vasael.ir

کد خبر: ۱۶۵۶۸
تاریخ انتشار: ۲۹ ارديبهشت ۱۳۹۹ - ۱۷:۴۹ - 18 May 2020
فقه مقاومت / ۸

معرفی کتاب | دفاع هوشمند در اندیشه امام خامنه ای

وسائل ـ کتاب «دفاع هوشمند در اندیشه امام خامنه ای» کوشیده است تا ضمن بیان پیشینه تاریخی و مبانی نظری قدرت هوشمند، جنگ هوشمند و دفاع هوشمند، با کاوش در اندیشه امام خامنه ای، مفهوم دفاع هوشمند، هدف ها، مؤلفه ها، شاخص ها و راهبرد های آن احصا شود.
به گزارش خبرنگار وسائل، کتاب «دفاع هوشمند در معرفی کتاب | دفاع هوشمند در اندیشه امام خامنه ایاندیشه امام خامنه ای» در سال ۱۳۹۴ توسط انتشارات آوای سبحان در تهران به چاپ رسید. این کتاب دارای ۲۸۹ صفحه  و از ۱۱۷ منبع بهره برده است.  این کتاب کوشیده است تا ضمن بیان پیشینه تاریخی و مبانی نظری قدرت هوشمند، جنگ هوشمند و دفاع هوشمند، با کاوش در اندیشه امام خامنه ای، مفهوم دفاع هوشمند، هدف ها، مؤلفه ها، شاخص‌ها و راهبرد‌های آن احصا شود.

این کتاب مشتمل بر دو بخش می‌باشد: بخش اول «پیشینه تاریخی و مبانی نظری» نام دارد. بخش دوم نیز «ابعاد، اهداف و راهبرد‌های دفاع هوشمند در اندیشه امام خامنه ای» می‌باشد.  


بخش اول: «پیشینه تاریخی و مبانی نظری»

در ابتدای این بخش به کلیات پرداخته شده و کلماتی مثل اندیشه، قدرت، قدرت ملی، امنیت، جنگ، دفاع، جهاد تعریف شده اند. به باور رهبر معظم انقلاب امنیت جزو اساسی نیاز‌های یک ملت بوده و برآیند شرایط امن، پیشرفت و بالندگی کشور است و امنیت جایگاه رفیعی در نظام سیاسی دارد.

رهبر معظم انقلاب در مورد تغییر تهدیدات و تهدید‌ها نوظهور سخن گفته اند و لازم است تهدیدشناسی و آن هم در قالب تهدید‌ها نوظهور یا در حال نضج براساس دکترین دفاعی ـ امنیتی کشورمان به ویژه دیدگاه‌ها و آموزه‌های دفاعی مقام معظم رهبری استوار گردد. برخی از تهدید‌های امنیت بین المللی کنونی از دیدگاه مقام معظم رهبری: ساختار‌های بین المللی ناعادلانه، کم رنگ بودن عالت طلبی در منطق جهان، توزیع ناعادلانه ثروت در جهان، وجود زرادخانه‌های کشتار جمعی، حق وتوی قدرت‌های استکباری، ترورریسم، شکنجه و صیونیسم و.... در ادامه مؤلف به ماهیت جنگ  و جبهه حق ـ جبهه باطل در قرآن پرداخته است.

بعضی از سخنان امام خامنه‌ای در مورد دفاع: «دفاع از مسلین و اسلام واجب است. دفاع جزئی از هویت یک ملت زنده است. هرملتی که نتواند از خود دفاع کند، زنده نیست» ویژگی‌های اندیشه دفاعی امام خامنه‌ای عبارت است از: ایمان مداری و حرکت در راستای دستورات الهی ـ. مردم داری و تکیه بر قدرت و توان عمومی ـ. بازدارندگی و اینکه ماهیتی کاملا دفاعی دارد. در خصوص اهمیت دفاع هوشمند می‌توان به چند سند مهم و حائز اهمیت از فرامین فرماندهی معظم کل قوا اشاره کرد از جمله: کسب دانش و فناوری نو و نرم افزار‌های پیشرفته دفاعی و نوسازی و بازسازی صنایع دفاعی، افزایش ضریب خودکفایی با توسعه تحقیقات و بهره مندی از همه ظرفیت‌های صنعتی کشور و....

یکی از دلایل و ضرورت‌های پیگیری ایده دفاع هوشمند: عدم قطعیت در محیط بین المللی، وجود تهدید‌های گوناگون فراروی کشور، تهدید‌ها نوظهور می‌باشد. تهدید‌ها به تهدید‌های اقتصادی، سیاسی، امنیتی، نظامی تقسیم می‌شوند. در ادامه نویسنده به برسی مؤلفه‌های جهان در حال گذر و لایه‌های از قدرت آینده  اشاره می‌کند. رهبر معظم انقلاب تغییر در ماهیت جنگ‌های آینده اشاره کرده است که متقاوت بودن ماهیت جنگ‌های آینده را می‌توان یکی از ضرورت‌های توجه ویژه به دفاع هوشمند دانست.


گفتار دوم بخش اول: «قدرت هوشمند»

قدرت به دو دسته تقسیم می‌شود: قدرت نرم و قدرت سخت. مهم‌ترین جلوه قدرت سخت را می‌توان در قدرت نظامی جستجو کرد. قدرت سخت یعنی توانایی تغییر رفتار دیگران از طریق اجبار و تهدید  که مطلوب ما باشد. قدرت نظامی  دردنیای امروز از عناصر اصلی بازدارندگی است. کشوری که مؤثرترین وسایل نظامی را  دارد می‌تواند قواعد بازی را تعریف و اعمال نماید.

زمانی که سیاست‌های ما در چشم دیگران مشروعیت دارد، قدرت نرم تقویت شده است. در واقع زمانی که ما دیگران را وادار می‌کنیم که آنچا که ما می‌خواهیم بپذیرند بدون اینکه در این راه هزین زیادی «امتیاز و اجبار» صرف کنیم در آن صورت از قدرت نرم استفاده کرده ایم.

رهبر معظم انقلاب به تقسیم بندی قدرت به دو بخش قدرت مادی و قدرت معنوی پرداخته اند. ایشان معتقدند: «منطق مادی قدرت را در ابزار‌ها  و وسایل مشاهد می‌کند. قدرت مادی از اخلاق بویی نبرده است و برای حق و ارزش‌های حقانی به کار گرفته نمی‌شود. مجموعه‌ای که برای حق و ارزش‌های حقانی تلاش می‌کند، از قدرت به شکل حیوانی استفاده نمی‌کند، ظلم نمی‌کند، استکبار نمی‌ورزد، انسان‌ها را تحقیر نمی‌کند، به سرزمین دیگران تجاوز نمی‌کند... این اخلاق قدرت معنوی است».


مؤلفه‌های قدرت سخت

جمعیت، سرزمین، منابع طبیعی، رفاه مادی، نیرو‌های نظامی، قدرت دریایی و اقتصادی، توسعه فناورانه و.... مؤلفه‌های قدرت نرم: فرهنگ، ایدئولوژی، ارزشها، نهاد و.... مقایسه دو قدرت نرم و سخت: ـ. حوزه قدرت نرم، حوزه اجتماعی، فرهنگی و سیاسی است در حالیکه حوزه قدرت سخت امنیتی ـ. نظامی است. ـ. اعمال قدرت نرم، پیچیده و محصول پردازش ذهنی نخبگان است در حالیکه اعمال قدرت سخت، عینی، واقعی و محسوس است. ـ. روش اعمال قدرت  سخت استفاده از زور و اجبار است در حالیکه در قدرت نرم، از روش القا و اقناع بهره گیری می‌شود ـ. مفهوم امنیت در رهیافت نرم افزارانه شامل امنیت ارزش‌ها و هویت‌های اجتماعی است در حالیکه این مفهوم در رهیافت سخت افزارانه به معنای نبود تهدید خارجی تلقی می‌شود. و....

قدرت هوشمند یعنی «ترکیب هدفمند و خردمندانه قدرت سخت و نرم» است. ارکان قدرت هوشمند عبارت است از:

۱.  قدرت سخت: طراحی و اجرای طرح‌های گوناگون و اعمال قدرت از طریق به کارگیری جنگ افزار، ابزار‌های مادی و فیزیکی.
۲.  قدرت نرم: اعمال قدرت از طریق ارتباطات، تبلغات، دیپلماسی عمومی و ابزار‌های فکری، فرهنگی و معنوی به منظور تغییر ارزشها.
۳.  مدیریت تلفیقی قدرت‌ها


گفتار سوم بخش اول: «جنگ هوشمند» 

تهدید نرم خطرناک‌ترین و پیچیده‌ترین تهدید علیه امنیت ملی یک کشور به شمار می‌رود، زیرا که با عواطف، احساسات، فکر و اندیشه، باور و ارزش‌ها و آرمان‌های یک ملت و نظام سیاسی مرتبط است تهدید نرم موجب دگرگونی هویت فرهنگی و الگو‌های رفتاری در یک نظام سیاسی می‌شود و نوعی سلطه کامل در ابعاد سه گانه حکومت، اقتصاد و فرهنگ است.

تردید در مبانی و زیرساخت‌های فکری  یک نظام سیاسی، بحران در ارزش‌ها و باور‌های اساسی از طریق روش‌های فیزیکی و با استفاده از تبلیغات، رسانه، احزاب، تشکل‌های صنفی و قشری و شیوه القا و اقناع انجام می‌پذیرد. تهدید سخت متکی به روش‌های فیزیکی عینی، سخت افزارانه و همراه با اعمال و رفتار‌های خشونت آمیز، آشکار و با استفاده از شیوه زور و اجبار و حذف دفعی و اشغال سرزمین است. در ادامه مؤلف به بررسی جنگ نرم از دیدگاه قرآن و سیره معصومین پرداخته است.

تعریف رهبر معظم انقلاب از جنگ نرم: «ـ جنگ نرم یک تهاجم فرهنگی بلکه یک شبیخون، غارت و قتل عام فرهنگی است. ـ جنگ اراده ها، عزم ها، سیاست‌ها و تدبیرهاست. ـ. جنگ ایجاد تردید در دل‌ها و ذهن مردم است. ـ تهاجم به مرز‌های ایمانی، عقیدتی و فرهنگی است. ـ. یعنی جتگ به وسیله ابزار‌های فرهنگی.» در جنگ هوشمند ترکیبی از ابزارها، راهبرد‌ها و تاکتیک‌های جنگ سخت و جنگ نرم توأمان به کار گرفته می‌شوند.


گفتار چهارم بخش اول: «دفاع هوشمند»

ابتدا مؤلف به بررسی دفاع هوشمند در قرآن و سیره معصومین (ع) پرداخته است. در ادامه دفاع هوشمند از نگاه رهبر معظم انقلاب را بررسی کرده است. مصادیق دفاع هوشمند از نظر رهبر معظم انقلاب: با بررسی اندیشه‌های مقام معظم رهبری با واژگانی همچون: بصیرت، خردمندی، زیرکی، فریب نخوردن، عاقبت اندیشی، فهمیدن، رصد کردن، قدرت تحلیل، فهم قضایا، شناخت لحظه ها، وظیفه شناسی، موقعیت شناسی، آمادگی دائمی، هدفمندی، شناخت دشمن، پیشرو بودن، تقوا، امید و... آشنا می‌شویم.

در حقیقت با بررسی این مصادیق موضوعیت کاربرد دفاع هوشمند در اندیشه امام خامنه‌ای معنا پیدا می‌کند. در آخر نویسنده پس از تحلیل اندیشه‌های امام خامنه‌ای به این جمع بندی می‌رسد: دفاع یعنی دفع تهدید دشمن با اتخاذ راهبرد مناسب، آمادگی همه جانبه، دائمی و کامل؛ هوشمند نیز به مفهوم: «تعقل، شناخت، بصیرت و اشراف به محیط چالش‌ها و تهدیدات همراه با علم و تدبیر» است.


بخش دوم: «ابعاد، اهداف و راهبرد‌های دفاع هوشمند در اندیشه امام خامنه ای»

این بخش به سه گفتار تقسیم شده است: گفتار اول «ابعاد دفاع هوشمند در اندیشه امام خامنه ای»، گفتار دوم «اهداف دفاع هوشمند در اندیشه امام خامنه ای» و گفتار سوم «راهبرد‌های دفاع هوشمند در اندیشه امام خامنه ای» می‌باشد.

گفتار اول بخش دوم: «ابعاد دفاع هوشمند در اندیشه امام خامنه ای»

ابعاد دفاع هوشمند به دو بعد نرم (معنوی) و بعد سخت (مادی) تقسیم می‌شود:

الف) بُعد نرم (معنوی) و مؤلفه‌های آن در دفاع هوشمند از نظر امام خامنه ای:

مؤلفه‌های معنوی دفاع هوشمند از نظر امام خامنه ای:
۱ ـ ایمان و توکل به خدا؛
۲ ـ تکلیف مداری؛
۳ ـ ایثار و شهادت.

مؤلفه‌های علم و فناوری دفاع هوشمند از نظر امام خامنه ای:

۱ ـ نوآوری و ابتکار
۲ ـ امید به آینده
۳ ـ اعتمادبه نفس
۴ ـ علم.

مؤلفه‌های سیاسی دفاع هوشمند از نظر امام خامنه ای:
۱ ـ نفی سلطه پذیری و سلطه گری
۲ ـ بصیرت
۳ ـ وحدت و اتحاد
۴ ـ تأمین امنیت منطقه و مقابله با ایران هراسی.

مؤلفه‌های فرهنگی دفاع هوشمند از نظر امام خامنه ای:

۱ ـ مقابله با اسلامی ستیزی
۲ ـ مقابله با فساد و ناهنجاری
۳ ـ مقابله با تهدید رسانه‌ای
۴ ـ سبک زندگی.


ب) بعد سخت (مادی) دفاع هوشمند از نظر امام خامنه ای:

مؤلفه‌های نظامی دفاع هوشمند از نظر امام خامنه ای:
۱ ـ آمادگی مستمر و دائمی
۲ ـ فرماندهی قیادی و انضباط محوری
۳ ـ سرعت واکنش بالا
۴ ـ دفاع مشروع و منطقی.

مؤلفه‌های اقتصادی دفاع هوشمند:
۱ ـ خروج از اقتصاد متکی به نفت
۲ ـ آرامش اقتصادی
۳ ـ مقابله با فساد اقتصادی
۴ ـ خود اتکایی و خودکفایی.

مؤلفه‌های جغرافیای سیاسی دفاع هوشمند:
۱ ـ موقعیت جغرافیایی ممتاز
۲ ـ مقابله با بحران کاهش جمعیت
۳ ـ مقابله به تهدیدات زیست محیطی.

مؤلفه‌های انسانی دفاع هوشمند:
۱ ـ کارآمدی نظام (تأمین نیاز‌ها و مدیریت مشکلات)
۲ ـ حفظ و تقویت نخبگان
۳ ـ مردمی بودن
۴ ـ شخصیت بخشی به نیرو‌های مسلح.  
در مورد هریک از موارد و مؤلفه‌های نامبرده شده، سخنان رهبر معظم انقلاب آورده شده است.


گفتار دوم بخش دوم: «اهداف دفاع هوشمند در اندیشه امام خامنه ای»

اهداف دفاع هوشمند در بعد ملی از نظر ایشان عبارت است از:

۱ ـ صیانت از اسلام و آرمان‌های انقلاب
۲ ـ توسعه و نهادینه سازی مشروعیت نظام اسلامی
۳ ـ صیانت از امنیت و اقتدار کشور و منافع ملی
۴ ـ صیانت از تمامیت ارضی، استقلال و حاکمیت کشور.

اهداف دفاع هوشمند در بعد فراملی از نظر ایشان عبارت است از:
۱ ـ صدور ارزش‌های انقلاب
۲ ـ کمک به حفظ ثبات و صلح جهانی
۳ ـ حفظ و ارتقای امنیت منطقه توسط قدرت‌های منطقه‌ای
۴ ـ تمدن سازی اسلامی.

در مورد هریک از موارد و مؤلفه‌های نامبرده شده، سخنان رهبر معظم انقلاب آورده شده است.

در ادامه نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهدید  نظام مقدس جمهوری اسلامی به توجه به آراء و اندیشه دفاعی رهبر معظم انقلاب آورده شده است.

بعضی از فرصت‌های نظام جمهوری اسلامی ایران از نظر ایشان عبارت است از: موقعیت جغرافیایی مناسب، تنوع اقوام، نیروی انسانی کارآمد، عالم، عاقل، متهد، دارای عزم راسخ و آگاه، دارای همبستگی و همدلی، آموزش دیده، با رفتار خوب، افزایش نخبگان و..

بعضی از نقاظ ضعف جمهوری اسلامی ایران از نظر ایشان عبارت است از: احساس ذلت کردن، دشمن دورنی از جمله تنبلی، نشاط کار نداشتن، نداشتن اعتماد به خود، فساد اخلاقی، اسراف و مصرف زدگی، رشوه و پارتی بازی، حرکت آرام و معمولی، تجمل و خرج‌های زیادی، بی سیاستی و دنیا طلبی، کم کاری  ها، بدبین بودن به آینده، بدبین بودن به دیگران و....


گفتار سوم «راهبرد‌های دفاع هوشمند در اندیشه امام خامنه ای»

در این گفتار تلاش شده است تا راهبرد‌های دفاع هوشمند را (جهت رسیدن به اهداف و تبدیل نقاط ضعف‌ها به قوت و تهدید‌ها به فرصت) با توجه به آراء و اندیشه دفاعی رهبر معظم انقلاب به عنوان عبور دهنده نظام اسلامی از سخت‌ترین گردنه‌ها و پیچ‌های تاریخی تبیین نماید. راهبرد‌های دفاع هوشمند از نظر ایشان عبارت است از:

۱ ـ استحکام معنویت و ایمان
۲ ـ دشمن شناسی
۳ ـ استکبارستیزی
۴ ـ تعمیق بصیرت و قدرت تحلیل
۵ ـ دفاع عمومی
۶ ـ دفاع ترکیبی
۷ ـ دفاع همه جانبه
۸ ـ آمادگی دائمی
۹ ـ تهدید در برابر تهدید
۱۰ ـ عمق راهبردی (استراتژیک)
۱۱ ـ نرمش قهرمانه
۱۲ ـ آرمان گرایی همراه با واقع بینی
۱۳ ـ قدرت افکنی به منظور ایجاد بازدارندگی
۱۴ ـ توسعه درون زا
۱۵ ـ علم متکی بر تزکیه
۱۶ ـ استفاده از راه‌های میانبر
۱۷ ـ اقتصاد مقاومتی
۱۸ ـ کار اقتصادی با روحیه جهادی (حماسی)
۱۹ ـ تحقق استاد بالادستی
۲۰ ـ دیپلماسی دفاعی
۲۱ ـ انعطاف پذیری و تبدیل تهدید‌ها به فرصت‌ها
۲۲ ـ حاکمیت تفکر بسیجی
۲۳ ـ اهتمام به پدافند غیرعامل
۲۴ ـ دعوت هوشمندانه جوانان اروپا و آمریکا به اسلام. /۹۱۰/م
مطالب مرتبط
ارسال نظر
نام:
ایمیل:
* نظر:
آخرین اخبار
اوقات شرعی
۳۱ / ۰۱ /۱۴۰۳
قم
اذان صبح
۰۴:۵۹:۲۸
طلوع افتاب
۰۶:۲۹:۱۰
اذان ظهر
۱۳:۰۶:۰۰
غروب آفتاب
۱۹:۴۲:۱۰
اذان مغرب
۱۹:۵۹:۴۳