vasael.ir

به گزارش خبرنگار وسائل، نیاز به الگو، از نیازهای طبیعی بشر است و انسان را وا می‌دارد تا با در نظر داشتن الگوی مورد نظر، تلاشی هدف دار و آگاهانه برای رسیدن به ویژگی‌های رفتاری و اخلاقی الگو در پیش گیرد.

قرآن کریم، رسول گرامی اسلام (ص) را الگوی شایسته و اسوهٔ حسنهٔ مؤمنان معرفی کرده است، در این الگوگیری فرقی میان زن و مرد نیست، اما به دلیل خُلق و خوی و مسئولیت‌های خاص زنانه، لازم است زنان از جنس خود هم، الگویی داشته باشند تا از نظر پذیرش الگو و روشن شدن مصادیق اسوه پذیری، به راه و رسم و سیرهٔ اخلاقی و خانوادگی او اقتدا کنند.

معرفی فاطمه زهرا (س) به عنوان الگو از سوی پیامبر (ص)

 پیامبر (ص) خود در سخنانش، فاطمه (س) را از وجود خود می‌داند و بارها در جمع مؤمنین می‌فرماید: فاطمه (س) پارهٔ تن من است. وجود فاطمه (س) از وجود رسول خدا (ص) جدا نیست و سیرهٔ او جلوهٔ دیگری از سیرهٔ پیامبر است، پس فاطمه (س)، ادامهٔ راه و سیرهٔ رسول خدا (ص) در همهٔ زمینه‌هاست از جمله بندگی خدا، تقوا و عبادت، حجاب و عفاف و...، اما آنچه در زندگی کوتاه حضرت، برای اسوه پذیری خاص زنان از ایشان بیشتر مبتلور شده است سیرهٔ حضرت، در عرصهٔ خانواده و همسرداری و تربیت فرزندان است. امام باقر (ع) در عظمت و جلالت مادر بزرگوارش فاطمه (س) می‌فرمایند:

«لَقد کانت مفروضَة الطاعةِ علی جمیع مَن خلق الله من الجنّ والإنسِ والطیرِ والوحشِ و الانبیاء والملائکة». «اطاعت فاطمه (س) بر تمام بندگان الهی از جن و انس، پرندگان و حیوانات، پیامبران و ملائکه واجب است.»

حسن معاشرت با همسر

در حسن معاشرت با همسر هم رضایت خدا مقدم بود. روزی که علی (ع) از وی پرسید: چرا از رنج گرسنگی و بی غذا ماندن خانه وی را خبردار نکرده، فاطمه (س) در پاسخ فرمود: یا ابالحسن إنی لاستحیی من الهیان اکلف نفسک مالا تقدر علیه «ای اباالحسن! من از خدای خود شرم می‌کنم که به تو تکلیفی کنم که قادر به انجام آن نیستی. و نفرمود من از تو که همسرم هستی شرم می‌کنم.»

رضایت طرفین در ازدواج

یکی دیگر از اصول اولیه در ازدواج، رضایت طرفین است. در صورت ناخشنودی یکی از زوجین، بنیان ازدواج، مستحکم نخواهد بود، زیرا داشتن خانواده‌ای سالم و استوار و همراهی با همسری همدل و هم زبان، مهم‌تر از تشکیل خانواده است. اگر دختری به اجبار خانواده یا شرایط خاص اجتماعی اقتصادی ازدواج کند و خود تمایلی به اصل ازدواج با طرف مقابل نداشته باشد طولی نمی‌کشد که طوفان اختلافات و نارضایتی ریشه‌های این خانواده را متزلزل کند. پیامبر اکرم (ص)، هنگام خواستگاری علی (ع)، رضایت فاطمه (س) را در نظر می‌گیرد. در روایتی از علی (ع) آمده است: پس از آن که پیامبر (ص)، تقاضای ازدواج مرا با دختر خویش فاطمه (س) در میان گذاشت، آن حضرت سر به زیر افکند و چیزی نگفت، رسول خدا (ص) دریافت که فاطمه (س) ب این ازدواج موافق است. آن گاه فرمود: سکوت او نشانه رضایت اوست.

کفویت در ازدواج

از دیگر نکات مهم در امر ازدواج، توجه به اصل همانندی و کفویت است که این امر در ازدواج فاطمه (س)، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بود. البته بر طبق تعالیم اسلامی این همانندی و کفویت، بیشتر در خصوص ایمان و اخلاق است و ملاک‌های قوی، طبقاتی و اقتصادی مورد نظر نیست.

همسرداری فاطمه (س)

پیامبر اکرم (ص) فرموده‌اند: جهاد المرأة حسنُ التعبعّل؛ جهاد زن همسرداری نیکوی اوست. پیامبر (ص) این سخن را در جواب زنانی دادند که از ایشان سؤال کردند: چرا همهٔ فضیلت‌ها مخصوص مردان است و باب جهاد و شهادت به روی ما بسته شده است، ما چگونه می‌توانیم از ثواب این فضیلت عظیم بهره مند شویم؟. علت این که همسر داری نیکو برای زنان، مساوی و هم تراز با جهاد و از جان گذشتگی مرد دانسته شده است، عظمت و حساسیت موقعیت و نقش زن در خانواده و در برابر همسر است.

رفتار با فرزندان

در کنار همسرداری، پرورش روحی و جسمی کودک از مهم‌ترین وظایف زن در خانواده است با توجه به برخوردهای عاطفی و منطقی فاطمه (س) با کودکانش می‌بینیم که حضرت در پرورش روح و بنیان‌های شخصیتی فرزندانش به قدری با ظرافت و دقت عمل نمود که هر یک از فرزندان او از بزرگ‌ترین افراد بشر قرار گرفتند و صفحات بزرگی از تاریخ را ورق زدند و عملاً به الگوها و اسوه‌های مقاومت، ایثار، صبر و از خودگذشتگی و شجاعت... تبدیل شدند.

محبت حضرت زهرا به فرزندان

یکی از نیازهای اساسی کودک محبت و دوست داشتن است. عدم توجه والدین به این نیاز فطری باعث ایجاد کمبودها و مشکلات روانی خواهد شد، یکی از روان شناسان بر این مهم تأکید کرده و می‌نویسد: چنان چه کودک در اولین سال‌های زندگی خود از محبت محروم بماند، هسته اصلی و اساسی عصبیّت و بیماری‌های روانی در وی تکوین می‌یابد و بعدها در بزر گ سالی منشأ بسیاری از درگیری‌های عاطفی و اضطراب عمیق در او می‌شود. بر همین اساس بسیاری از نابهنجاری‌های اجتماعی و بزهکاری‌های افراد در بزرگ سالی ریشه در خلأ عاطفی و کمبود محبت در دوران کودکی دارد و بیشترین امری که می‌تواند از نظر روانی این میل باطنی کودک به محبت را ارضا نماید، آغوش گرم مادر است.

فاطمه (س) در عشق ورزی و محبت به کودکان می‌تواند بهترین اسوه برای زنان باشد. او که خود از سرچشمهٔ محبت و رحمت نبوی سیراب شده و همواره از طرف رسول خدا (ص) با جملاتی چون فداها ابوها، فاطمه بضعة منّی خطاب شده بود و با بوسیدن‌ها و در آغوش گرفتن‌های پدر آشنا بود، خود در ایفای نقش مادری و عشق و محبت به فرزندان نمونه بود.

روابط کلامی حضرت زهرا با فرزندان

حضرت در روابط کلامی و محبت آمیز خود با خطاب مهربانانه فرزندانش را یا قرّة عینی نور چشمم و ثمرة فؤادی میوهٔ دلم صدا می‌کرد.

پرورش روحیه عبادی در کودکان

پرورش روحیه عبادی در کودکان؛ یکی از محورهای اساسی که حضرت زهرا (س) در تربیت فرزندانش به آن توجه داشتند، بُعد پرستش در فرزندان به انجام تکالیف الهی و عبادی بود. فاطمه (س) دین باوری و شوق بندگی معبود را از اوان کودکی در جان و روح فرزندانش می‌دمید و روح خدا پرستی و توحید را در وجود آن‌ها تقویت می‌کرد تا آن جا که فرزندانش بالاترین لذت‌ها را در عبادت خداوند می‌دیدند.

بازی حضرت زهرا با فرزندان خود

بازی و تحرک در کودک؛ بازی و تحرک کودکان نیز در شیوه تربیتی فاطمه (س) مورد توجه قرار داشت تا آن جا که فاطمه (س) برای رشد و تکاپوی بیشتر کودکانش خود با آن‌ها هم بازی می‌شد.فاطمه (س) خود نیز با فرزندانش هم بازی می‌شد و در حین بازی با استفاده از الفاظ و حملات مناسب سعی در ساختن شخصیت کودکانش و ارائه الگویی مناسب در زندگی برای آن‌ها داشت.

رعایت عدالت در مورد فرزندان

در برخورد فاطمه (س) با فرزندان نمونه‌هایی از رعایت این اصل مهم تربیتی به چشم می‌خورد.

پرورش روحیه نوع دوستی و مواجهه با مشکلات

پرورش روحیه نوع دوستی و مواجهه با مشکلات؛ از دیگر روش‌های تربیتی فاطمه (س) ایجاد حس نوع دوستی و روحیه انفاق و بخشش در کودکان بود، در کتب حدیثی وارد شده که فرزندان فاطمه (س) همواره شاهد آن بودند که مادرشان به مردم کمک کرده و خود گرسنه می‌ماند و به قیمت گرسنگی خود دیگران را سیر می‌کرد.

علاقه مندان به منظور دریافت فایل pdf این مقاله می توانند اینجا کلیک کنند./204/241/ح