۴۳
غروب آفتاب
۱۹:۴۷:۴۶
اذان مغرب
۲۰:۰۵:۳۵