فقه الاداره/ استاد قوامی/ جلسه 46
شاخصه‌های لازم در معماری و بنای مسجد
پایگاه اطلاع رسانی وسائل ـ استاد درس خارج حوزه علمیه قم با پردازش نظریه نظام سازماندهی در اسلام گفت: با بررسی و دقت در اخبار ابواب مساجد می توان معیارهای معماری و مهندسی مسجد محله ساز و شاخصه های لازم در بنای این مکان مقدس را فهم کرده و رعایت کرد.
به گزارش خبرنگار سرویس جامعه و تمدن اسلامی پایگاه اطلاع رسانی وسائل، حجت‌الاسلام والمسلمین سید صمصام الدین قوامی، استاد درس خارج حوزه علمیه قم و امام جمعه پردیسان در جلسه چهل و ششم درس خارج فقه‌الاداره و فقه‌التنظیم با اشاره به نظریه نظام سازماندهی در اسلام و جمع‌بندی مبانی ارزشی و بینشی این نظریه اظهار داشت: قرار شد به این سؤال پاسخ دهیم که معماری و مهندسی در بنای مسجد محله ساز دارای چه شاخصه‌های معصومانه است؟
در یک بررسی ودقت در اخبار ابواب مساجد می‌توان به معیارهای زیر دست یافت:
1- وسعت کافی.
2- سرویس‌ها بیرون مسجد با فاصله.
3- کراهت مناره.
4- کراهت اماکن تجاری برای بیع وشراء.
5- مشرف به منازل نباشد.
6- محراب آن شبیه مذبح یهود نباشد.
7- تاریک نباشد.(نور گیر داشته باشد)
8- نقش و نگار نداشته باشد.
9- اسلحه خانه نداشته باشد.
10- استراحتگاه و خوابگاه برای واردین و مسافرین باشد.
11- کفش داری داشته باشد. (وسیع و امن و نظیف واقع در کنار درب های مسجد)
12- حریم آن به اندازه پرتاب یک تیر از کمان باشد و دارای فضای سبز باشد و دفتر مدیریت داشته باشد که امارت را فرماندهی کند.
«وَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ یَحْیَى عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِنَا عَنِ الْحَسَنِ بْنِعَلِیِّ بْنِ أَبِی حَمْزَةَ عَنْ أَبِی بَصِیرٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ سَمِعْتُهُ یَقُولُ نِعْمَ الْمَسْجِدُ مَسْجِدُ الْکُوفَةِ- صَلَّى فِیهِ أَلْفُ نَبِیٍّ وَ أَلْفُ وَصِیٍّ وَ مِنْهُ فَارَ التَّنُّورُ وَ فِیهِ نُجِرَتِ السَّفِینَةُ مَیْمَنَتُهُ رِضْوَانُ اللَّهِ وَ وَسَطُهُ رَوْضَةٌ مِنْ رِیَاضِ الْجَنَّةِ وَ مَیْسَرَتُهُ مَکْرٌ فَقُلْتُ لِأَبِی بَصِیرٍ مَا یَعْنِی بِقَوْلِهِ مَکْرٌ قَالَ یَعْنِی مَنَازِلَ السُّلْطَانِ وَ کَانَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ع یَقُومُ عَلَى بَابِ الْمَسْجِدِ ثُمَّ یَرْمِی بِسَهْمِهِ فَیَقَعُ فِی مَوْضِعِ التَّمَّارِینَ فَیَقُولُ ذَلِکَ مِنَ الْمَسْجِدِ وَ کَانَ یَقُولُ قَدْ نَقَصَ مِنْ أَسَاسِ الْمَسْجِدِ مِثْلُ مَا نَقَصَ فِی تَرْبِیعِهِ. وَرَوَاهُ الصَّدُوقُ بِإِسْنَادِهِ عَنْ أَبِی بَصِیرٍ إِلَى قَوْلِهِ وَ مَیْسَرَتُهُ مَکْرٌ.»
بحث و بررسی روایت: این روایت مرسله است و به دلیل اعوجاجاتی که دارد، ضعیف است.
اما بررسی محتوای روایت: رِضْوَانُ اللَّهِ وَ وَسَطُهُ رَوْضَةٌ مِنْ رِیَاضِ الْجَنَّةِ: این عبارت می‌رساند که مسجد باید حریمی داشته باشد و فضای آن بسته نباشد.
نکته دیگر این که می‌گوئیم میمنه مسجد رضوان الله است، وسطش هم روضه است، روضه می‌تواند یک معنای معنوی داشته باشد که بگوییم قطعه‌ای از بهشت است؛ مثل حرم حضرت معصومه(س) که دربی از درب های بهشت است.
یا این که می‌توان گفت کنایه از فضای سبز است، یعنی مسجد باید با طراوت باشد، آب‌نما داشته باشد و... بنابراین؛ از این رضوان و روضه فهمیده می‌شود که مسجد باید شبه بهشت و رضایت آفرین باشد.
از تیراندازی در روایت هم فهمیده می‌شود که حریم مسجد باید حفظ شود،یعنی برای مسجد که خانه خداست، در نظر گرفتن فضای باز لازم است.
وَمَیْسَرَتُهُ مَکْرٌ: شارحین این حدیث در مورد لفظ مکر اختلاف دارند، بعضی مکرمه خوانده‌اند.
مکر درمورد خدا هم هست «مکروا و مکرالله»،یعنی؛ سیاست ورزیدند، خدا هم سیاست ورزید، منظور دارالاماره است، آنجایی که اداره و سیاست‌گذاری می‌شود.
مَنَازِلَ السُّلْطَانِ؛ بعضی گفته‌اند منازل الشیطان یعنی اموی‌ها آنجا بوده‌اند وحضرت آنها را خطاب قرار داده که محل توطئه بوده است؛ اما اکثرا گفته‌اند: مکر به معنای سلطان است.
وَکَانَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ع یَقُومُ عَلَى بَابِ الْمَسْجِدِ ثُمَّ یَرْمِی بِسَهْمِهِ؛ بحث پیرامون مسجد محله ساز است، شاید بتوان با این پرتاب تیر، محله را مشخص کرد، ما نمیگوئیم که همه مساجد به این شکل باشد، ولی حداقل در مورد مسجد جامع می‌توان گفت که مکر باید در حیطه مسجد جامع باشد نه در درون آن.
این روایت اگر صحیح بود خیلی محکم‌تر بود، اما معیاری که از روایت به دست می آید، خوب است و ضعیف بودن این روایت به جایی ضربه نمی زند، یک وقت، محتوای حدیث، ضعف عقیدتی است، در اینجا انسان مردد می‌شود.
اما وقتی می‌خواهد بگوید: ساختمان این مسجد این قدر است، آن هم امیر المؤمنین این کار را کرد، چه داعیه ای بر کذب وجود دارد؟ قواعد مدیریتی، چیزی نیست که کسی داعیهای داشته باشد؛ پس چون بحث مدیریتی است لزومی ندارد حساس باشیم که سند ضعیف است؛ توجه داشته باشیم، به بهانه ضعف سند یا عدم ویرایش دقیق، این گنجینه‌ها ومعیارهای ناب از دست ما خارج نشود./907/825/م
برچسب ها:
فقه حکومتی ، جامعه و تمدن اسلامی ، مسجد ، فقه الاداره ، فقه نظارت ، حکومت اسلامی ، انقلاب اسلامی ، ولایت فقیه ، مسلمانان ، وسائل سقط جنین مدل نوین زنده به گور کردن فرزندان است / مشترکات جاهلیت قدیم و مدرن
تأثیر مثبت رسانه‌های تخصصی در خنثی کردن ترفند رسانه‌ای دشمن / «فقه حکومتی» پشتوانه علمی انقلاب اسلامی
ضرورت توجه به نظریه ارتباطات در فقه رسانه
طعمه یا امانت؛ اخلاق حرفه‌ای کارگزاران عمومی در اندیشه علوی
نشست علمی «قدس و فلسطین در آینه فقه مقاومت»
مبانی دینی دفاع از قدس شریف
معرفی کتاب | اندیشه مقاومت از منظر حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای
اطلاع نگاشت | سیره عملی و گفتاری علمای شیعه در حمایت از فلسطین
فقه القضا | بررسی حکم انواع رشوه در غیر باب قضا
نظام موظف به پشتیبانی مالی و جانی از گزارشگران فساد است
مستثنیات نظارت شورای نگهبان بر اقدامات مجلس شورای اسلامی
نقش منفی دنیامداری نخبگان و خواص بر انحراف جامعه
محرومیت مجرم از حقوق اجتماعی در جرایم عمدی
بررسی مشکلات بین حضانت و ولایت از نظر فقهی و حقوقی
پیشگیری از فساد در منظومه فکری اسلام ناب مهم‌تر از مجازات مفسدان است
سن ازدواج از شاخص های مهم برای ارزیابی بهداشت جسمی و روانی افراد جامعه محسوب می شود / افزایش سن تمایل به تجرد زیستی را بیشتر می کند
افراد ضعیف‌الایمان؛ مهم‌ترین طعمه منافقین در دولت اسلامی
فقه بورس | بررسی ادله وکالت شخص حقوقی
عرصه‌های حقوق بشر اسلامی و کرامت انسان و پیشنهاد‌هایی برای ضمانت اجرای آن
قم
اذان صبح
۰۴:۵۹:۲۸
طلوع افتاب
۰۶:۲۹:۱۰
اذان ظهر
۱۳:۰۶:۰۰
غروب آفتاب
۱۹:۴۲:۱۰
اذان مغرب
۱۹:۵۹:۴۳