vasael.ir

کد خبر: ۱۵۹۷۸
تاریخ انتشار: ۲۴ بهمن ۱۳۹۸ - ۱۴:۳۲ - 13 February 2020

معرفی کتاب | نظریه سیاسی شهید صدر

وسائل ـ پرداختن به مباحثی از قبیل شکل و ساختار قدرت، تفکیک قوا، شیوه قانونگذاری، مرزهای دولت اسلامی، مناسبات دولت و ملت و غیره، و ارائه راهکارهای واقع بینانه و انعطاف پذیر در این حوزه‌ها از خصیصه‌های بارز اندیشه سیاسی شهید صدر است.

به گزارش خبرنگار وسائل، اندیشمدان اسلامی در طولمعرفی کتاب | نظریه سیاسی شهید صدر تاریخ خود در اثر عوامل متعدد و مختلفی به ندرت درباره نظام اجتماعی و سیاسی اسلام به بحث و بررسی نشسته و در صدد به فعلیت رساندن بُعد اجتماعی و سیاسی دین خاتم برآمده‌اند.

آنان معمولاً در ضمن مباحث کلامی، فلسفی، فقهی و گاه تفسیری که بیشترین دل مشغولی آنان را تشکیل می داد اشاراتی به برخی از جوانب بحث مذکور می نمودند؛ تا آنکه ظهور تمدن جدید و هجوم همه جانبه دارالکفر به حریم دارالاسلام و شکسته شدن قالب ها و چارچوب های سنتی در جوامع اسلامی موجب توجه جلب توجه عالمان دین و اندیشمندان مذهبی و ابعاد اجتماعی و سیاسی اسلام گشت.

برخی درصدد احیای نظام‌های پوسیده کهن همچون خلافت عثمانی و یا پادشاهی مذهبی ایران برآمدند و تعدادی دیگر در مقابل سیل اندیشه‌های غربی از خود بیخود شده و با خودباختگی تمام سعی در تطبیق مفاهیم و الگوهای اصیل دینی با پدیده‌های دنیای جدید کردند

در این میان بزرگ مردانی نیز بودند که با یک چشم به جوهره دین و با چشمی دیگر به واقعیات عصر خود نظر افکنده و با تأسیس نظام هایی اصیل و قابل تطبیق، جای خالی پیامبران را به بهترین نحو پر کرده و حدیث شریف «العلما امتی افضل من انبیاء بنی اسرائیل» را عینیت بخشیدند.

در این میان اینان نیز متفکری بزرگ و امامی شهید به نام سید محمدباقر صدر برخاست و توانست خلاء فکری و ایدئولوژیک جهان اسلام را پر نموده و نظامی الهی ـ مردمی در عصر جدید ارائه داده، فاصله بین مشروعیت و مقبولیت را از میان برداشته و طرح الهی خلافت انسان بر زمین را ترسیم نماید.

بنابراین وی را می‌توان یکی از طراحان اندیشه جمهوری اسلامی ایران دانست که با همت بلند حضرت امام خمینی (ره) به فعلیت و عینیت رسید. در واقع نظام جمهوری اسلامی ایران در مبنای مشروعیت، ساختار تقسیم قدرت، تدوین قانون اساسی، نظام اقتصادی و بانکداری اسلامی، بهره های فراوانی از اندیشه های این عالم فرهیخته برده است.

شاخصه ها و ویژگی های اندیشه سیاسی ـ اجتماعی شهید صدر را می‌توان در سه محور اصالت، جامعیت و نظر به واقعیت برشمرد. آراء و نظریات وی از یک سو کاملاً مبتنی بر آیات قرآنی بوده و از سوی دیگر سعی ایشان بر آن است که نظامی جامع و هماهنگ درباره ابعاد مختلف سیاست و اجتماع ارائه دهد.

همچنین ایشان در تدوین نقشه و طرح خود همواره به امکان تطبیق عملی آن در سطح جامعه توجه داشته اند به طور کلی اندیشه سیاسی شهید صدر را می‌توان در هفت بخش که فصول این کتاب را شکل می دهد تقسیم و تنظیم نمود.

 

فصل اول: خلافت، ولایت و امامت

فرآیند خلافت انسان تحت نظارت الهی به عنوان زیربنای نظام سیاسی اسلام که مبنای مشروعیت، فلسفه سیاست و تاریخ سیاسی جهان را از دیدگاه اسلام تبیین می کند.

 

فصل دوم: مفهوم دولت و حکومت

برسی و مطالعه دولت به عنوان پدیده ای الهی و اجتماعی در تاریخ جوامع بشری با ابعاد مختلف آن همچون منشاء پیدایش و ضرورت آن، دخالت و نقش دین در آن و اجزاء و انواع دولت‌ها.

 

فصل سوم: دولت اسلامی

دولت اسلامی به عنوان کاملترین الگو برای جوامع بشری تا پایان تاریخ و بیان ساختار و شکل آن و کیفیت تقسیم قدرت در عصر غیبت. از منظر شهید صدر مبانی دولت اسلامی عبارتند از بنیان اعتقادی، اخلاقی و اجتماعی.

بنیان اعتقادی: توحید زیربنای و محوری ترین اساس دولت اسلامی به شمار می رود. عبودت نسبت به خداوند  تجلی ربوبیت الهی باید در همه نهادهای این دولت و همه فعالیت های آن نمایان باشد.

بنیان اخلاقی: تنظیم روابط داخلی و خارجی در دولت اسلامی بر پایه مصالح و منافع شخصی و گروهی نیست و اساساً این دولت بر فلسفه مادی و سود انگارانه مبتنی نیست؛ بلکه حق و عدالت تنها مبنای تنظیم روابط دولتی است.

بیان اجتماعی: دولت اسلامی نماینده همه ملت است نه نماینده خانواده پادشاهی یا طبقه اجتماعی خاص و یا حزب و گروه معینی و یا حتی اکثریت مردم.

 

فصل چهارم: قانون اساسی

قانون به عنوان روح و محتوای درونی هر نظام سیاسی و اجتماعی و نشانگر شکل و قالب نهایی آن که از آغاز اسلام، نقشی اساسی و ویژه در دولت اسلامی داشته است.

 

فصل پنجم: جامعه مدنی

شکل و ساختار جامعه دینی به عنوان خاستگاه پیدایش دولت اسلامی و نقش احزاب و دیگر نهادهای جامعه مدنی در آن و به طور کلی ساختار ویژه جامعه مدنی در نظام اسلامی.

 

فصل ششم: اصلاح و انقلاب

تغییر و تحول نظام های سیاسی در اثر دو عامل اصلاح و انقلاب و مباحث حقوقی و سیاسی پیرامون آن.

 

فصل هفتم: تمدن غرب

مقایسه و تطبیق نظام سیاسی و اجتماعی اسلام با نظام های دموکرات ـ لیبرال که از حیث اصول، مبانی، اهداف، ساختار، ویژگی‌ها و شاخصه‌های آن قابل بررسی است. بدین ترتیب ساختمان نظام سیاسی اسلام سر برآورده و نقشه معماری آن به ظهور می رسد.

کتاب «نظریه سیاسی شهید صدر» به قلم علی معموری توسط انتشارات اشراق به چاپ رسیده است./601/229/ح

مطالب مرتبط
ارسال نظر
نام:
ایمیل:
* نظر:
آخرین اخبار
اوقات شرعی
۰۱ / ۰۲ /۱۴۰۳
قم
اذان صبح
۰۴:۵۷:۵۸
طلوع افتاب
۰۶:۲۷:۵۸
اذان ظهر
۱۳:۰۵:۴۷
غروب آفتاب
۱۹:۴۲:۵۸
اذان مغرب
۲۰:۰۰:۳۳