vasael.ir

به گزارش خبرنگار وسائل، صبح روز شنبه 11 آبان ماه نشست علمی با موضوع «جایگاه فقه حکومتی در تحقق گام دوم انقلاب اسلامی» در مجتمع فرهنگی اقامتی آفتاب ولایت مشهد مقدس برگزار شد.

در این نشست علمی حجت الاسلام والمسلمین دکتر سید حسن وحدتی شبیری رئیس دانشگاه علوم رضوی، حجت الاسلام والمسلمین دکتر علی‌اکبر نوایی مسئول امور نخبگان و استعدادهای برتر حوزه علمیه خراسان، سرکار خانم صدیقه مقدسی مدیر مدرسه علمیه اسلام‌شناسی حضرت زهرا(س) و دکتر علیرضا داودی سردبیر پایگاه فقه حکومتی وسائل به ارائه دیدگاه‌های خود پرداختند.

خلاصه بخش اول و دوم این نشست پیش‌تر منتشر شد آنچه در ادامه می‌خوانید گزارش بخش سوم این نشست است.

حجت الاسلام والمسلمین دکتر علی‌اکبر نوایی در بخش دیگر این نشست به نقش فقه حکومتی در تحقق اهداف بیانیه گام دوم انقلاب پرداخت و اظهار داشت: مقصود ما از فقه حکومتی این نیست که تنها پژوهش هایی در حوزه عملیه صورت گیرد. وقتی ما سخن از نقش فقه حکومتی در بیانیه گام دوم می زنیم باید نقش آن را در تمام مسائل گام دوم مد نظر قرار دهیم.

هماهنگی بیانیه گام دوم با واقعیت‌های فقه حکومتی

وی افزود: اگر بخواهیم عمق بینش رهبر معظم انقلاب را در بیانیه گام دوم مورد بررسی قرار دهیم باید بگوییم که هر سطر از بیانیه دارای مبانی و مفروضات پیشینی است که بر اساس اهداف والایی در اندیشه ایشان وجود دارد. اگر ساختار شناسی بیانیه درست انجام شود به این نتیجه می رسیم که بیانیه مزبور دقیقا بر اساس واقعیت های موجود در فقه حکومتی، فقه سیاسی، فقه تمدن و فقه الدوله تنظیم شده است.

مسئول امور نخبگان و استعدادهای برتر حوزه علمیه خراسان در ادامه به چند مقدمه اشاره کرد و گفت: انقلاب اسلامی به دوره دوم خود وارد می شود که متضمن خودسازی، جامعه پردازی و تقویت مبانی تمدنی است. بنابراین ما موظف به انواع خودسازی، تقویت جامعه پردازی و تمدن سازی جدید هستیم.

وی برای تمدن اسلامی چهار مرحله تصور کرد و ابراز داشت: دوره آغازین تمدن اسلامی عصر امامت است؛ دوره دوم، عصر غیبت است که تا قرن هشتم ادامه داشت؛ دوره سوم دوره میانی است که از عصر صفویه شروع و تا انقلاب اسلامی ادامه داشت و دوره چهارم، عصر انقلاب و دوره کنونی است. رهبر معظم انقلاب می فرماید، انقلاب اسلامی عصری جدید است که در آن تحولات بزرگی رقم می خورد.

ویژگی‌های عصر انقلاب با توجه به بیانیه گام دوم

حجت الاسلام نوایی با اشاره به فرمایشات رهبر انقلاب در بیانیه گام دوم، به ویژگی های دوره اول انقلاب پرداخت و اظهار داشت: عصر انقلاب عصر بحران فلسفی غرب است. امروزه غرب تلاش می کند تا مسائل خود را تئوریزه کند در حالی که خود آگاهند درون این تئوری جز پوچی چیزی نیست. در این عصر، با پیروزی انقلاب اسلامی گفتمان معنویت غلبه پیدا کرده است. انقلاب ما جهان را به خود متوجه کرده و به عنوان یک مدل و الگو مورد توجه قرار گرفته است.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی، دین خود را به عنوان یک عنصر کارآمد معرفی کرد

مسئول امور نخبگان و استعدادهای برتر حوزه علمیه خراسان افزود: نکته اساسی دیگری امروزه به چشم می خورد گسترش باورهای مذهبی است. در این دوره دین خود را به عنوان یک عنصر کارآمد معرفی می کند. نیز در این برهه ارزش ها انسانی نظیر صداقت، اخلاص و ایثار معنا پیداکرده است. عصر پس از پیروزی انقلاب، عصر پایان شیطان است.

وی تصریح کرد: پیدایش دوره نقش آفرینی قرآن و سنت، تولد شعارهای جهانی و فطری، ایجاد برکت های مهمی نظیر ثبات و امنیت در ایران به‌سان یک الگو، توجه به نظام خانواده، ارتقاء بینش سیاسی مردم، ایستادگی در برابر قدرت های اهریمنی عالم، ساخت تمدن نوین اسلامی، ساخت جامعه اسلامی و تقویت مبانی نظام اسلامی نیز از دیگر ویژگی های عصر انقلاب است.

این استاد حوزه علمیه خراسان به تشریح نقش فقه حکومتی در بیانیه گام دوم پرداخت و ابراز داشت: این مقدمات بیان می کند که ما یک رسالت جدیدی در گام دوم بر عهده داریم. حال سوال این است که نقش فقه حکومتی در این خصوص چیست؟ اگر فقه حکومتی در حوزه ها نهادینه شود و ساختار فقه به حکومتی تغییر رویه دهد، چه نقشی در گام دوم خواهد داشت؟ ابتدا باید توجه داشت که فقه حکومتی زیر مجموعه فقه سیاسی است. فقه سیاسی کلان مسائل حکومتی را مد نظر قرار می دهد که از دل آنها فقه حکومتی پیدا می‌شود.

تعریف فقه حکومتی

استاد حوزه و دانشگاه ادامه داد: اساسا فقه حکومتی فقهی است که به لحاظ جوهره، ذات و مبانی پیرامون مسائلی بحث می کند که جنبه حکومتی دارند. مسائلی نظیر حکومت چیست؟ چه ضرورتی دارد؟ چه شکلی دارد؟ حاکمان چه صفاتی دارند؟ رابطه حکومت با مردم چگونه باید باشد؟

اسلام ذاتا مرام‌نامه حکومت است

وی افزود: اگر بخواهیم اسلام را از این زوایه نگاه کنیم، می توان گفت ذات و جوهره اسلام با تمام شئونش حکومتی است. اسلام ذاتا مرام‌نامه حکومت است. همان‌طور مرحوم امام فرمودند، اسلام با تمام شئونش ذاتا حکومت است و احکام و قوانین اسلام شأنی از شئونات حکومت هستند. در فقه حکومتی نیز بحث وجوب تشکیل نظامات و حکومت مطرح است؛ امامت و رهبری مطرح است؛ اولویت رهبری در جامعه مطرح است؛ ساختار حکومتی فقه مطرح است؛ بنابراین تاخیر در فقه حکومتی و عملیات سازی آن محکوم است.

نقش فقه حکومتی در بیانیه گام دوم

حجت الاسلام دکتر نوایی در ارتباط با نقش فقه حکومتی در بیانیه گام دوم اظهار داشت: بیانیه گام دوم، منشوری از ولی فقیهی است که ذوب شده در اسلام است. این بیانیه تداعی‌گر فرمایشات غنی و پرمایه رهبر معظم انقلاب در بحث طرح کلی اندیشه اسلامی است که امروزه به صورت کتاب منتشر شده است. عبارات، اصطلاحات، هدف گیری ها و نوع حرکت؛ تمام این ویژگی های بیانیه در سلسه اهداف و محتوای فقه حکومتی قرار دارند.

فقه حکومتی زمینه را برای اهداف بیانیه گام دوم آماده می‌کند

مسئول امور نخبگان و استعدادهای برتر حوزه علمیه خراسان ابراز داشت: خود سازی، جامعه پردازی، نظام سازی، جهانی بودن شعارها، جهاد آزادی بخش، نجات مستضعفان و دیگر مسائلی که در بیانیه گام دوم مورد تاکید قرار گرفته، در دل فقه حکومتی قرار دارند. فقه حکومتی با رویکردی که دارد، زمینه را برای همه این امور فراهم می کند.

همانند سازی فقه حکومتی و بیانیه گام دوم

استاد حوزه و دانشگاه در ادامه به همانند سازی خود در این مورد اشاره کرد و گفت: در بیانیه بخش هایی نسبت به گذشته، حال و آینده و یک بخش نیز به توصیه ها برای به‌سازی پرداخته است. ما در این خصوص همانند سازی‌ای انجام داده ایم که نشان می دهد تمام مواردی که در این بیانیه مورد تاکید رهبر معظم انقلاب هستند، بر اساس فقه حکومتی استنباط شده اند.

وی افزود: به عنوان مثال، در این بیانیه به کنار هم بودن دین و دنیا، تقابل انقلاب با ظلم و ستم، آینده روشن، آزادی، اخلاق، معنویت، عدالت، استقلال و عقلانیت، ساختن نسل آینده، عدم رکود در انقلاب، ثبات در موضع گیری ها، دفاع دائمی و نه تجاوز، ایده جهانی، حرکت تمدن ساز با تکیه بر جوانان، ثبات و امنیت و تمامیت ارزی، علم و فناوری، مشارکت مردمی و مقابله با فتنه ها، کار، تولید، تلاش همگانی و بها دان به افراد به تناسب اعمال صالحشان، رشد اندیشه، سنگینی کفه عدالت، افزایش چشم گیر معنویت و اخلاق در فضای عمومی جامعه، جلوگیری از فساد و ایستادگی روز افزون در برابر قلدران اشاره شده که تمام این موارد جزء فلسفه های فقه حکومتی نیز است. نسبت به حال و آینده نیز همین امر صادق است.

مسئول امور نخبگان و استعدادهای برتر حوزه علمیه خراسان در نهایت تاکید کرد: فقه حکومتی اگر در حوزه های علمیه رقم بخورد می تواند در تحقق بیانیه گام دوم انقلاب در چله دوم و سوم موثر باشد.

گفتنی است، نشست مذکور به همت پایگاه فقه حکومتی وسائل و با همکاری مرکز مدیریت حوزه علمیه خراسان، خبرگزاری رسا، مؤسسه مطالعات راهبردی علوم و معارف اسلام، مدرسه علمیه اسلام‌شناسی حضرت زهرا(س)، جامعه المصطفی مشهد، مدرسه علمیه حضرت خدیجه(س)، واحد مطالعات زن و خانواده نهاد رهبری دانشگاه فردوسی، مدرسه علمیه نرجس و دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی برگزار شد./502/241/ح