vasael.ir

کد خبر: ۱۶۰۰۵
تاریخ انتشار: ۲۸ بهمن ۱۳۹۸ - ۱۶:۲۱ - 17 February 2020
حجت الاسلام والمسلمین زیبایی‌نژاد مطرح کرد؛

ضرورت طراحی شاخص‌های بومی برای حضور اجتماعی زنان

وسائل ـ مسئول مرکز تحقیقات زن و خانواده قم ضمن طرح این پرسش که شاخص حضور اجتماعی چیست؟ گفت: این شاخص‌ها باید بومی طراحی شوند. شاخص‌های رشد در نظام اسلامی نباید همان شاخص رشد در سوئد و فنلاند باشد؛ بالاترین شاخص‌های رشد زنان در کشورهای دانمارک، اسکاندیناوی، سوئد، نروژ، فنلاند، کانادا و آمریکا است و از طرفی میزان حرامزادگی در این کشورها بی نهایت است و در عین حال نسبت به خانواده و زن حساسیت ندارند.
به گزارش خبرنگار وسائل، سلسله نشست های زن و خانواده ناهمخوانی شاخص‌های رشد جهانی با حرام زادگی در کشور‌های غربیبا موضوع«تبیین گفتمان خانواده در اندیشه حضرت آیت الله خامنه ای» با حضور حجت الاسلام والمسلمین محمدرضا زیبایی نژاد، مسئول مرکز تحقیقات زن و خانواده قم با حضور مشاوران و روانشناسان مقطع ارشد و دکتری در سراسر کشور پنجشنبه 24 بهمن در سالن همایش های بنیاد پژوهش های اسلامی آستان قدس رضوی به همت دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت الله خامنه ای در مشهد برگزار شد.

حجت الاسلام والمسلمین زیبایی نژاد در ابتدای این نشست با اشاره به آیه 34 سوره نساء«الرِّجَالُ قَوَّامُونَ عَلَى النِّسَاءِ بِمَا فَضَّلَ اللَّهُ بَعْضَهُمْ عَلَى بَعْضٍ وَبِمَا أَنْفَقُوا مِنْ أَمْوَالِهِمْ فَالصَّالِحَاتُ قَانِتَاتٌ حَافِظَاتٌ لِلْغَيْبِ بِمَا حَفِظَ اللَّهُ وَاللَّاتِي تَخَافُونَ نُشُوزَهُنَّ فَعِظُوهُنَّ وَاهْجُرُوهُنَّ فِي الْمَضَاجِعِ وَاضْرِبُوهُنَّ فَإِنْ أَطَعْنَكُمْ فَلَا تَبْغُوا عَلَيْهِنَّ سَبِيلًا إِنَّ اللَّهَ كَانَ عَلِيًّا كَبِيرًا» و آیات 228 تا 242 سوره بقره درباره زنان به بیان نسبت وظایف خانه و اجتماع حول محور آنان و دیدگاه علامه طباطبائی و دو گروه فمینیست های رادیکال و لیبرال و نگاه امام(ره) و آیت الله خامنه ای پرداخت که در ذیل مشروح سخنان ایشان تقدیم خوانندگان محترم می شود:

 
دیدگاه علامه طباطبائی درباره زنان

از نظر انسانی زن و مرد تمایزی با یکدگیر ندارند و از نظر ازشمندی و کرامت در نزد خداوند فرقی ندارند اما به لحاظ تکوینی دو موجود متفاوت هستند که از نظر روحی و جسمی تمایزات تعیین کننده ای دارند. این تمایزات جسمی و روحی الگوهای متمایزی را برای آنها طراحی می کند که کارکرد این دو متفاوت می شود؛ الگوی نقش های زنانه، جایگاه و نقش زن و همچنین جایگاه و نقش مرد متفاوت است و از این تفاوت تکوینی علامه طباطبائی به تفاوت کارکردی می رسند و از تفاوت کارکردی به تفاوت حقوق و تکالیف می رسند.

در واقع زن و مرد تفاوت حقوقی و تکلیفی و مسئولیتی دارند و هر کدام باید در مسیر خودشان حرکت کنند و زمانی که علامه تمایزات جسمی و نقش ها و جایگاه های زن و مرد را تبیین می کند در صفحه 272 جلد دوم عربی بیان می کند که مسئولیت ها و وظایف زن است و برای زن چند مسئولیت واجب برمی شمارد که مسئولیت واجب نخست کسب معارف دینی یعنی اصول اعتقادات است.
 
دوم مسائل شرعیه محل ابتلاء است که باید یادگیری شود؛ در بخش علم دو موضوع بر زن واجب است که کسب معارف اصلیه اصول اعتقادات و فروع عملیه است. سومین امر واجب برای زن مسئولیت های خانوادگی از جمله همسرداری و مسئولیت مادری است که در طول دوران بارداری، محافظت از فرزند بر او واجب است اما بعد از تولد زن وظیفه واجبی در قبال فرزند ندارد. اگر از ناحیه همسر این مسئولیت را پذیرفت در واقع نسبت به این پذیرش مسئول است.

 
آیا زن مدیر خانه است؟

از جمله مسائلی که در نگاه کارشناسان و مشاوران به آن اشاره می شود این است که زن مدیر خانه است در حالی که اینگونه نیست چراکه مدیریت موضوعی حقوقی است و گاه به صورت احترامی و تشریفاتی این امر به زنان نسبت داده می شود ولی مفهوم حقوقی مدیریت را زن ندارد.
 
از طرفی زن مسئول تربیت نیست و مسئولیت این امر با پدر است که بر او واجبات است و حق ندارد از طرف پدر به مادر واگذار شود و نباید فرزند رها شود چراکه سرپرستی قابل واگذاری نیست؛ این تکلیف و مسئولیت است. مهم بودن ارزش مادری به این است که کاری را انجام می دهد که وظیفه او نیست و همیاری و تصدی گری در مسیر تربیت با همسر دارد که این کار او ارزشمند است.

 
آیا کسب حرفه‌های اجتماعی و مشاغل و مناصب اجتماعی بر زن واجب است؟

طبق سخنان علامه طباطبائی این امر بر زنان واجب نیست در اینجا این پرسش مطرح می شود که با وجود واجب نبودن این امر برای زنان، آیا کسب مناصب و مشاغل برای زنان مفید و سودمند است؟ در واقع ورود زن از نگاه علامه طباطبائی در همه عرصه های اجتماعی از جمله عرصه های علمی، تجاری و تربیتی و غیره فضل و ارزش افزوده محسوب می شود و یک پرستیژ و پز اجتماعی است که زن به آن افتخار می کند.

خداوند پز دادن و تفاخر را برای مرد جایز نمی داند مگر در میدان جنگ اما برای زن در محیط های زنانه با حفظ موازین شرعی از سوی خداوند تجویز و تشویق شده است چراکه دیده شدن برای زن حائز اهمیت است؛ دیدگاهی وجود دارد که بیان می کند موطن اصلی زن در خانه است و ورود در عرصه اجتماع برای زن فضل است در عین اینکه واجب نیست.

همیشه در طول تاریخ دو گروه از زنان بوده اند که در جامعه کار کرده اند و کار آنها مورد تحسین و تمجید بوده است؛ یک گروه زنانی هستند که مجبورند کار کنند چراکه همسر از کار افتاده دارند و اینگونه فعالیت ها همیشه مورد تحسین بوده است. مورد دوم اینکه جامعه به برخی مشاغل زنانه مثل آرایشگر و مامایی نیاز دارد و کار آنها پسندیده تلقی شده است و در غیر این دو عرصه بر اساس دیدگاه علامه طباطبائی حضور زن در عرصه های اجتماعی فضل است و اشکالی ندارد.


نیاز است تا حضور اجتماعی زنانه تعریف شود

در مقابل این دیدگاه، دیدگاه دیگری وجود دارد که معتقد است بهتر است زن در خانه بماند و برخی به این دیدگاه بر چسب زده اند که این دیدگاه طرفدار انزوا و خانه نشینی زنان است و نباید این امر را ساده فرض کرد چراکه حضور اجتماعی به معنای فعالیتی که نتیجه اجتماعی داشته باشد مورد تأکید است و لذا نیاز است تا حضور اجتماعی زنانه تعریف شود که نفع این فعالیت زنانه برای اجتماع بزرگ باشد.

بسیاری از بزرگان تصریح کرده اند که فعالیت زن در خانه آثار اجتماعی دارد و در عین حال مهمترین کار اجتماعی حفظ خانواده است بدان معنا که زن به همسر خود هر روز آرامش می دهد تا در جامعه فعالیت اثرگذار داشته باشد؛ زن نقش پشتیبانی از نقش های چندگانه مرد را دارد. تربیت فرزند متعادل و جامعه پذیر از کارکردهای مهم مادری است؛ فرزندی با شخصیت متعادل که وقتی وارد جامعه می شود با حس کمبودها مواجه نشود و این مهمترین کارکرد و اثر مادری است که بر دوش زنان است.
 
 
ناهمخوانی شاخص‌های رشد جهانی با حرام زادگی در کشور‌های غربی


خانه مهمترین سکوی پرش اجتماعی است

همین زنان که کارکرد اصلی آنها در خانه بود جریان انقلاب را راه انداختند؛ این دیدگاه ممکن است که اشکالاتی داشته باشد در عین حال اشکال آن انزوا کشاندن زنان نیست چراکه خانه مهمترین سکوی پرش اجتماعی است و نقطه مقابل این دیدگاه، دیدگاه فمینیست های رادیکال است که آنان معتقدند خانواده مهمترین کانون بازتولید فرهنگ مردسالاری است؛ دین و خانواده دو کانون اصلی برای این بازتولید از نگاه آنان است و معتقدند خانواده و دین باید از بین برود.

موطن اصلی فمینیست های رادیکال فرانسه است که در دهه 1960 و 1970 هیمنه داشتند و حتی معتقدند رابطه جنسی خارج از چارچوب ازدواج برای زن از رابطه جنسی در چارچوب ازدواج بهتر است چراکه زن از خانه بیرون کشیده می شود و تحت سلطه یک مرد نیست و این سلطه تبدیل به فرهنگ برای نسل بعدی نشده است؛ حتی برخی از آنان ارتباط همجنس گرایانه را برای پرهیز از ارتباط جنسی با مرد توصیه می کنند.


کمونیست جنسی دیدگاه افلاطون است / نظام تربیتی ما ضد خانواده است

دیدگاه ضد خانواده قدمت بیشتری نسبت به فمینیست های رادیکالی دارد؛ افلاطون در سه هزار سال پیش دیدگاه ضد خانواده دارد و پیشنهاد او نابود سازی خانواده و حاکم شدن کمونیست جنسی است و اینکه مردان و زنان ارتباط های جنسی آزادانه داشته باشند و وقتی فرزندی متولد شد دولت مسئول پرورش باشد چراکه معتقد است دولت بهتر از والدین مصلحت اجتماعی افراد را می داند که این دیدگاه افلاطون تا 2500 سال مورد توجه نبود؛ بعد از انقلاب فرانسه ایده آموزش دولتی روی کار آمد که این ایده وام گرفته از افلاطون است.
 
نظام تربیتی ما ضدخانواده است با وجود آینکه آموزش قرآن و معارف در آن گنجانده شده است اما جنسیت را به رسمیت نمی شناسد و دختر و پسر را برای زن و مرد شدن تربیت نکرده و به ارزش های خانواده نیز توجه نمی کند.

سند تعلیم و تربیت اشکالاتی دارد؛ از آن جمله می توان به این موضوع اشاره کرد که از سن 6 سالگی تا 18 سالگی مسئولیت آموزش با آموزش و پرورش است و نهادهای دیگر مشارکت دارند؛ این درحالی است که در آموزه های دینی پدر مسئول تربیت است و مادر و معلم مشارکت دارند؛ امروز دولت ها متولی این امر شده اند. دیدگاه فمینیست های رادیکال این است که زن نباید تعلق خاطر به خانواده داشته باشد.

 
فمینیست‌های لیبرال ارزش‌های اخلاقی را برساخت جامعه می‌دانند

دیدگاه سوم دیدگاه فمینیست های لیبرال است که موطن اصلی آنها آمریکا است؛ کلیدواژه اصلی آنان فردگرائی است و در عین حال ارزش های اخلاقی را برساخت جامعه می دانند که در مناسبات اجتماعی ساخته می شوند و محصول اجتماع است و واقعیت عینی ندارد.
 
رادیکال ها تعریف ارزش ها را بر اساس تعریف فرد و اجتماع دارند که این ارزش ها می تواند قابل تغییر باشد؛ از آن جمله می توان به تلاش برای تغییر کلید واژه غیرت اشاره کرد که از سوی برخی گفته می شود که غیرت کلمه ای است که از سوی جامعه مرد سالار ایجاد شده است تا زنان را تحت سیطره مردان قرار دهند و در واقع آنان حسن غیرت را منکر می شوند.

از طرفی واقعیتی به عنوان سعادت انسان وجود دارد که مسیری برای آن است؛ این مسیر با برخی امور تسهیل و کاتالیزور می شوند که به آنها ارزش گفته می شود و ضدارزش ها نیز وجود دارند؛ این ضد ارزش ها در سعادت انسان تأثیر دارند. لیبرال ها معتقدند هیچ ارزش اخلاقی ثابتی وجود ندارد و همه چیز متحول است در واقع خانواده را دارای ارزش نمی دانند و نسبت به ارزش هائی که خانواده به نسل بعدی منتقل می کنند منکر هستند.

فمینیست های لیبرال معتقدند خانواده هیچ مزیتی نسبت به نهادهای اجتماعی دیگر ندارد و یک توافق است. معتقدند که خانواده مهم نیست و زن نباید خانواده را مهم جلوه دهد و به همین دلیل به زنان پیشنهاد می کنند که از تعلق خاطر خود به خانواده بکاهند و وارد مناسبات اجتماعی شوند.
 
لذا از نگاه آنان مشارکت اجتماعی برای زن مهمتر از خانواده است چراکه زن در مشارکت اجتماعی استقلال را تجربه می کند و استقلال برای زن قدرت آفرین است؛ زن در خانواده معلوم نیست که قدرت را تجربه کند و معمولا در سیطره همسر قرار می گیرد اما منصب اجتماعی به زنان قدرت می دهد. تریبون این دیدگاه در کشور ما نشریه زنان دهه 70 و 80 است که بخشی از ادبیات فمینیست لیبرال در این نشریه انعکاس پیدا می کند.


قرائتی از دیدگاه امام و رهبری درباره نسبت خانه و اجتماع

امام(ره) و رهبری تأکید همزمان بر خانه و اجتماع دارند؛ امام در آستانه انقلاب بارها گفته اند که شرکت زنان در تظاهرات را واجب دانستند که منوط به اجازه همسر نیست و پس از پیروزی انقلاب گفته اند که زنان موظف اند در مقدرات اجتماعی شرکت کنند و مسئولیت اجتماعی را برای زنان واجب قرار دادند.
 
این دیدگاه غیر از دیدگاه علامه و سایر بزگان است که فعالیت اجتماعی را برای زنان فضل قلمداد می کنند؛ این دیدگاه تأکید بر روی کلید واژه هایی دارد که به صراحت بر مسئولیت اجتماعی زنان اشاره دارند. در واقع مشارکت اجتماعی و مسئولیت خانوادگی دو تکلیف ضروری بر دوش زنان است که باید زنان به این دو امور بپردازند.


چالش ابر زن

برداشتی که از این دیدگاه شده است این است که در عرصه های اجتماعی، اشتغال و سیاست تفاوتی بین زن و مرد نیست؛ این برداشت باعث شده است که زن مردی شود که موظف به حفظ حجاب شده است که در همه عرصه های اجتماعی با حفظ حجاب و عفت حضور دارد.
 
از نگاه رهبری نماینده مجلس شدن و وزیر شدن برای زنان اشکالی ندارد و این برداشت برای ما چالش ابر زن ایجاد کرد. نسل دهه 60 که مشارکت مدرن دارند، فمینیست ها و ضد انقلاب ها جمهوری اسلامی را ضد زن می دانند در عین حال بیان می کنند که امام چند کار انجام داد که وضعیت زن را متحول کرد؛ یکی اینکه امام زنان را به مشارکت اجتماعی فراخوان کرد.
 
در عین حال می گویند زنی که از خانه بیرون آمد به خانه برنمی گردد. وقتی زن از خانه بیرون آمد کاهش جمعیت اتفاق افتاد و فکر زن از سنتی به مدرن متحول شد؛ لذا می گویند انقلاب اسلامی، انقلابی است با صورت اسلامی که در عین حال به جریان مدرنیته دامن زده است.

ضعف نرم افزاری جمهوری اسلامی این است که امام فرموده اند زنان باید در مقدرات اساسی کشور نقش ایفا کنند و رهبری به نقش زنان در جامعه تاکید دارند اما در اینجا این پرسش مطرح می شود که شاخص حضور اجتماعی چیست؟
 
این شاخص ها باید بومی طراحی شوند. شاخص های رشد در نظام اسلامی نباید همان شاخص رشد در سوئد و فنلاند باشد؛ بالاترین شاخص های رشد زنان در کشورهای دانمارک، اسکاندیناوی، سوئد، نروژ، فنلاند، کانادا و آمریکا است و از طرفی میزان حرامزادگی در این کشورها بی نهایت است و در عین حال نسبت به خانواده و زن حساسیت ندارند./501/241/ح

 
تهیه و تنظیم: فاطمه ترزفان

انتشار یافته: ۳
در انتظار بررسی: ۰
ارسال نظر
نام:
ایمیل:
* نظر:
آخرین اخبار
اوقات شرعی
۳۱ / ۰۱ /۱۴۰۳
قم
اذان صبح
۰۴:۵۹:۲۸
طلوع افتاب
۰۶:۲۹:۱۰
اذان ظهر
۱۳:۰۶:۰۰
غروب آفتاب
۱۹:۴۲:۱۰
اذان مغرب
۱۹:۵۹:۴۳