vasael.ir

کد خبر: ۹۱۲۴
تاریخ انتشار: ۰۵ شهريور ۱۳۹۷ - ۰۸:۲۵ - 27 August 2018

معرفی مقاله| چارچوبی نظری برای مطالعه تحول دولت در اسلام

وسائل- دولت به رغم برخورداری از اصول ثابت، اما عینیت یافتگی این اصول ثابت (زور، مشروعیت، قلمرو) در قالب دولت های معین (دولت مدینه ،دولت اموی، دولت عباسی، عثمانی و...) بسیار متفاوت است و شاید از همین رو بتوان از الگوهای متفاوت عینیت یافتگی (تکوین و تحول دولت) در تاریخ اسلام سخن گفت.

به گزارش خبرنگار وسائل، به مناسبت هفته دولت مقاله‎ای با عنوان «چارچوبی نظری برای مطالعه تحول دولت در اسلام» که با قلم شجاع احمدوند؛ استادیار دانشگاه علامه طباطبائی به رشته تحریر درآمده، جهت معرفی تقدیم می‎شود.

چکیده

نوشته های مربوط به تحول دولت در اسلام با دو مشکل اساسی مواجهند: عدم توان روش های سنتی برای مطالعه روشمند سیاست و حکومت در اسلام بر مبنای نیازهای روز سلطه رویکرد شرق شناسانه توجه شرق شناسی به شرق صرقفا در فضای فکری مغرب زمین بوده و لذا تمدن های شرقی را ادامه روش های باستان شناسی و مربوط به گذشته می داند. بدینسان در حوزه تاریخ تحول دولت در اسلام آثاری خلق شده که از فهم و شناخت روح اندیشه اسلامی غافل بوده و اندیشه اسلامی را نه از درون سنت اسلامی بلکه بسان ابژه ای با عینک متفکر غربی مطالعه کرده است در دهه های اخیر هرکدام از دو گروه فوق الذکر (سنت گرایان و شرق شناسان) که درباره ابعاد سیاسی اسلام ، تحول دولت و اندیشه سیاسی در اسلام نوشته اند نتوانسته اند روایت های روشمندی از تحول دولت در اسلام ارائه دهند . این مقاله شرح و بسط ماهیت دولت واقعا موجود در تاریخ اسلام را بر مبنای یک چارچوب نظری منسجم وجهه همت خود قرار داده است.

هدف اصلی مقاله

شرح و بسط ماهیت دولت واقعاً موجود در تاریخ اسلام بر مبنای یک چارچوب نظری منسجم است. بحث دولت در حوزة تمدن اسلامی از زوایای مختلفی مورد تأمل قرارگرفته است که بر اساس آن دانش های مختلفی چون فلسفه سیاسی اسلامی، فقه سیاسی، کلام سیاسی و اخلاق سیاسی شکل گرفته اند. فلسفه سیاسی اغلب به شیوه ای انتزاعی با غایات حکومت و ابزارهای مناسب دستیابی به آنها و نهایتاً با بهترین شکل حکومت سر و کار دارد. موضوعات اساسی فلسفه سیاسی را مسائلی چون چگونگی احراز حقیقت، عدالت، مبانی خیر و صلاح عمومی، لوازم آزادی و برابری، استوار کردن زندگی سیاسی بر اصول اخلاقی، دلیل و ضرورت وجود حکومت، دلایل اطاعت اتباع از قدرت و جزآن را تشکیل می دهد.

سؤال اصلی پژوهش

پرسش اساسی در مطالعه حاضر این است که اولاً هویت شاخص های بنیانی ساختار دولت کدام است؟ و نهاد دولت در اسلام چگونه متحول شده است؟ اجزا و نهادهای اولیه آنها کدام بودند؟ دولت مدرن را به قول پوجی بهتر از هرجا می توان در مجموعه پیچیده ای از ترکیبات نهادی مشاهده کرد که به وسیله فعالیت مداوم و منظم افرادی جریان می یابد که پست های اداری را در اشغال دارند. دولت به عنوان مرجع آن ادارات، اداره جامعه در محدوده ارضی معین را انحصارا به خود اختصاص می دهد. دولت از طریق مکانیسم های قانونی و در عمل تمامی تسهیلات و تأسیسات موجود و لازم برای اعمال سلطه بر جامعه را به انحصار خود در می آورد. تمرکز این تحقیق بررسی تحول نهادهای داخلی دولت است، نه سیاست های دولت یا چگونگی تأثیر آن سیاست‎ها بر ساختارهای اجتماعی، چرا که مفروض این تحقیق آن است که رفتارها و نهادهای دولت اسلامی نیز از بسیاری جهات مانند دولت های مدرن است، به ویژه نهاد اجبار آمیز یا نهاد اعمال حکم و آمریت آن.

این مقاله در مجله علمی ترویجی رهیافت انقلاب اسلامی بهار 90 شماره 14 منتشر شده است.

اصل مقاله را می توانید از اینجا دانلود کنید./229/ف

مطالب مرتبط
ارسال نظر
نام:
ایمیل:
* نظر:
آخرین اخبار
اوقات شرعی
۰۶ / ۰۲ /۱۴۰۳
قم
اذان صبح
۰۴:۵۰:۳۹
طلوع افتاب
۰۶:۲۲:۰۷
اذان ظهر
۱۳:۰۴:۵۲
غروب آفتاب
۱۹:۴۶:۵۸
اذان مغرب
۲۰:۰۴:۴۵