- یادداشت | ابعاد سیاسی حج از دیدگاه قرآن
- «نظریه راهبردی عدالت» نداریم
- گفتگو | جبهه ملی و اندیشه لیبرالیسم / مغایرت اندیشه جبهه ملی با اسلام ناب
- در مکتب امام خمینی (ره) «عدالت» مطلوب بالذات است، «فقه» مطلوب بالعرض
- معرفی مقاله | منزلت عقل فقهی در تمدن سازی نوین اسلامی
- بازگشت انسان به سوی دین، در جهان پساکرونا
در نشست علمی«آینده ایران در افق تولات روش شناختی فقه» بررسی شد؛
تحول در زوایه‌های دید و روش‌های علمی
وسائل ـ آیت الله مبلغی: اگر حوزه علمیه مقدسه قم که امید شیعه و انقلاب و نظام جمهوری اسلامی است مدیریتی روش مند و عالمانه را به انجام برساند و گذشته پر از تحولات متنوع و منتشر را در یک تحلیل دقیق، شناسایی کند و یک برنامه ریزی مناسب و هدفمند بر اساس این اطلاعات داشته باشد می تواند مشکلات جامعه را حل کند و برای آینده نیز متناسب با سرعت تحولات برنامه داشته باشد.
به گزارش خبرنگار وسائل، نشست علمی «آینده ایران در افق تحولات
روش شناختی فقه» پنج شنبه 2 اسفند 97 با حضور آیت الله مبلغی احمد مبلغی در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی برگزار شد. آنچه در ادامه می‌خوانید مشروح مطالب مطرح شده از سوی ایشان در این نشست است:
تحول در زاویه‌های دید
بعد از انقلاب اسلامی تحول عظیمی در حوزه‌های مختلف اتفاق افتاده است. این تحول، چشم اندازی را برای انقلاب در حوزه فقه و فقاهت به تصویر کشیده است. در بستر این تحول می توان آینده ای را برای ایران اسلامی به تصویر کشید و رقم زد.
یکی از این تحولات، تحول در حوزه فقه می باشد. فقه از حیث نظری و عملی حضوری مهم در این عرصه داشته است. ما باید یک نگاه رو به جلو داشته باشیم. این نگاه جنبه بالقوه دارد اگر خوب مدیریت شود و اقتضائات آن خوب تحلیل بشود می تواند آینده خوبی را برای ما رقم بزند. این تحول اساسی ذوابعاد بوده است. این تحول به دو دسته کلی و اساسی تقسیم می شود. تحول در نگرش و تحول در دانش و یا تحول دانشی.
در مورد تحول نگرشی، نگرش های بسیاری پدید آمده است، ما از این تحول‌های نگرشی به زاویه دید تعبیری کنیم که این زاویه‌های دید به چگونگی استنباط شما و نوع حکم و فتوا از این استنباط جهت داده و بر آن تاثیر می گذارند. و این زوایه دید اگر با حالت خودآگاهانه باشد تاثیر بیشتری می گذارد و نیز اگر از پیش بررسی علمی شده باشد زاویه دید به صورت کلان تر، گسترده تر، تاثیرگذارتر و تعیین کننده تر بر روی استنباط تاثیر می گذارد.
زاویه‌های دید به صنف‌ها و انواع مختلفی تقسیم می شوند. برخی کلامی، برخی اخلاقی، برخی فردی، برخی اجتماعی، برخی فلسفی ـ کلامی، برخی سیاسی، برخی غیر سیاسی، برخی تمدنی، برخی غیر تمدنی و برخی اجتماعی هستند. حوزه علمیه به این بخش کمتر پرداخته است اگر چیزی تاثیر دارد باید حساسیت داشت و به آن بیشتر پرداخت.
امید است در دهه پنجم انقلاب به این زاویه‌های دید پرداخته شود. باید نگاه رصدکننده ای نسبت به این زاویه‌های دید داشته باشیم. پیشنهاد و طرح زاویه دید اجتماعی( به عنوان اولین نوع از زوایه دید) به جای زاویه دید فردی بسیار می تواند راهگشا باشد.
زاویه دید فردی در تجربه قبل از انقلاب در موارد بسیاری وجود داشت و تا حدودی حاکم بود. اما بعد از انقلاب به سمت جامعه آمدیم و نگاه فقه معطوف به مسائل اجتماعی شد و این در اندیشه و نگاه ما در طرح های اولیه دیده می شود.
دومین زاویه دید، زاویه دید حکومتی در مطالعات اسلامی است. اولین کسی که به صورت قدرتمند و فراگیر و با ادبیات پایه ای و اساسی به این مطلب پرداخت حضرت امام(ره) بود. ولی هنوز این زاویه دید مشخصات و مختصات آن به خوبی مشخص نشده است. زوایه دید سوم، زاویه دید تمدنی است. البته نه با آن قوت دو زاویه دید قبل. زاویه دید تمدنی، توصیف و تشریح و تصور آن بحث سختی است.
چهارمین زاویه دید، زاویه دید امت اندیش است. پروژه کلان قرآن، امت اندیشی است چراکه معنا ندارد پیامبر امتی را بنا کند و فقه آن امت به جان امت بیافتد. خیلی‌ها چون این زاویه دید را ندارند فتواهایی می دهند که نتیجه آن تفرقه و تشتت است. شریعت موحد است و مفرق نیست. دین خدا امت واحد می سازد.
زوایه دید پنجم اخلاقی اندیشی است و بحث بسیاری می خواهد. در لایه لایه شریعت اخلاق گنجانده شده است. اخلاق با شریعت و ایمان ارتباط مستقیم دارد. محقق اردبیلی یک فقیه اخلاقی است و به شکل متمایز و کاملا متفاوت و آشکار و برجسته، فتوای او متفاوت از دیگران است.
لزوم توجه بیشتر به تحول دانشی
در بحث تحول دانشی هم، چند دسته از دانش‌ها مشمول این تحول شدند یعنی این تحول دانشی در سه دسته از دانش‌ها ظهور و بروز کرد. این تحلیل به این شکل تا حالا ارائه نشده است. ما سه دانش در این فرآیند تحول دانشی در حوزه مشاهده می کنیم: دانش‌های حامل روش، دانش‌های واجد روش و دانش‌های منتهی به روش.
مقصود از دسته اول دانش‌هایی است که وظیفه این دانش‌ها تولید روش است و عناصر روش را حمل می کنند. برای مثال می توان فلسفه فقه را نام برد که در حوزه بعد از انقلاب و بعد از فقه صورت گرفته است. اما دانش‌هایی که واجد روش هستند خود بخشی از فقه هستند مثل رشته‌های تخصصی که از دل فقه بیرون آمده اند و چون یک رشته تخصصی هستند روش و شیوه دارند.
تحول دانشی سوم مربوط به دانش‌هایی است که منتهی به روش می شود برای این قسمت می توان تاریخ علم را نام برد که همیشه از قدیم بوده است البته به شکل صورت بندی ادوار است و به شکل دقیق و فنی نیست.
بحثی پیرامون آینده
اگر حوزه علمیه مقدسه قم که امید شیعه و انقلاب و نظام جمهوری اسلامی است مدیریتی روش مند و عالمانه را به انجام برساند و گذشته پر از تحولات متنوع و منتشر را در یک تحلیل دقیق، شناسایی کند و یک برنامه ریزی مناسب و هدفمند بر اساس این اطلاعات داشته باشد می تواند مشکلات جامعه را حل کند و برای آینده نیز متناسب با سرعت تحولات برنامه داشته باشد./422/202/ح
برچسب ها:
تحولات روش شناختی ، فقه سیاسی ، فقه حکومتی ، وسائل سقط جنین مدل نوین زنده به گور کردن فرزندان است / مشترکات جاهلیت قدیم و مدرن
تأثیر مثبت رسانه‌های تخصصی در خنثی کردن ترفند رسانه‌ای دشمن / «فقه حکومتی» پشتوانه علمی انقلاب اسلامی
ضرورت توجه به نظریه ارتباطات در فقه رسانه
طعمه یا امانت؛ اخلاق حرفه‌ای کارگزاران عمومی در اندیشه علوی
نشست علمی «قدس و فلسطین در آینه فقه مقاومت»
مبانی دینی دفاع از قدس شریف
معرفی کتاب | اندیشه مقاومت از منظر حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای
اطلاع نگاشت | سیره عملی و گفتاری علمای شیعه در حمایت از فلسطین
فقه القضا | بررسی حکم انواع رشوه در غیر باب قضا
نظام موظف به پشتیبانی مالی و جانی از گزارشگران فساد است
مستثنیات نظارت شورای نگهبان بر اقدامات مجلس شورای اسلامی
نقش منفی دنیامداری نخبگان و خواص بر انحراف جامعه
محرومیت مجرم از حقوق اجتماعی در جرایم عمدی
بررسی مشکلات بین حضانت و ولایت از نظر فقهی و حقوقی
پیشگیری از فساد در منظومه فکری اسلام ناب مهم‌تر از مجازات مفسدان است
سن ازدواج از شاخص های مهم برای ارزیابی بهداشت جسمی و روانی افراد جامعه محسوب می شود / افزایش سن تمایل به تجرد زیستی را بیشتر می کند
افراد ضعیف‌الایمان؛ مهم‌ترین طعمه منافقین در دولت اسلامی
فقه بورس | بررسی ادله وکالت شخص حقوقی
عرصه‌های حقوق بشر اسلامی و کرامت انسان و پیشنهاد‌هایی برای ضمانت اجرای آن
قم
اذان صبح
۰۴:۴۹:۱۳
طلوع افتاب
۰۶:۲۱:۰۰
اذان ظهر
۱۳:۰۴:۴۳
غروب آفتاب
۱۹:۴۷:۴۶
اذان مغرب
۲۰:۰۵:۳۵