به گزارش خبرنگار وسائل، رسانهها ابزارهایی برای انتقال پیام هستند که از طریق آن، تاثیرها یا اطلاعات، انتقال یافته یا حمل می شوند. رسانه ها واسطه اند، آنها روایت های گزینش شده ای از جهان را برایمان فراهم می کنند، به جای آن که ما را بطور مستقیم به ایشان متصل کنند.
خروجي رسانه هـا در قالـب محـصولات زيباشـناختي و فرهنگـي، بويژه بـراي فراينـد هويتسازي در بين مخاطبان اهميت دارد. وقتي چنين توليداتي مصرف مي شوند، بـراي مردم اين امكان پديد ميآيد كه زندگي خود را براي مدتي رها كننـد و بـه چيزي ديگر روي بياورند.
رسانهها امروزه نقش فرهنگ سازي به خـود گرفتـهانـد و بـر افـراد جوامـع اثـرات قابل ملاحظهاي دارند و میتوانند زمینهسـاز بسـیاري از فعالیتهـا و اقـدامات اجتمـاعی باشـند. جوامـع دریافـت کننده این پیامها و نمادها از طریق نظام ارزشی و بازنمایی مستقیماً تحت تـاثیر نظـارتی جوامـع تولیـد کننـده برنامههاي تلویزیونی قرار میگیرند.
تلویزیون از آن جهت که با گروههاي وسیع انسـانی سـروکار دارد و پیامهـاي خـود را در اختیـار میلیونهـا بیننـده قـرار میدهد، اهمیت اجتماعی خاصی پیدا کرده است. سرعت و وسعت انتقال برنامههاي تبلیغاتی تلویزیونی در داخل و خارج از کشورها و در صحنه جهانی و روش اداره و طرز کـار حسـاس ایـن رسـانه، خصوصـیات متعـددي را بـراي آن پدیـد آورده است.
تحقيقات نشان داده اند كه مخاطبين رسانه هاي جمعي بهويژه تلويزيون و بينندگان تصاوير ماهواره اي سريعا به تقليد و تكرار برخي از برنامه هاي غير قابل كنترل وسايل ارتباط جمعي مي پردازند، به عبارتي اين نوع تاثيرات، نوعي انفعال درگيرندگان پيام ايجاد مي كنند، و زمينه هاي پذيرش رفتارهاي مطلوب يا نامطلوب را در مخاطبان فراهم مينمايند.
عامل ديگر تاثيرگذاري رسانه هاي تصويري بهره بردن از جايگاه شخصيت هاي ذي نفوذ در ارسال پيام هاي مربوط به اندیشه اقتصاد مقاومتی است. تحقيقات نشان داده است كه ارسال پيام توسط افراد متخصص در مقايسه با افراد عادي تاثير بسزايي بر روي مخاطبان دارد.
برخي تحقيقات نيز نشان مي دهند انسان ها غالبا متفكراني تنبل هستند و همواره قادر نيستند ذهنيت خود را به اندازه كافي به تحليل اطلاعات اختصاص دهند، و بعد از اندك مدتي تسليم پيام هاي ارسالي به ويژه پيام هاي بصري مي گردند.
در همين راستا تحقيقات مربوط به ارزيابي و تبليغات نيز نشان داده اند كه رسانه ها به ويژه تصاوير تلويزيوني و ماهوارهاي با فراهم آوردن برنامههاي مختلف قادرند از اين ويژگي انسانها بيشترين بهره برداري را در جهت منافع خود ببرند. به عنوان مثال كيفيت و كميت اغلب خريدها و مصارف مردم ميتواند از اين ديدگاه مورد بررسي قرار گيرد.
آنچه در تعلیم و تربیت اقتصاد مقاومتی در مرتبه اول از اهمیت قرار دارد، تلاش برای ساختن انسانهایی تلاشگر بر مبنای ارزشها و باورهای اسلامی است. بدین منظور رسانه ملی موظف به تقویت سه جنبه بینشی، گرایشی و رفتاری جامعه اسلامی است.
رسانه ملی باید در جنبه بینشی به آموزش ارزشهای اسلامی بپردازد و در جنبه گرایشی این باور که افراد توانایی انجام کارهای مولد را دارند، تقویت نماید. گذشته از تغییر در بینش و گرایش افراد، باید مهارتهای اقتصادی مورد نیاز را نیز به افراد آموزش داد، تا تغییرات متناسب با بینشها و نگرشها در حوزه سبک زندگی اقتصادی نمایان شود.
بنابراین دستیابی به اقتصاد مقاومتی نیازمند برنامهریزی رسانهای به منظور تغییر در بینش، نگرش و رفتار افراد است. رسانه ملی با ترویج گفتمان اقتصاد مقاومتی سبب تغییر در بینش افراد میشود. تغییر بینش در جنبه عمومی نیز به تغییر در نگرش و در نتیجه به تغییر در سبک زندگی افراد متناسب با اقتصاد مقاومتی منجر میشود.
این برنامه در صورتي معنيدارتر و مؤثر خواهد بود كه سازمان يافته و مستمر باشد، مبتني بر پژوهشهاي شناخته شدهاي باشد كه معتبر و متناسب هستند، نتايج آن طي زمان با استفاده از آزمودنيها، مورد آزمون و ارزشيابي قرار گيرد، قابليت الگوبرداري در نقاط ديگر را به دليل وسعت و ديدگاه گسترده نـسبت بـه ارزشها و اشكال متكثر را داشته باشد، مواد چاپي و سمعي بصري مفصلي به منظور پشتيباني از توسعه مفهـومي فـراهم شده باشد.
با توجه به ارائه اندیشه اقتصاد مقاومتی و تأکید رهبر معظم انقلاب بر گفتمانسازی در این حوزه، ارائه راهبردهای عملی جهت گسترش اندیشه اقتصاد مقاومتی، میتواند به سیاستگذاران رسانه ملی کمک نماید و به تغییر نگاه و سبک زندگی افراد متناسب با اقتصاد مقاومتی کمک نماید.
همچنین رسانه ملی میتواند به تنویر افکار عمومی جهت افزایش مشارکت مردم در اقتصاد کشور و نهادینه کردن فرهنگ کار و تلاش در جامعه کمک کند./323/ح
امیدایزانلو؛ دانشجوی دکترای اقتصاد موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)
منابع:
دیوید باکینگهام، آموزش رسانه ای، ص 29.
جان آر گيبينز بوريمر، سياست پست مدرنيته، ص 71.
کمال دورانی، استفاده از رسانههاي گروهی، ص 20.
لیلا نیرومند، میزان تاثیر گذاري تبلیغات تجاري تلویزیون بر مصرف گرایی مخاطبان، ص 84.
دفترآموزش و مطالعات كاربردي سازمان شهرداري ها و دهياري هاي كشور، 1390 ص 61.
مسعود كوثري، تغيير نگرش ها و راديو – تلويزيون، ص 123.
جيمز براون، رويكردهاي سـواد رسـانهاي، ص 67.