vasael.ir

کد خبر: ۱۵۳۳۵
تاریخ انتشار: ۲۹ آبان ۱۳۹۸ - ۱۴:۵۴ - 20 November 2019
داوری اردکانی؛

فلسفه افق فراروی انسان را می‌بیند / نقش ابن‌سینا و ملاصدرا در حل مسائل امروز جامعه

وسائل ـ رئیس فرهنگستان علوم با بیان‌اینکه فلسفه افقی را که فراروی انسان قرار گرفته، می‌بیند و به آن توجه می‌دهد، گفت: فلاسفه زودتر از دیگران مسائل عقلی را در می‌یابند و به جامعه اعلام می‌کنند.

به گزارش وسائل، همایش روز جهانی فلسفه عصر سه شنبه، 28فلسفه افق فراروی انسان را می‌بیند/ نقش ابن‌سینا و ملاصدرا در حل مسائل امروز جامعه آبان با حضور تنی چند از پژوهشگران و استادان این حوزه در محل موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران برگزار شد.

بر پایه این گزارش، «رضا داوری اردکانی» طی سخنانی اظهار کرد: مناسک و مراسم همیشه خوب است، برای روز جهانی فلسفه نیز باید مراسم و مناسکی باشد. مراسم و مناسک دو وجه دارد هم وجه تذکر در آن است و هم وجه پوشاندن.

این چهره ماندگار فلسفه تصریح کرد: گاهی خود مراسم و مناسک جنبه اصل پیدا می کند و اصل قضیه فراموش می شود. من خیال می کنم در جامعه ما که پر از مراسم و مناسک است، این موارد مقداری کم کاری ها و ناتوانی های ما را می پوشانند؛ پس باید توجه کنیم که این مراسم و مناسک مهم است اما باید توجه کنیم که غایت و هدف نیست.

وی با بیان اینکه فلسفه و آزادی با هم نسبتی دارند که گرچه مشهود است اما باید توضیح داده شود، گفت: فلسفه آزادی است یعنی چه. ما چه سر و کاری با فلسفه داریم؟ چه رابطه ای با فلسفه داریم؟ فلسفه با ما چه می کند؟ گمان می کنم کمتر به این موضوع فکر می کنیم. من سوال را ساده تر مطرح می کنم که فلسفه به چه کار می آید. معروف است که فلسفه به کار نمی آید و ارسطو گفت: الهیات اشرف علوم است زیرا بی سودترین علوم است و فلسفه بی سود است اما این جمله یعنی چه و اگر بیهوده است چرا باید به آن بپردازیم؛ پس چرا خود ارسطو به اشرف علوم پرداخته است؟ ارسطو شاگرد افلاطون است و مطلبی در مورد ماهیت فلسفه گفته است.

رئیس فرهنگستان علوم ادامه داد: رسم ما این است که از دو شأن فلسفه شأنی را اختیار می کنیم که بی سود یا کم سود است. افلاطون عقل را دو عقل می داند که البته این غیر از آن است. همه ما که درس افلاطون خوانده ایم این را می دانیم افلاطون گفت عقل بسیط و عقل تفسیری داریم. به بیان دیگر فلسفه یک یافت دارد و یک تفسیر. فلسفه تفسیر یافت فیلسوف است و اگر کتاب های فلسفی متفاوت اند کما بیش به همین دلیل است و یا اینکه افرادی بوده اند که همزمان یافته های متفاوتی داشتند.

داوری اردکانی تصریح کرد: ما که دانشجو هستیم و اولی را نمی خوانیم زیرا که قابل انتقال نیست و ارسطو می گوید مدعی هستیم که فلسفه آموخته اید اما نمی شود فلسفه را آموخت مگر آنکه اتصالی بی تکلف بین ارواح برقرار شود و آن زمان است که امکان انتقال فلسفه وجود دارد البته مراد او این بود که آنچه که پشت این کتاب است، قابل انتقال نخواهد بود و ممکن است تا سطح فهم همگانی تنزل یابد.

وی با بیان اینکه دانشجوی فلسفه که منکر فیلسوفان باشد، فلسفه را انکار می کند، گفت: من در مورد فارابی کتاب نوشته ام و در مورد ابن سینا نیز مطالعاتی داشته ام. وقتی فلسفه فارابی را نگاه می کردم به دنبال آن بودم که پشت قضیه فارابی را ببینیم و به خیال خودم چیزهایی را دریافتم و کسانی که خوانده اند، نقد کرده و به سعی من توجه ای نداشته اند. من می خواستم ببینم که او چه می گوید هرچند که مشرب را از یونان گرفته اما با این وجود یونانی نیست. در واقع چیزی است که هم یونانی است و هم نمی شود اصالت آن را منکر شد.

این استاد فلسفه افزود: وقتی کسی می گوید مسایل امروز را نمی شود از ملاصدرا و ابن سینا پرسید، مقصودش چیست. ما به دنبال آن هستیم که برنامه ریزی آموزشی، ترافیک، بانک و این مسایل را از ابن سینا بپرسیم اما آیا می شود؟ نمی توان چنین کرد که مستقیما از آثار ملاصدرا یا ابن سینا برای حل مسایل کشور استفاده کنیم؛ پس باید چه کار کنیم و اصلا چرا فلسفه می خوانیم؟

این چهره ماندگار فلسفه تصریح کرد: ما از فیلسوفان علاوه بر اینکه مطالب را یاد می گیریم باید راه و رسم تفکر را نیز یاد بگیریم. مسایل فلسفه در جای خود محفوظ است و اگر صرف مسایل باشد، من عالم به همه مسایل باشم باز هم کاری به جایی نمی رسد. اگر فلسفه را می خوانیم باید از این جهت باشد که از آنها تفسیر یاد بگیریم و کسی که بخواهد به عقل بسیط پی ببرد باید اجمال را بیاموزد. دانشجویان فلسفه تفسیر را می خوانند که به اجمال برسند بنابراین مقصودم این نیست که از فلسفه اسلامی اعراض کنیم؛ خود من نیز گاهی مراجعه کرده و آنها را می خوانم.

وی با بیان اینکه در بیرون از اروپا هیچ کشوری به فلسفه نپرداخته و فلسفه برای ایران است، افزود: اما سوال آن است که فلسفه چه اثری در تاریخ ما داشته است. این قضیه اندکی دشوار است اما در دوره جدید چندان هم دشوار نیست. در دوره جدید پیداست که علم و سیاست در پرتو هنر و فلسفه سیر کرده اند البته نمی گویم از فلسفه برآمده اند یا نتیجه شده اند بلکه می گویم در پرتو هنر و فلسفه ای که در رنسانس ایجاد شد، علم و سیاست رشد کرد تا به وضع کنونی رسید. نمی توان گفت چنین فلسفه ای اثری ندارد اما پرسش این است که اثر آن چطور بوده است. طبیعتا برای ما آسان تر است که ببینیم از کتاب کانت چه می شود آموخت اما مردم از کانت چیزی نمی توانند بیاموزند، کانت یک روشنگری دارد که نور فلسفه بر سیاست و آزادی هم می افتد.

داوری اردکانی با بیان اینکه فلسفه افقی را که فرا روی انسان قرار گرفته، می بیند و به آن توجه می دهد، گفت: مردم فلسفه را مستقیما از فلاسفه نمی آموزند بلکه فلاسفه بنایی را می گذارد که منتشر شود. وقتی صحبت از عقل جدید می شود، اختصاص به دکارت ندارد و مردم اروپا نیز در آن شریک بوده اند چرا که این تمدن را ساخته اند و شریک ساختن آن هستند و همه از عقل بهره دارند و این بهره داشتن از عقل مددی است که فلاسفه می رسانند. در واقع فلاسفه زودتر از دیگران مسائل عقلی را در می یابند و به جامعه اعلام می کنند.

وی در پایان خاطرنشان کرد: روز جهانی فلسفه باید ما را به این سوال توجه دهد که به فلسفه چه کار داریم. بسیاری از مردم می گویند فلسفه بیهوده است اما با این حال به فلسفه احترام می گذارند. من می گویم اگر این پرسش را مطرح کنیم که رابطه ما با فلسفه چیست، خواندن آن را هم یاد می گیریم ضمن اینکه اگر تمامی مطالب کتاب های ابن سینا را یاد گرفتیم، فیلسوف نیستیم بلکه باید بپرسیم آیا یاد گرفتن مطالب فلسفی کافی است و آیا به باطن فلسفه پرداخته ایم./910/422/ح

 

منبع: شبستان

ارسال نظر
نام:
ایمیل:
* نظر:
آخرین اخبار
اوقات شرعی
۰۹ / ۰۱ /۱۴۰۳
قم
اذان صبح
۰۵:۳۳:۱۱
طلوع افتاب
۰۶:۵۸:۱۴
اذان ظهر
۱۳:۱۱:۵۳
غروب آفتاب
۱۹:۲۴:۵۴
اذان مغرب
۱۹:۴۱:۵۲