vasael.ir

کد خبر: ۱۵۴۳۰
تاریخ انتشار: ۱۳ آذر ۱۳۹۸ - ۱۴:۱۱ - 04 December 2019
از سوی حجت الاسلام رجایی مطرح شد؛

پرونده ویژه | توانمندی نظام اقتصادی اسلام در طراحی بانکداری بدون ربا / بانکداری اسلامی مبتنی بر عقود مشارکتی

وسائل ـ عضو هیئت‎ علمی دانشگاه علامه طباطبایی با بیان اینکه با گذشت چهل سال از عمر انقلاب اسلامی کار زیادی در استنباط نظام اقتصادی اسلام صورت گرفته است، گفت: نظام اقتصادی اسلام هنوز جای کار بیشتری دارد اما با همین مقدار موجود از احکام نظام اقتصادی اسلام سیستم بانکداری مبتنی بر عنصر مشارکت در سود و زیان و حذف ربا، قابل طراحی است.

حجت‌الاسلام محمد رجایی‌ باغسیایی، پرونده ویژه | نظام اقتصادی اسلام در طراحی بانکداری بدون ربا توانمند است/ بانکداری اسلامی مبتنی بر عقود مشارکتیعضو هیئت ‎علمی دانشکده مدیریت دانشگاه علامه طباطبایی در گفت‌وگو با خبرنگار وسائل پیرامون طرح جدید بانکداری، گفت: قانون بانکداری مصوب سال 62، ربوی نبود و تنها مشکل اجرایی داشت که به دلیل آئین نامه ها و دستورالعمل های اجرایی بانک مرکزی بود.

وی افزود: یعنی با توجه به اینکه قانون سال 62 با قانون قبلی که ربوی بود تفاوت های ماهوی زیادی داشت، طبعا بانک مرکزی به عنوان مادر بانک ها و ناظر بر فعالیت های آنها و مسئول اجرایی کردن قانون، باید سازوکاری می اندیشید که سیستم بانکی بتواند آن قانون را اجرا کند.

حجت الاسلام رجایی یکی از این اقدامات لازم در این زمینه را افزایش کارشناسان و آموزش آنها در راستای توانمند سازی اجرای قانون جدید دانست و گفت: مسئولان بانک مرکزی به جای این کار سعی کردند با آئین نامه ها و دستور العمل های اجرایی، عقود را به نوعی تغییر دهند که با عملکرد ثابت شبیه سیستم بانکداری سابق شود.

وی تصریح کرد: اهتمام طرح جدید بر آوردن احکامی است که مقداری جلوی صوری عمل کردن را بگیرد. به عنوان مثال مفهوم سود علی الحساب مبتنی بر پرداخت بخشی از سود به صورت ماهانه است که بعد از حسابرسی سالانه باید سود واقعی پرداخت شود، ولی سیستم بانکی ایران به تدریج به سمت پرداخت قطعی سود علی الحساب رفت. در طرح پیشنهادی به دلیل اینکه اگر کسی در بین سال خواست سپرده را از حساب خود برداشت کند، سودی به او تعلق گرفته باشد، پرداخت هفتاد درصدی سود مقرر شده و الباقی به حسابرسی سالانه موکول شده است.

عضو هیئت‎ علمی دانشگاه علامه طباطبایی خاطرنشان کرد: به طور کلی تغییرات طرح پیشنهادی نسبت به طرح فعلی بیشتر به جهت هماهنگی دولت با بانک مرکزی بوده است. یکی از این تغییرات، تغییر اسم بود که قبلا قانون جامع بانکداری بدون ربا بود و بعد بنا بود به قانون بانکداری اسلامی تغییر پیدا کند اما به قانون بانکداری بدون ربای جمهوری اسلامی معنون شد.

حجت الاسلام رجایی بیان داشت: به نظر من خود این تغییر اسم یک علامتی است به سیستم بانکی که می توانند از اجرای آن فرار کنند. من از دوستانی که در تدوین این طرح نقش داشتند پرسیدم که آیا اجرای طرح جدید می تواند تحولی در سیستم بانکی ایجاد کند؟ که پاسخ همه ایشان منفی بود. به عقیده بنده اگر بناست قانون را اصلاح کنیم و قانون جدیدی بنویسیم، بهتر است قانونی تحول آفرین نوشته شود که مردم، آن تحول را لمس کنند.  

وی با اشاره به ادعای یکی از اساتید موثر در تدوین طرح جدید بانکداری بدون ربا که نقص ها و مشکلات موجود در طرح را مستند به خلاء های نظام اقتصادی اسلام و ناکارآمدی آن دانسته بود، گفت: در این چهل سال کار زیادی در نظام اقتصادی اسلام صورت گرفته است اما هنوز هم جای کار بیشتری دارد، ولی با همین مقدار موجود از احکام نظام اقتصادی اسلام، سیستم بانکداری مبتنی بر عنصر مشارکت در سود و زیان و حذف ربا، قابل طراحی است.

این کارشناس و استاد اقتصاد افزود: سود و زیان در بانکداری اسلامی به طور طبیعی در دوران های رکود و تورم به صورت عادلانه تعدیل می شوند و این توزیع سود و زیان عادلانه در ساختار عقود مشارکتی قابل اجرا است اما در طرح پیشنهادی عقود مبادله ای جایگزین شده اند که فاقد مزایای عقود مشارکتی هستند و تفاوت زیادی هم با نرخ بهره ندارند، چراکه بدون توجه به میزان سود و زیان تولید کننده مبلغ ثابتی توسط بانک ها از او دریافت می شود که این عملکرد شباهت زیادی به سیستم ربوی دارد.

حجت الاسلام رجایی در پایان خاطرنشان کرد: البته اجرای عقود مشارکتی به سادگی عقود مبادله ای نیست و ساختار سیستم بانکی باید به گونه ای طراحی و بازسازی شود که امکان اجرای عقود مشارکتی فراهم شود. این طراحی امکان پذیر است اما همت بالایی در اجرا می خواهد زیرا بانک مرکزی باید در این ساختار ریسک پذیر باشد. در این شکل از نظام بانکداری ممکن است، در حدود 10 درصد از قراردادها، بانک مرکزی ضرر کند اما بانک مرکزی باید شهامت اصلاحات ساختاری و فراهم سازی سازوکارهای تخصصی آن را داشته باشد./404/241/ح

نظرات کاربران
انتشار یافته: ۳
در انتظار بررسی: ۰
ارسال نظر
نام:
ایمیل:
* نظر:
آخرین اخبار
اوقات شرعی
۰۱ / ۰۲ /۱۴۰۳
قم
اذان صبح
۰۴:۵۷:۵۸
طلوع افتاب
۰۶:۲۷:۵۸
اذان ظهر
۱۳:۰۵:۴۷
غروب آفتاب
۱۹:۴۲:۵۸
اذان مغرب
۲۰:۰۰:۳۳