انتخابات ششمین دوره مجلس شورای اسلامی، در تاریخ ۲۹ بهمن ۱۳۷۸ برگزار شد. از مجموع ۳۸٬۷۲۶٬۴۳۱ نفر واجد شرایط رای دادن، ۲۶٬۰۸۲٬۱۵۷ نفر، در انتخابات شرکت کردند و پس از حضور گستردة مردم در انتخابات مجلس ششم در هفتم خرداد 1379 شروع به کار کرد.
این دوره از مجلس به دلیل راه یافتن تعداد زیادی از نمایندگان احزاب اصلاحطلب به مجلس اصلاحات شهرت پیدا کرد.
ویژگیهای مجلس ششم
در این مجلس، جبهه دوم خرداد توانست که در اکثریت مطلق مجلس را به دست آورد. در تهران بزرگ، فهرست نامزدهای پیشنهادی حزب جبهه مشارکت ایران اسلامی، ۹0% کرسیهای این حوزه را کسب کرد.
از مشخصههای این دوره از مجلس میتوان به جوان بودن حدود 80% از نمایندگان (که بین 40 تا 45 سال سن داشتند) اشاره کرد و همچنین حدود 80% از نمایندگان دارای مدارک لیسانس و فوق لیسانس بودند.
ترکیب غالب هیات رئیسه دوره ششم
رئیس مجلس: مهدی کروبی، نائب رئیس اول سید محمدرضا خاتمی، نائب رئیس دوم بهزاد نبوی؛ کارپردازان: محمدرضا تابش، احمد بورقانی، غلامرضا گرزین؛ منشیها: محمد قمی، سهیلا جلودارزاده، ناصر خالقی، سید ابراهیم امینی، اسماعیل جبّارزاده، محمد نعیمیپور.
تصویب لوایح دوقلو
در این دوره، دولت اصلاحات لایحهای تحت عنوان «لوایح دوقلو» تهیه و تنظیم کرده و به مجلس ارائه داد؛ در هفته اول آبان ماه 1381، کلیات این لایحه که در نهایت به «تغییر قانون انتخابات» منجر میشد در صحن علنی مجلس مطرح و پس از اظهار نظر مخالفان و موافقان با این لایحه و نیز نظر موافق مخبر کمیسیون امنیت ملی و نمایندة دولت، به تصویب رسید.
حذف شرط اعتقاد و التزام به اسلام و ولایت فقیه برای کاندیداهای مجلس
در جریان تصویب این لایحه، اولین بند آن یعنی «حذف نظارت استصوابی شورای نگهبان» به بحث گذاشته شد و پس از سخنان مخالف و موافق، تصویب شد و به دنبال حذف آن شرط «اعتقاد و التزام کاندیداهای مجلس به اسلام و ولایتفقیه» نیز حذف و صرف مسلمان بودن و ابراز وفاداری به قانون اساسی در فرم ثبت نام، جایگزین این شروط شد.
همچنین در ادامه نیز با تغییر 9 ماده از قانون انتخابات، ضمن کاهش نظارت شورای نگهبان بر انتخابات مجلس، نظارت رئیسجمهور بر این انتخابات را تصویب کردند.
رد لایحه تغییر قانون انتخابات از سوی شورای نگهبان
سرانجام در تاریخ 9 اسفند 1381 نمایندگان مجلس ششم، بررسی لایحه تغییر قانون انتخابات را پی گرفتند و با تصویب آخرین بندها، رسیدگی به این لایحه را به پایان رساندند.
با پایان تعطیلات نوروزی سال 1382، شورای نگهبان پس از بحث و بررسی لایحة تغییر قانون انتخابات مجلس، این لایحه را در 39 مورد خلاف قانون اساسی و در 7 مورد خلاف شرع تشخیص داد و آن را ردّ کرد.
حملات تند برخی نمایندگان به شورای نگهبان
اعلام رسمی نظر شورای نگهبان در مورد لایحة انتخابات مجلس، حملات تند برخی نمایندگان را در پیداشت. برای نمونه محمدرضا خاتمی رفراندوم را تنها گزینه در این شرایط عنوان کرد و مدّعی شد که به هیچ وجه از حذف نظارت استصوابی کوتاه نخواهند آمد.
در 19 اردیبهشت 1382 شورای نگهبان پس از بررسی لایحة تبیین حدود وظایف و اختیارات ریاست جمهوری در جلسات متعدد، این لایحه را نیز در مواردی با قانون اساسی مغایر تشخیص داد و این مغایرتها را در 10 بند به مجلس برای اصلاح بازگرداند.
تحصن 139 نماینده
هنگام انتخابات مجلس هفتم شورای نگهبان با اعمال نظارت استصوابی حدود نیمی از نامزدان را رد صلاحیت کرد. در میان رد صلاحیتشدگان، جمع زیادی از نمایندگان اصلاحطلب مجلس ششم بودند.
پس از اعلام نظر شورای نگهبان، رویدادهای مجلس و برخوردها و رفتارهای نمایندگان، ۱۳۹ نماینده، در اعتراض به رد صلاحیتها در ساختمان مجلس تحصّن کردند و در فرجام این کار با بیاثر ماندن اعتراضها و برگزاری انتخابات مجلس هفتم سر موعد مقرر، استعفا دادند.
در نهایت انتخابات بر سر موعد مقرر برگزار شد و مجلس ششم در تاریخ 06/03/79 به پایان رسید و در این مدت 433 جلسة علنی برگزار شد. این مجلس در کل 396 مصوبه داشت که شامل 88 طرح و 308 لایحه بود.