vasael.ir

کد خبر: ۳۱۴۹
تاریخ انتشار: ۰۴ بهمن ۱۳۹۵ - ۱۵:۵۰ - 23 January 2017
نظام عمران شهری/ استاد اراکی/ جلسه16

اهتمام به حفظ حریم اخلاقی و امنیت روانی در مسکن سازی

پایگاه اطلاع رسانی وسائل ـ استاد درس خارج حوزه علمیه قم با استناد به روایات، حفظ امنیت اخلاقی ساکنین منزل را مورد بحث قرار داد و احداث خانه های مسکونی به نحوی که حریم درونی منازل مصون از دید و چشم انداز دیگران باشد را از وظایف سیستم مسکن سازی دانست.

به گزارش خبرنگار پایگاه اطلاع رسانی وسائل، آیت الله محسن اراکی، استاد درس خارج حوزه علمیه قم در جلسه شانزدهم و آخرین جلسه درس خارج فقه نظام عمران شهری که روز پنج شنبه سیام اردیبهشت ماه 1395 در مدرسه دارالشفاء قم برگزار شد، امنیت اخلاقی محیط زندگی خصوصی را به استناد روایات شریفه مورد بحث قرار داد.

وی با اشاره به لزوم امنیت اخلاقی ساکنین منزل تصریح کرد: همانگونه که در ساخت منازل مسکونی با تدابیری به امنیت جانی افراد و به حفظ اموال از دستبرد دیگران دقت می شود لازم است به امنیت روانی و اخلاقی ساکنین منزل نیز توجه شود.

استاد درس خارج حوزه مصون بودن فضای درون منازل مسکونی از چشماندازی دیگران را از مصادیق امنیت روانی و اخلاقی ساکنین خانه دانست و روایات متعددی را در این زمینه از منابع روایی دالّ بر حرمت چشماندازی در حریم خصوصی افراد مطرح کرد.

فقیه صاحبنظر در مسائل حکومتی در پایان تأکید کرد: به منظور حفظ امنیت اخلاقی ساکنین خانه می بایست در زمان ساخت مسکن به معماری خانه و نیز موقعیت درب و پنجرهها به نحوی که حریم درونی خانه در معرض چشم اندازی دیگران نباشد توجه شود.

تقریر آخرین جلسه  درس خارج فقه شهرسازی ذیلاً  تقدیم میشود.

 

بسم الله الرحمن الرحیم

مقدمه

در جلسه پیش درباره مطلوبیت وسعت مسکن در شرع و کراهت تنگی آن مطالبی بیان شد. مبحث دیگری از مباحث مربوط به مسکن که در این جلسه مورد بحث قرار می گیرد امنیت اخلاقی فضای درون خانه است.

 

مبحث سیزدهم؛ امنیت اخلاقی فضای خانه

فضای خانه می بایست امنیت اخلاقی داشته باشد؛ به این معنا که افراد ساکن خانه می بایست حوزه اخلاق آنها و فضای اخلاقی آنها مورد تجاوز دیگران قرار نگیرد؛ در هنگام ساخت خانه به امنیت اثاث خانه و امنیت جانی افراد ساکن خانه توجه می شود به این نحو که در ساخت خانه از نظر ورود و خروج ملاحظه موارد امنیتی می شود؛ امروزه در اروپا درمورد امنیت منازل تدابیر مفصلی درنظر می گیرند؛ نوع مصالح ساختمانی، نوع در و پنجره و دیوار به گونهای در نظر گرفته می شود که امنیت ساکنان خانه از لحاظ مالی و جانی تأمین باشد.

نوعی از امنیت منازل مسکونی که در فرهنگ غرب رعایت نمی شود و در نظام عمران شهری هم مغفول مانده است و امنیت روانی و امنیت اخلاقی خانه است، بانوی خانه مانند همه اهل منزل نیاز دارد به راحتی و با آسایش در فضای داخل خانه تردد و یا استراحت کند؛ بنابراین باید برای او امنیت اخلاقی وجود داشته باشد.

فضا باید طوری باشد که کسی به ناموس صاحبخانه تجاوز نکند؛ تجاوز به ناموس تنها ارتکاب فحشاء نیست؛ بلکه با چشم نگاه کردن هم سلب امنیت اخلاقی است، یک وجه و دلیل برای تأکید بر مسأله حجاب در جامعه همین مسئله حفظ امنیت اخلاقی جامعه است؛ وقتی کسی به خیابان می آید و ظاهر خود را به شکلی در می آورد که امنیت اخلاقی جامعه را در معرض  خطر قرار می دهد کار او کمتر از ترور یک شخص نیست.

چنین فردی فضای اخلاقی جامعه را آلوده می کند؛ اینکه جان افراد از لحاظ معنوی و روان آنها از نظر اخلاقی امنیت نداشته باشد خود یک سلب امنیت بسیار خطرناک است، بسیاری از مشکلات جامعه از ناحیه عدم رعایت امنیت اخلاقی است؛ امنیت اخلاقی ساکنان خانه باید رعایت شود؛ روایات متعدد و زیادی در رابطه با عدم جواز اشراف بر خانههای مردم وجود دارد؛ به این معنا که کسی نباید بر خانه مردم تطلّع داشته باشد.

 

روایت اول

این روایت فقرهای از حدیث معروف مناهی است، حدیث مناهی حدیثی است که در آن مجموعهای از آنچه رسول اکرم صلی الله علیه و آله از آن نهی فرموده است جمع آوری شده است؛ مرحوم صدوق در ضمن حدیث مناهی روایت می کند؛ «قال نَهَى رسول الله صلی الله علیه و آله أَنْ یَطَّلِعَ الرَّجُلُ فِی بَیْتِ جَارِهِ». وسائل الشیعه، ابواب احکام المساکن، باب 22، صفحه 585.

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله نهی فرمودند از اینکه کسی به خانه همسایه خود سرکشی کند یا به آن اشراف داشته باشد یا چشم چرانی کند؛ نهی در این روایت، نهی از اطلاع بر خانه دیگران است و شامل موارد مختلف می شود؛ در کتاب وسائل الشیعه در «ابواب الدفن» روایات متعددی ذکر شده است که به بحث مسکن مربوط می شود. در ادامه روایاتی را از باب 63 نقل می کنیم.

 

روایت دوم

مرحوم صدوق در بخشی از «وصیة النبی لعلیّ صلوات الله علیهما» نقل می کند «قَالَ إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى کَرِهَ لِأُمَّتِی الضَّحِکَ بَیْنَ الْقُبُورِ وَ التَّطَلُّعَ فِی الدُّورِ».

خداوند تعالی دو چیز را برای امتم نپسندیده است، یکی خندیدن در میان قبور است و دیگری سرکشی کردن در میان خانههای مردم است.

 

روایت سوم

مرحوم صدوق در همان باب روایت می کند «قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى کَرِهَ لِی سِتَّ خِصَالٍ وَ کَرِهْتُهُنَّ لِلْأَوْصِیَاءِ مِنْ وُلْدِی وَ أَتْبَاعِهِمْ مِنْ بَعْدِی الْعَبَثَ فِی الصَّلَاةِ وَ الرَّفَثَ فِی الصَّوْمِ وَ الْمَنَّ بَعْدَ الصَّدَقَةِ وَ إِتْیَانَ الْمَسَاجِدِ جُنُباً وَ التَّطَلُّعَ فِی الدُّورِ وَ الضَّحِکَ بَیْنَ الْقُبُور».

شش خصلت را خداوند برای من و اوصیاء من و پیروانم ناپسند دانسته است؛ در حال نماز با چیزی بازی کردن، انجام عمل جنسی در حال روزهداری، منت گذاری پس از صدقه، ورود به مسجد با حالت جنابت، سرکشیدن در خانههای مردم و خندیدن در میان قبور.

 

روایت چهارم

مرحوم صدوق از همان باب روایت می کند « قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص سِتَّةٌ کَرِهَهَا اللَّهُ لِی فَکَرِهْتُهَا لِلْأَئِمَّةِ مِنْ ذُرِّیَّتِی وَ لْتَکْرَهْهَا الْأَئِمَّةُ لِأَتْبَاعِهِمْ مِنْهَا الضَّحِکُ بَیْنَ الْقُبُورِ وَ التَّطَلُّعُ فِی الدُّورِ».

در این روایت نیز سرکشی در خانهها از جمله امور ناپسند برشمرده شده است.

 

شبهه و جواب

ممکن است گفته شود مراد از کراهت تطلّع در این روایات کراهت تحریمی نیست؛ بلکه تنزیهی است، به قرینه اینکه تطلّع در کنار برخی  اعمال ذکر شده است که به قرینه خارجی نهی از آنها نهی تحریمی نیست. پس قرینه سیاق مانع از این است که این نهی ها حمل بر نهی تحریمی شود.

جواب این است که ظهور نهی در این روایات در منع و تحریم است؛ هر جا قرینه خاص داشتیم براینکه مراد از این نهی، نهی تنزیهی است دست از این ظهور برمیداریم. در این روایات «نهی» تماماً حمل بر منع و تحریم می شود مگر آنجا که دلیل بر خلاف باشد.

بنابراین تطلّع حکمش حرمت است، «تطلّع فی الدور» غیر از نگاه به نامحرم است، نگاه به نامحرم حرام است؛ اما «تطلّع فی الدور» سرکشی و نگاه کردن درون خانه های مردم است؛ در حالیکه اصلاً نمی داند آیا کسی درون خانه هست یا خیر؛ حکم حرمت تطلّع بخاطر آن است که حریم مردم یک حریم خصوصی است و خود نگاه کردن در این حریم نوعی تجاوز به این حریم است.

 

انحراف فرهنگ غربی؛ لزوم عدم پیروی

تمدن مادیگرای غرب به اینگونه احکام اعتنایی ندارد ولی ما نباید از آنها پیروی کنیم؛ فرهنگ غرب، تجاوز با چشم را تجاوز نمی داند؛ در حالیکه این عمل هم نوعی تجاوز است، همانطور که لمس با دست تجاوز است.

 

 اهتمام به حفظ حریم در مسکن سازی

بر خود صاحبخانه واجب است که خانه خود را طوری بسازد که از اشراف دیگران ایمن باشد و بر همسایه هم واجب است که خانه خود را طوری بسازد که محل اشراف بر خانه همسایه نباشد.

در مهندسی خانه سازی، ساخت مسکن باید به گونهای باشد که حریم زندگی همسایه در معرض چشم اندازی دیگران نباشد؛ به عبارت دیگر باید به موقعیت درب، پنجره و وضعیت معماری خانه و طرز کارگذاشتن درب و پنجرهها به منظور ایمنی از تطلّع و چشم اندازی دیگران توجه شود.223/907/م

تقریر: جلال الدین زنگنه

ارسال نظر
نام:
ایمیل:
* نظر:
آخرین اخبار
اوقات شرعی
۰۹ / ۰۱ /۱۴۰۳
قم
اذان صبح
۰۵:۳۳:۱۱
طلوع افتاب
۰۶:۵۸:۱۴
اذان ظهر
۱۳:۱۱:۵۳
غروب آفتاب
۱۹:۲۴:۵۴
اذان مغرب
۱۹:۴۱:۵۲