به گزارش خبرنگار وسائل، در همایش انقلاب اسلامی و تحول فقه که به همت مرکز مدیریت حوزه علمیه تهران و با همکاری مجمع مدیران حوزه علمیه تهران برگزار شد، آیت الله رشاد، به بیان ابعاد و انواع تحولات فقه پس از انقلاب پرداخت.
تحول فقه، از مهمترین دستاوردهای انقلاب
در ادامه این مراسم، آیت الله رشاد، استاد خارج فقه حوزه علمیه تهران به بیان دیدگاه های خود درباره ابعاد و انواع تحولات فقه پس از انقلاب پرداخت، و گفت: انقلاب اسلامی به رغم توطئه ها و تلاش های دشمنان، به خوبی پیش میرود.
از مهم ترین دستاوردهایی که در انقلاب رخ داد، تحول فقه است اما متاسفانه کمتر به آن توجه شده است؛ تحول علم در چهار لایه رخ میدهد، در لایه اول علمی جدید رخ میدهد، و دوم اینکه در خصوص مولفههای رکنی علوم موجود تحولی رخ میدهد، و لایه سوم دررابطه با جوهرهی علم است، و در لایه چهارم در مشخصه های هویتی علم تحول رخ می دهد.
در حوزه فقه در همه این عرصه ها تحولاتی رخ داده، و یا در شرف نهایی شدن تحول است. حدود 1100 سال گذشته، چیزی به نام فلسفه اصول نداشتیم، و حتی این نام نیز وجود نداشت، چهار محور به عنوان مبادی اصول، به اختصار و در خلال مباحث اصولی بحث میشد، اما امروزه به ان پرداخته می شود، و هم چنین فلسفه فقه نیز به عنوان دانش مستقل در حوزه امروزه مطرح است.
حوزه های موضوعی جدیدی خود را به فقه عرضه کرده اند و باعث گسترش فقه میشوند، حوزه هایی هم چون فقه العقیده، فقه الاقتصاد، فقه الاجتماع، فقه السیاسه، فقه الاداره، فقه الفن، فقه العلام، فقه الطب و حوزه های فراوان دیگری فعالیت های زیادی صورت گرفته است.
حکومت، فلسفه عملی تمامی فقه است
امام خمینی (ره) معتقد بودند که حکومت فلسفه عملی تمامی فقه است، که باید غایت فقه به این سو چرخش پیدا کند، و با تغییر غایت فقه عوض نمی شود؛ امروزه علوم انسانی سکولار عرصه را بر فقه تنگ کرده است.
اقدامات گسترده فقهی پس از انقلاب
پس از انقلاب اسلامی ایران، مراکز تحقیقاتی متعددی تأسیس شد و موسسات تحقیقاتی تخصصی در زمینه فقه فعالیت خود را آغاز نمودند، همچنین موسوعه های بزرگی تألیف شدند و کرسیهای دروس خارج فقه توسعه پیدا کردند و مدارس تخصصی فقهی نیز تأسیس شدند.
تأسیس دانشهای مستقل
در فقه ما شاهد تحولهای جدی هستیم که خواه یا ناخواه این تحولات اتفاق میافتد، در گذشته چیزی به عنوان مبادی مطرح بود اما امروزه دانشهای مستقلی تأسیس شدهاند.
در حوزه فلسفه مضاف در حدود 30 سال اخیر اقدامات گستردهای صورت گرفته است، و در حوزه موضوع که مولفه دوم رکن علم است، موضوع علم فقه امروزه به سمت دیگری چرخش میکند؛ در گذشته فقه بیشتر رویکرد تکلیفی داشت اما امروزه این رویکرد به سمت حقوق چرخش کرده است.
چرخش فقه به سمت رویکرد حقوقی، اتفاق بزرگ و فوقالعادهای است که در مسائل اساسی و جوهره فقه تاثیر خواهد گذاشت، یعنی رویکرد فقه به سمتی میرود که گزارههای حقوقی و تکلیفی را توأمان میکند./202/241/ح