به گزارش خبرنگار پایگاه اطلاع رسانی وسائل، انتشارات دفتر نشر معارف قم، در زمستان 1393 از آیت الله محمد مؤمن قمی، عضو شورای نگهبان، یک مجموعۀ فقهی که در واقع، محتوای دروس خارج فقه وی می باشد، به چاپ رسانده است. عنوان اثر حاضر عبارت است از: «بررسی وظایف و حدود اختیارات ولی فقیه».
محتوای کتاب
بر اساس این گزارش، محتوای این اثر، برگرفته از بیانات استاد معظم آیت الله محمد مؤمن قمی است که در درس خارج فقه «ولایت فقیه» - با موضوع «وظایف و اختیارات ولایت فقیه» - در سال 1384 القاء شده است. مقرّر محترم این اثر، دروس مذکور را بازنویسی مجدد نموده و نهایتاً آن را بدین صورت در قالب یک کتاب تدوین کرده است.
این اثر، دارای یک مقدمه به قلم «مقرّر»، و یک پیشگفتار از سوی «مؤلف» است. آیت الله محمد مؤمن، در پیشگفتار نسبتاً مبسوط خود، به مباحثی از قبیل «ضرورت موضوع تحقیق»، «دستیابی به اهداف در گرو اختیارات وسیع»، «جایگاه ولی فیه»، «تبیین موضوع حاکمیت و اختیارات حاکم»، «اختیارات ولایت معصومین علیهم السلام»، «اختیارات ولایت فقیه»، «بررسی دیدگاهها و اقوال»، «پیشینۀ ولایت فقیه در کلمات فقها»، و همچنین «دلایل اختیارات ولایت فقیه» پرداخته است. در اثبات اختیارات گستردۀ ولایت فقیه، به چهار روایت استناد شده است: «خطبۀ شقشقیۀ حضرت امیر المؤمنین علی علیه السلام»، «روایت تحف العقول»، «روایت الفقهاء حصون الإسلام» و «توقیع مبارک امام زمان علیه السلام». این چهار روایت، به صورت استدلالی تبیین شدهاند.
وظایف ولی فقیه در عصر غیبت
در ادامه و در بخش اصلی کتاب، «ده وظیفۀ» مهم برای ولی فقیه شمرده شده و پیرامون آنها بحث فقهی و اجتهادی صورت گرفته است. عناوین این وظایف عبارتند از:
وظیفۀ اول: تدوین و و اجرای قانون اساسی
وظیفۀ دوم: نظارت و مراقبت بر وظایف و رفتار مردم
وظیفۀ سوم: زدودن موانع تحقق احکام الهی
وظیفۀ چهارم: تعزیرات، حدود، قصاص و دیات
وظیفۀ پنجم: امر قضاوت
وظیفۀ ششم: اقامۀ نماز جمعه
وظیفۀ هفتم: اقامۀ نماز عیدین (فطر – قربان)
وظیفۀ هشتم: اعلام ثبوت هلال ماه
وظیفۀ نهم: امر به جهاد ابتدایی و دفاعی
وظیفۀ دهم: امر صلح.
ویژگی های کتاب
برخی از ویژگیهای این کتاب به شرح ذیل است:
1- مخاطب این کتاب، خاص میباشد؛ یعنی بیشتر برای طلاب و اساتید دانشگاه که در زمینۀ فقه و اصول تخصص دارند، قابل استفاده است. البته پیشگفتار کتاب، چندان دشوار و پیچیده نیست، لذا خواندن آن برای دیگران که اهل مطالعه و تحقیقاند اما از دانش فقه، اطلاعات تخصصی و گسترده ندارند هم، میتواند مفید باشد.
2- قلم آن روان و آسانیاب است.
3- شیوۀ این کتاب، کاملاً استدلالی و اجتهادی است.
4- در نوع خود، کاری بدیع و ابتکاری محسوب میشود؛ چون کمتر کتابی در زمینۀ ولایت فقیه نوشته شده است که به صورت منظم، شفاف، استدلالی و مبسوط، وظایف ولی فقیه را طرح و تبیین نموده باشد.
5- در سرتاسر این کتاب، «رویکرد سیاسی» و «حکومتی» به فقه، به چشم میخورد؛ ازاینرو مطالعۀ آن به کسانی که قصد دارند در فقه حکومتی و سیاسی کسب تخصص کنند، توصیه میشود.
اطلاعات کتابشناختی
اطلاعات کتابشناختی این اثر، به شرح ذیل است:
بررسی وظایف و حدود اختیارات ولی فقیه، آیت الله محمد مؤمن قمی، مقرّر: محمدمهدی بهداروند، قم، انتشارات دفتر نشر معارف، چاپ اول 1393.
این کتاب در 800 نسخه و به قیمت 18000 تومان، توزیع شده است.
نکته
لازم به ذکر است، کتاب حاضر، یک جلد از مجموعهای چند جلدی است که همه برگرفته از دروس خارج فقه آیت الله مؤمن میباشند، که به زودی معرفی مجلدات دیگر آن به محضر خوانندگان گرامی تقدیم میشود. ش/602/222