vasael.ir

به گزارش وسائل، حجت ااسلام والمسلمین غلامرضا مصباحی مقدم در گفت وگویی ویژگی ها و عملکرد افراد و حکومت فاسد از نظر امام حسین(ع) را مورد بررسی قرار داد و گفت: امام حسین(ع) مفسدان و فاسدان را عناصری می دانستند که نه تنها خود آسیب می بینند بلکه موجب آسیب های اجتماعی نیز می شوند. فساد انسان ها را از حق منحرف می کند و در خدمت باطل قرار می دهد و مانع می شود تا سخن حق، منطقی و عقلی را بشنوند. اقدامات و روشنگری های امام حسین(ع) به هشدار و تذکر و نصیحت متوقف نمی شوند بلکه وقتی می بینند اساس اسلام، احکام الهی و قرآن در خطر است، اینجاست که حضرت برای مبارزه با فساد به ریشه می پردازند و آن ریشه حکومت ظلم و جور اموی است و یکی از شاخصه های حکومت جور این است که اموال عمومی را مصرف می کنند و دخل و تصرف ناحق در اموال عمومی و بیت المال مسلمانان دارند.

او با توجه به اندیشه امام حسین(ع) راهکار مناسب امروز برای مبارزه با فساد را بیان کرد و معتقد است: در حاضر مبارزه با فساد باید با قانون و برخوردی قاطع، ضربتی و عادلانه باشد؛ اگر چنین برخوردی با دقت صورت گیرد ریشه فساد خشکانده می شود؛ دستگاه قضایی زمانی ضعیف تر و زمانی قوی تر با مفسدین برخورد می کند، اما به هر حال کسی در این برخورد اغماض نمی کند.

امام حسین(ع) سال ها قبل از قیام عاشورا یکی از مسائلی که سخت بر آن تکیه و پافشاری نمود افشاگری علیه چهره فاسد و نقاب دار معاویه و همچنین بیان رسوائی ها و مفاسد یزید بود. ابتدا اینکه به طور کلی فساد از منظر امام حسین(ع) به چه معناست؟

فساد در عرصه سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، اخلاقی و همچنین در عرصه اقتصادی معنی دارد. در عرصه اقتصادی از امام حسین(ع) جمله معروفی است که کارکرد فساد اقتصادی را بیان می کنند. امام حسین در روز عاشورا سخنرانی ای دارند که مرحوم ابن شعبه حرانی این سخنرانی را نقل کرده است (کتاب ابن شعبه متعلق به قرن چهارم) و این جمله حساس این است که حضرت وقتی سخنرانی می کنند، شنوندگان لشکر دشمن همهمه می کنند تا نشنوند و نگذارند دیگران نیز بشنوند، حضرت فرمودند: فَقَدْ مُلِئَتْ بُطُونُکُمْ مِنَ الْحَرَامِ؛ شکم های شما از حرام پر شده است» اثر کارکرد حرام که همان فساد هست، این است که انسان ها را از حق منحرف می کند و در خدمت باطل قرار می دهد و مانع می شود تا سخن حق، منطقی و عقلی را بشنوند بنابراین بسیار روشن است که امام حسین(ع) مفسدان و فاسدان را عناصری می داند که نه تنها خود آسیب می بینند بلکه موجب آسیب های اجتماعی نیز می شوند.

امام حسین(ع) بارها در جمع مردم نسبت به چهره واقعی دشمنان و اهداف آنها افشاگری نمود و از این راه مردم را نسبت به حقیقت آگاه کرد. با توجه به کلام و سیره امام حسین(ع) فرد مفسد و حکومت درگیر با فساد چه ویژگی هایی دارد؟

اگر بخواهیم بدانیم مفسد و مصلح کیست، طبعاً باید به شریعت اسلام بازگردیم که امام حسین(ع) مظهر و مبلغ این شریعت به معنای احکام حلال و حرام خداست؛ آنجایی که خداوند حلال کرده، اگر کسانی به آن پایبند باشند مصلح هستند و اگر خداوند موردی مانند ربا، رشوه، ثروت، رانت و امثال آنها را حرام کرده باشد، جریانی باطل و فاسد است به عبارت دیگر معیار در کلام امام حسین(ع) چیزی جزء حلال الهی و حرام الهی نیست.

امام حسین در برخورد با ناهنجاری های سیاسی اجتماعی راه حل را در چگونه اقدامی می دانستند؟

در دوران ۱۰ ساله پس از شهادت امام حسن مجتبی(ع) گام های اولیه امام حسین(ع) برای مقابله با ناهنجاری ها موعظه و نصیحت بود، امام حسین(ع) در این راستا هم سخنرانی ها و هم نامه نگاری هایی دارند حتی به معاویه نامه می نویسند و به او هشدار و تذکر می دهند و نصحیت و اعتراض می کنند. پس از روی کارآمدن یزید، اقدامات و روشنگری های امام حسین(ع) به هشدار و تذکر و نصیحت متوقف نمی شوند بلکه می بینند که اساس اسلام، احکام الهی و قرآن در خطر است، اینجاست که حضرت برای مبارزه با فساد به ریشه می پردازند و آن ریشه حکومت ظلم و جور اموی است، حضرت قیام می کند برای اینکه با فساد و ظلم مبارزه کند البته حضرت از ناحیه یزید تحت فشار بود که با او بیعت کند و تمام جریان فسادی که توسط یزید و امویان حاکم شده بود به صورت ضمنی تأیید کند و با امضای خود همراهی نشان دهد، اما امام نه تنها بیعت نکرد بلکه با گروه اندکی از یارانش که همراه او باقی ماندند، مقاومت کرد و ایستاد و به شهادت تن داد که نتیجه آن واژگونی کلی خلافت اموی شد.

امام حسین(ع) در سخنی فرمودند: «وَ عَلَى الاِسْلامِ اَلسَّلامُ اِذْ قَدْ بُلِیَتِ الاُمَّهُ بِراع مِثْلَ یَزِیدَ؛ زمانى که امّت اسلامى گرفتار زمامدارى مثل یزید شود، باید فاتحه اسلام را خواند» این حکومت درگیر با فساد از نظر امام حسین(ع) چه علمکرد و ویژگی هایی داشت؟

تعبیری امیرالمومنین دارند که این تعبیر در مورد عصر خلافت بنی امیه هم صادق است، حضرت علی(ع) می فرمایند: یخْضِمُونَ مَالَ اللهِ خَضْمَ الاِبِلِ نِبْتَهَ الرَّبِیعِ؛ اموال الهی یا به معنایی دیگر بیت المال را مانند شتری که علف بهاری را می خورد، اینها می خورند و می جوند یعنی اموال عمومی را مصرف می کنند و دخل و تصرف ناحق در اموال عمومی و بیت المال مسلمانان دارند، این شاخصه مهم فساد در بیان امیرالمومنین و البته در بیان سایر ائمه از جمله امام حسین(ع) است.

تاثیر قیام امام حسین و اقدام عملی ایشان در برابر نظام ظالم و‌ فاسد چگونه می تواند الهام بخش مسلمانان باشد؟

قیام امام حسین در شرایطی صورت گرفته بود که ظلم و فساد به اوج رسیده بود و قدرت نظام فاسد بسیار بود به طوری که حتی شیعیان را اجازه نمی دادند به امام حسین نزدیک و مرتبط شوند، عده ای از بصره و کوفه قصد کمک به امام حسین را داشتند که نگذاشتند به حضرت بپیوندند. در چنین شرایطی قیام مظلومانه امام حسین یک درس بزرگی است برای همه ملت ها و از جمله برای نسل جوان مسلمان که بدانند مبارزه با فساد در یک شرایطی می تواند با قلم، در شرایطی با زبان و در شرایطی ناگزیر با قبول جهاد و شهادت باشد و تأثیری که شهادت امام حسین در مبارزه با ظلم و فساد گذاشت یک تأثیر تاریخی است. براساس تاریخ بلافاصله پس از شهادت امام حسین قیام توابین رخ می دهد، قیام توابین اولین واکنشی است که در درون کوفه صورت می گیرد و آنان به عنوان خون خواهی امام حسین قیام می کنند و در نهایت هم همه به شهادت می رسند، اما این مسیر ادامه پیدا می کند، قیام مختار و قیام های بعدی فراوان بوده که با درس آموختن از قیام امام حسین بر ضد ظلم بوده است. تعابیری در کلمات امام حسین هست که تعابیر بسیار راهگشایی است، حضرت می فرماید: هَیهَاتَ مِنَّا الذِّلَّه؛ ذلت از ما دور است، ذلت یعنی تسلیم شدن و کوتاه آمدن در مقابل مفسدان یا تعبیر حضرت این است که مرگ برتر است از اینکه آدم ننگ را بپذیرد و ننگ بهتر از این است که انسان به آتش دوزخ بیفتد یعنی شما مردمی که در مقابل سلطه بنی امیه و یزید سکوت کردید و کوتاه آمدید و او را همراهی می کنید اولاً دچار ننگ و ثانیاً دچار آتش دوزخ هستید بنابراین سخنان حضرت، سخنان مهیجی است که جوانان را در مقابله با ظلم و ستم تقویت و شارژ می کند. بسیاری از انقلاب ها از جمله انقلاب اسلامی ایران تحت تأثیر قیام امام حسین و الهام گرفتن از این قیام به عنوان مبارزه با ظلم و فساد بود.

اشاره کردید که راهکار مبارزه با فساد در هر دوره ای متفاوت است، امروز که کشور با معضل فساد بیشتر از گذشته دست و پنجه نرم می کند و یکی از دغدغه های مردم در همه سطوح است، چه راهکاری برای مبارزه با فساد خرد و کلان مثمر ثمر خواهد بود؟

در حال حاضر مبارزه با فساد باید با قانونی قاطع باشد؛ همان اقدامی که اخیراً قوه قضاییه شروع کرد. چند روز پیش به پرونده ای اشاره کردند که مربوط به سال ۸۸ بود و اخیراً رسیدگی و منجر به حکم اعدام شد، اگر این تخلف در سال ۸۸ اتفاق افتاده باید حکم همان سال تمام می شد که البته احتمال می دهم در این مورد دستگیری اخیراً رخ داده باشد، به هر حال آنچه که مهم است، برخورد قاطع، ضربتی و عادلانه است که اگر چنین برخوردی با دقت صورت بگیرد ریشه فساد را می خشکاند.

از نظر امام حسین(ع) چرا در یک جامعه اسلامی که نام اسلام را یدک می کشد و بزرگانی چون امام حسین(ع) را در کنار خود دارند، فساد ظهور و رواج می یابد؟

البته لازم است که تأکید کنم میزان فساد در کشور ما در مقایسه با بسیاری از کشورهای جهان کم است ولی برای ما فساد به میزان کم هم زیاد هست و از این جهت است که روحیه ضد ستم و فساد در ملت ما اندک فسادی را هم بر نمی تابد. گاهی اوقات تعابیری می شود مبنی بر اینکه فساد سر تا پا را گرفته که تعبیر اشتباهی است، ما واقعاً با یک نظام فاسد رو به رو نیستیم بلکه با تعدادی فاسد رو به رو هستیم که آنها هم دائما برخوردهای قضایی شده است، شما یک نفر از مفسدان اقتصادی را نمی بینید که قِسِر در رفته باشند. قانون هم شهرام جزایری عرب و هم مه آفرید خسروی و هم بابک زنجانی و هم اخیراً کسانی که در جریان ارز و سکه مفسد بودند و فساد کردند برخورد کرد؛ دستگاه قضایی زمانی ضعیف تر و زمانی قوی تر با این مفسدین برخورد می کند، اما کسی اغماض نمی کند. می بینید که معاون اول رییس جمهور دولت قبلی بازداشت می شود و محکوم می گردد یا برای برادر رییس جمهور در این دوره پرونده تشکیل و محاکمه می شود؛ در حقیقت اینطور نیست که دانه درشت ها نادیده گرفته شوند و اینطور نیست که دامنه فساد زیاد گسترش پیدا کرده باشد و همانطور که اشاره کردم. ملت ما به حق، نسبت به فساد کم هم واکنش نشان می دهند و باید هم این چنین باشد چرا که برای ما قابل قبول نیست که حتی اندک فسادی وجود داشته باشد.

ولی چرا عده ای امروز نه تنها از مفسدین دور نمی شوند بلکه همراه مفسد می شوند؟

انسان ها موجوداتی هستند که اگر از نظر تربیت نفس به جایی نرسیده باشند که خود کنترلی یا به عبارت دیگر تقوا بر آنها حاکم باشد، طبعاً هر زمان که دست به جایگاهی پیدا کردند که قدرت و ثروت است دچار فساد می شوند. آنچه در این زمینه مهم هست، نظارت دستگاه های حاکم است که این نظارت ها باید نظارت های قوی باشند. در این شرایط پیشگیری مهم تر از درمان است و امروز اگر ما دولت الکترونیک راه بیندازیم که تا حدود زیادی ابزار و امکانات آن فراهم است؛ بسیار می تواند از فساد جلوگیری کند و حتی از پیدایش و بروز فساد پیشگیری کند؛ به هر حال ما معتقدیم که اولاً باید کسانی انتخاب شوند که از نظر ایمان و اخلاق افراد سالمی هستند و ثانیاً باید از نظر توانایی و کارآیی شایستگی ها و مهارت های لازم را داشته باشند و ثالثاً باید نظارت قوی وجود داشته باشد تا بتواند از فساد پیشگیری کند.

امام حسین برای مبارزه با ظلم و فساد چه هزینه ای پرداختند؟

امام حسین(ع) هزینه ای بسیار بزرگ پرداختند؛ آن هزینه ی بسیار بزرگ تسلیم جان و ریخته شدن خون شخصیتی است که این شخصیت در جهان اسلام جایگاه ویژه ای دارد، امام حسین(ع) پاره تن پیغمبر است، امام حسین فرزند امیرالمومنین و فاطمه زهراست، امام حسین یکی از دو جوانان بهشت است که پیغمبر وعده کرده، چنین کسی فدا می شود برای مبارزه با ظلم و فساد و علاوه بر او فرزندان بزرگوارش علی اکبر و علی اصغر، برادران عزیز او ابوالفضل عباس و برادران مادری ابوالفضل عباس و آزادگان و شخصیت هایی مثل حبیب ابن مظاهر و مسلم بن عوسجه کسانی که در سن پیری و کهولت سن سر از پا نشناختند و وظیفه خود را در حمایت از امام حسین دانستند و به میدان آمدند و شهادت را به جان خریدند. امام حسین در مورد اصحاب خود در تعبیری فرمودند: «من اصحاب و یارانی را نمی شناسم که نیکوتر و با وفاتر از اصحاب من باشند» بنابراین می بینیم که یک مجموعه ای که صد در صد انسان پاک و مخلص بودند و در رأس آنها امام حسین هستند، به شهادت می رسند و جان و خون مبارک شان را می دهند تا فساد را از بین ببرند./422/ مفتاح