vasael.ir

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی وسائل، حضرت آیت الله حسین نوری همدانی، از مراجع تقلید، صبح دوشنبه 13 مهرماه 1394 در دهمین جلسه درس خارج ولایت فقیه از کتاب البیع که در مسجد اعظم قم برگزار شد، با تبیین نظر امام خمینی (ره) مبنی بر وجوب و لزوم تأسیس و تشکیل حکومت اسلامی در عصر غیبت گفت: طبق نظر امام رضوان الله علیه بر فقیه علاوه بر اینکه ولایت دارد واجب است تا قیام کند و مردم را برای تأسیس حکومت اسلامی وادار به قیام کند.

وی افزود: امام رضوان الله علیه در کلامشان می فرمایند احکامی که راجع به حفظ نظام اسلام، دفاع از تمامیت ارضی و استقلال امت اسلام است بر لزوم تشکیل حکومت دلالت دارند.

این مرجع تقلید با اشاره به آیات قرآن در این باره بیان داشت: مردم موظف اند به اینکه از تمامیت ارضی و استقلال خودشان دفاع کنند و زیر سیطره کفر و شرک قرار نگیرند که این قطعا در سایه تشکیل حکومت میسَّر خواهد شد.

اهم مباحث این مرجع تقلید در جلسه درس خارج فقه ولایت فقیه بدین شرح است:

                                                                                  بسم الله الرحمن الرحیم

اقوال سه گانه درباره تاسیس حکومت توسط فقیه

یکی از مسائل بسیار مهم در بحث ولایت فقیه مسئله تأسیس و تشکیل حکومت اسلامی است و این بالاتر از مسئله ولایت فقیه می باشد. یعنی طبق نظر امام رضوان الله علیه بر فقیه علاوه بر اینکه ولایت دارد واجب است تا قیام کند و مردم را نیز وادار به قیام کند برای تأسیس حکومت اسلامی.

در اینجا سه قول وجود دارد؛ قول اول وجوب و لزوم تأسیس و تشکیل حکومت اسلامی، یعنی بر مردم واجب و لازم است که قیام کنند و حکومت اسلامی تأسیس کنند، قول دوم اینکه مردم مخیر هستند به اینکه قیام کنند و حکومت اسلامی تشکیل دهند و شرعا وجوب ندارد والقائل به شیخ مهدی حائری، قول سوم اینکه اصلاً در زمان غیبت تأسیس و تشکیل حکومت اسلامی حرام است و بر مردم لازم است صبر کنند تا امام عصر علیه السلام قیام کند واین قول به استناد روایاتی است که در وسائل الشیعة ذکر شده و ما بعدا خواهیم خواند.

ادله وجوب تاسیس حکومت اسلامی در زمان غیبت

امام رضوان الله علیه در کلامشان می فرمایند احکامی که راجع به حفظ نظام اسلام، دفاع از تمامیت ارضی و استقلال امت اسلام است بر لزوم تشکیل حکومت دلالت دارند. به عبارت دیگر مردم موظف اند به اینکه از تمامیت ارضی و استقلال خودشان دفاع کنند و زیر سیطره کفر و شرک قرار نگیرند که این قطعا در سایه تشکیل حکومت میسَّر خواهد شد.

در آیه شریفه گفته شده است:﴿وَأَعِدُّواْ لَهُم مَّا اسْتَطَعْتُم مِّن قُوَّةٍ وَمِن رِّبَاطِ الْخَیْلِ تُرْهِبُونَ بِهِ عَدْوَّ اللّهِ وَعَدُوَّکُمْ﴾[1] امر آیه به تهیه و تدارک وسیع و هرچه بیشتر نیروهای مسلح و امر به آماده باش و مراقبتِ جنگیِ همیشگی در دوره صلح و آرامش قطعا با تشکیل و تأسیس حکومت اسلامی محقق خواهد شد، اگر واقعا مسلمین اینطور می بودند و اینطور باشند مشتی یهودی جرأت نمی کردند سرزمین های اسلامی را اشغال کنند و مسجد أقصای ما را تصرف کنند و آتش بزنند. تمام این مسائل بخاطر این است که مسلمانان به اجرای حکم خدا برنخواستند و حکومت صالح و لایق تشکیل ندادند و به آیه شریفه مذکور عمل نکردند.

امام رضوان الله علیه در ادامه می فرمایند ولایت فقیه یک چیزی است که خداوند تبارک و تعالی درست کرده این همان ولایت رسول الله است و اینها از ولایت رسول الله می ترسند. شما بدانید حتی اگر امام زمان علیه السلام نیز بیاید همین ولایت فقیه حکم فرما خواهد بود و در رأس آن امام زمان علیه السلام واقع خواهد شد. این مملکت یک مملکت اسلامی است و مردم آن مردمی هستند که بیل و کلنگی که با آن مرحوم آقای طالقانی را دفن کرده اند می بوسند. ما باید خوب باشیم و جلو بیافتیم ما می خواهیم برای چنین مردمی قانون بنویسیم از این نترسید که بگویند مملکت را آخوندی کرده اند؛ اسلام آن را آخوندی کرده است. به ما چه ربطی دارد؟ عرض می کنم که آخوند و آخوند مسلک یعنی اسلام و اسلامی مسلک .(جلد 9 صحیفه نور، صفحه 53(

اجتماعی بودن اسلام در کلام علامه طباطبایی

آیت الله طباطبائی رحمة الله علیه در تفسیر آیه200 از سوره آل عمران:﴿یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا اصْبِرُوا وَ صابِرُوا وَ رابِطُوا وَ اتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ﴾[2] ، 50 صفحه مطلب نوشته اند و 15 موضوع را مطرح و درباره آن بحث کرده اند که ما یکی از آنها را عرض می کنیم.

"صبر" به معنی تحمل توأم با فکر و معال بینی و گاهی تحمل توأم با یک نقشه و تدبیری برای آینده می باشد. (همان نرمش قهرمانانه در کلام رهبری معظم دامت برکاته)، یک یک شما صبر داشته باشید و بعد صبرهایتان را به هم پیوند بدهید و یک یک از شما با دیگران ارتباط داشته باشید و البته معلوم است که تقوی اساس کار است تا اینکه رستگار شوید.

ما مطلب 12 از مطالب 15 گانه مذکور در کلام علامه طباطبائی را بیان می کنیم، ایشان ابتداء خیلی سعی کرده از مفاد آیه ثابت کند که اسلام یک دین اجتماعی است، خود بشر فطرةً یک موجود اجتماعی است. زیرا بشر در زندگی ابعاد مختلفی دارد و خودش نمی تواند تمام احتیاجات خودش را فراهم کند. لذا ناچار است با دیگران پیوند و ارتباط داشته باشد تا بتواند زندگی کند، زندگی حیوانات اینطور نیست بلکه خداوند متعال به آنها یک غریزه ای داده که بر اساس آن ولو اینکه تنها نیز باشد زندگی می کند؛ حتی آنهائی که اجتماعی هستند مثل زنبور عسل و مورچه باز بر اساس همان غریزه سعی می کنند زندگی خودشان را اداره کنند، اما انسان ها مختار آفریده شده است. خداوند متعال فرموده:﴿إِنَّا هَدَیْنَاهُ السَّبِیلَ إِمَّا شَاکِرًا وَإِمَّا کَفُورًا﴾[3] ولی مختار می باشد، از طرفی انسان دارای استعدادهای فراوانی می باشد خب یک موجود این چنینی اجتماعی نیز می باشد.

مرحوم علامه طباطبائی در تفسیر المیزان و در مطلب دوازدهم که در تفسیر آیه 200 از سوره آل عمران بیان کرده اینطور فرموده:«من الذی یتقلد ولایة المجتمع فی الاسلام وما سیرته؟ کان ولایة أمر المجتمع الاسلامی إلى رسول الله صلى الله علیه وآله وسلم وافتراض طاعته صلى الله علیه وآله وسلم على الناس واتباعه صریح القرآن الکریم.

قال تعالى: "وأطیعوا الله وأطیعوا الرسول"[4] وقال تعالى: "لتحکم بین الناس بما أریک الله"[5] ، وقال تعالى: "النبی أولى بالمؤمنین من أنفسهم"[6] ، وقال تعالى: "قل إن کنتم تحبون الله فاتبعونی یحببکم الله"[7] ، إلى غیر ذلک من الآیات الکثیرة التی یتضمن کل منها بعض شؤون ولایته العامة فی المجتمع الاسلامی أو جمیعها.
والوجه الوافی لغرض الباحث فی هذا الباب أن یطالع سیرته صلى الله علیه وآله وسلم ویمتلئ منه نظرا ثم یعود إلى مجموع ما نزلت من الآیات فی الأخلاق والقوانین المشرعة فی الاحکام العبادیة والمعاملات والسیاسات وسائر المرابطات والمعاشرات فإن هذا الدلیل المتخذ بنحو الانتزاع من ذوق التنزیل الإلهی له من اللسان الکافی والبیان الوافی ما لا یوجد فی الجملة والجملتین من الکلام البتة ،
وهیهنا نکتة أخرى یجب على الباحث الاعتناء بأمرها وهو أن عامة الآیات المتضمنة لإقامة العبادات والقیام بأمر الجهاد وإجراء الحدود والقصاص وغیر ذلک توجه خطاباتها إلى عامة المؤمنین دون النبی صلى الله علیه وآله وسلم خاصة کقوله تعالى:"وأقیموا الصلاة[8] " ، وقوله: "وأنفقوا فی سبیل الله"[9] ، وقوله: "کتب علیکم الصیام"[10] ، وقوله: "ولتکن منکم أمة یدعون إلى الخیر ویأمرون بالمعروف وینهون عن المنکر"[11] ، وقوله: "وجاهدوا فی سبیله"[12] ، وقوله: "وجاهدوا فی الله حق جهاده"[13] وقوله: "الزانیة والزانی فاجلدوا کل واحد منهما"[14] ، وقوله: "والسارق والسارقة فاقطعوا أیدیهما"[15] ، وقوله: "ولکم فی القصاص حیاة"[16] ، وقوله: "وأقیموا الشهادة لله"[17] ، وقوله: "واعتصموا بحبل الله جمیعا ولا تفرقوا"[18] ، وقوله: "أن أقیموا الدین ولا تتفرقوا فیه"[19] ، وقوله: "وما محمد إلا رسول قد خلت من قبله الرسل أفإن مات أو قتل انقلبتم على أعقابکم ومن ینقلب على عقبیه فلن یضر الله شیئا وسیجزى الله الشاکرین"[20] ، إلى غیر ذلک من الآیات الکثیرة.
ویستفاد من الجمیع أن الدین صبغة اجتماعیة حمله الله على الناس ولا یرضى لعباده الکفر ولم یرد إقامته إلا منهم بأجمعهم فالمجتمع المتکون منهم أمره إلیهم من غیرمزیة فی ذلک لبعضهم ولا اختصاص منهم ببعضهم والنبی ومن دونه فی ذلک سواء قال تعالى: "أنى لا اضیع عمل عامل منکم من ذکر أو أنثى بعضکم من بعض [21] "، فإطلاق الآیة تدل على أن التأثیر الطبیعی الذی لاجزاء المجتمع الاسلامی فی مجتمعهم مراعى عند الله سبحانه تشریعا کما راعاه تکوینا وأنه تعالى لا یضیعه وقال تعالى: "إن الأرض لله یورثها من یشاء من عباده والعاقبة للمتقین"[22] »[23] .

بنده چند کلمه درباره این موضوع عرض می کنم، در قران کریم 15 مرتبه "یا أیها الناس" داریم و 9 مرتبه "یا أهل الکتاب" داریم و 85 مرتبه "یا أیها الذین آمنوا" داریم.
خداوند متعال بیشتر از همه اهل ایمان را مورد خطاب قرار داده است و وظائف آنها را معین کرده که یکی از آن وظائف قیام برای تشکیل حکومت اسلامی می باشد.103/122/ش

پاورقی:

[1] انفال/سوره8، آیه60.
[2] آل عمران/سوره3، آیه200.
[3] انسان/سوره76، آیه3.
[4] تغابن/سوره64، آیه12.
[5] نساء/سوره4، آیه105.
[6] احزاب/سوره33، آیه6.
[7] آل عمران/سوره3، آیه31.
[8] نساء/سوره4، آیه77.
[9] بقره/سوره2، آیه195.
[10] بقره/سوره2، آیه183.
[11] آل عمران/سوره3، آیه104.
[12] مائده/سوره5، آیه35.
[13] حج/سوره22، آیه78.
[14] نور/سوره24، آیه2.
[15] مائده/سوره5، آیه38.
[16] بقره/سوره2، آیه179.
[17] طلاق/سوره65، آیه2.
[18] آل عمران/سوره3، آیه103.
[19] شوری/سوره42، آیه13.
[20] آل عمران/سوره3، آیه144.
[21] آل عمران/سوره3، آیه195.
[22] اعراف/سوره7، آیه128.
[23] تفسیر المیزان، علامه طباطبائی، ج4، ص121.