به گزارش خبرنگار وسائل، تسخیر سفارت آمریکا در سیزده آبان ۱۳۵۸، مؤثرترین رویداد سیاست خارجی مرتبط با تحولات سیاسی ایران پس از انقلاب اسلامی است. قطع تعلقات باقیمانده میان جامعه ایرانی با سیطره چندین ساله ابرقدرت جهانیِ مسلّط بر سرنوشت کشورمان، آمریکای جهانخوار، با «انقلاب دومِ» امام و ملت محقق شد.
اثرگذاری این رویداد به اندازهای بود که تا امروز نیز بخش قابل توجهی از مباحث سیاسی پیرامون نسبت انقلاب و ایران با نظام بینالملل، روابط خارجی و حتی مسائل و مشکلات داخلی کشور را با ارجاع به آن تفسیر و تحلیل میکنند.
همگام با رهبر فقید انقلاب حضرت امام خمینی(رضواناللهعلیه) که قاطعانه از حرکت دانشجویان پیرو خط امام حمایت کردند، بخش اعظم جامعه انقلابی و نخبگان سیاسی هم این اقدام را به فال نیک گرفتند. تسخیر لانه جاسوسی و اخراج واپسین گماشتگان آمریکا از ایران ضربه بزرگی بر منافع آنها وارد کرد.
جاسوسی یک سیاستِ مرموز آمریکاییها در نخستین ماههای پس از سقوط شاه و تشکیل جمهوری اسلامی بود. «طبق معمول، دولتهای استکباری که از طریق سفارتخانههایشان در داخل کشورها سمپاشی میکنند، ارتباط برقرار میکنند، امکانات جاسوسی برقرار میکنند، که الان هم میکنند؛ الان هم در دنیا این کار معمول است. از طریق سفارتخانهها فسادهای گوناگونی میکنند از این طریق [آمریکاییها] مشغول شدند به کار کردن.»۱۳۸۷/۸/۸
آنها که نمیخواستند در برابر انقلاب محبوب اسلامی علناً مخالفت کنند، به پشت صحنه کوچ کردند و با خرابکاری به یارگیری از میان نیروهای سیاسی و زمینهسازی برای نفوذ در تحولات کشور مشغول شدند. تسخیر سفارت آمریکا تمام نقشههای آنها را بر هم زد و همین ضربه کافی بود تا آمریکاییها خصومت پنهان خود نسبت به انقلاب اسلامی را آشکار کنند و علناً به دشمنی با سیاستها و منافع حکومت و ملت ایران برخیزند.
سیاست فراموشی
با مسدود شدن راه نفوذ مستقیم و صحنهگردانی خرابکاری در درون کشور، آمریکا به سیاستهای جدیدی مثل تحریم و تهدید نظامی و فشار سیاسی علیه جمهوری اسلامی ایران روی آورد. هنوز اما یک اقدام دیگر برای اثرگذار کردن سیاستهای ضد ایرانی آنها لازم بود؛ اینکه باید با اعتماد به خاصیت فراموششوندگی تاریخ، توجهات را از اصل واقعه تسخیر و نقش ابتدایی دولت آمریکا در بروز دشمنیها و مخاصمه میان ایران و آمریکا منحرف سازند و دولت ایران را ماجراجو و آغازگر مخاصمه و ستمکار معرفی نمایند.
این سیاستِ بزک و مظلومنمایی ابتدا و در برههای از تاریخ تحولات پس از انقلاب بر بعضی نخبگان سیاسی اثر کرد: «آمریکاییها هنوز دلپرىِ خودشان را نسبت به این حرکت پنهان نمیکنند.
متأسفانه در داخل کشور هم یک عده آدمهای پشیمان، آدمهای خسته، آدمهای هوسی که با هوس حرکتی را انجام میدهند، بعد دنبال زندگی راحت خودشان که میگردند، هوسهایشان عوض میشود، از بین همان جوانهای آن روز، آن کار را تخطئه کردند و تخطئه میکنند!» ۱۳۸۷/۸/۸
اما آنچه برای آمریکاییها همیشه از اهمیت اصلی برخوردار بوده، فراموشاندن «مردم» ایران و تغییر انگارههای آنها نسبت به چند دهه ستمکاری ایالات متحده در حق کشورمان بوده است؛ اینکه از یاد برود که «[آمریکاییها] در کمال امنیّت اینجا زندگی میکردند؛ راحت میرفتند، میآمدند و البته بدجنسی میکردند. ما شروع نکردیم، آنها شروع کردند. آنها از همان اوّل شروع کردند: با بدگویی، با تحریم، با طلبکاری، با پناهدادن به دشمن ملّت ایران. شروعکننده آنها بودند.» ۱۳۹۵/۳/۲۵
سندِ آمریکاییِ اثباتِ خصومت
در این فرآیند، مهمترین ابزار برای زدودن تبلیغات آمریکایی و آشنایی مردم با ماهیت ماجرا، رجوع به یک منبع و مستند دست اول است تا از واقعه سال ۵۸ و ریشهها و پیامدهای آن تحلیلی متقاعد کننده و بلکه مبتنی بر شواهد بهدستآمده از آمریکاییها ارائه کند. اگرچه انقلابیون صادق راویان مناسبی برای تبیین واقعه تسخیر هستند، اما برای نسل پرسشگر و حقیقتجو استناد به اظهارات انقلابیون کمتر از استدلال به اسناد طرف مقابل اقناعکننده خواهد بود.
«مجموعه اسناد لانه جاسوسی» یگانه مستند و مدرک موجود برای تبیین واقعه تسخیر به خط و زبان انگلیسی و متکی بر روایتهای صادق طرف آمریکایی است. بله، اسناد لانه صادقاند، چراکه آمریکاییها به هیچ وجه احتمال افشای آنها را نمیدادند و از این رو به دلیل ماهیت محرمانه و سرّی اسناد مخفی دستگاههای اطلاعاتی، صادقانهترین گزارشها و روایتها را میتوان در آنها جست.
روابط پهلویها با ایالات متحده، اهمیت راهبردی و جغرافیایی و اقتصادی سرزمین ایران برای آمریکا، نوع تعامل شخصیتهای سیاسی گوناگون در جهت یا بر خلاف جهت منافع آمریکا و مجموعه اقدامات جاسوسی و خرابکاری دولت آمریکا از طریق سفارتخانه این کشور علیه انقلاب اسلامی و جامعهی ایرانی دریایی از اطلاعات است که اسناد سفارت آمریکا در اختیار خوانندگانش قرار میدهد.
این اسناد بهسختی و با کوشش طاقتفرسای گروهی از دانشجویان پیرو خط امام بازیابی و خواندنی شد: «دانشجویانی که سفارت را تسخیر کردند و فهمیدند اینجا لانه جاسوسی است، با زحمت زیاد این اسناد را -که سعی کرده بودند در کاغذخردکنها آنها را خرد کنند، نابود کنند- به هم چسباندند. با زحمت زیاد اینها را استحصال کردند و منتشر کردند؛ هفتاد، هشتاد جلد کتاب منتشر شده است.
اینها نشان میدهد که آمریکاییها چه در هنگامِ اوج نهضت، چه در هنگامی که نهضت و انقلاب پیروز شده است و جمهوری اسلامی تشکیل شده است، دائم در حال توطئه علیه نظام اسلامی بودهاند. آمریکا این است. اینها مسائل مربوط به بعد از انقلاب است.» ۱۳۹۴/۸/۱۲
دستورالعمل آمریکاشناسی
مطالعه اسناد لانه همچون یک نقشه گنج و کتاب راهنمای آکنده از اسرار سیاسی، حتی برای جوانها و نوجوانها هم جذاب و خواندنی است: «من نمیدانم شما جوانها این کتابهای اسناد لانهی جاسوسی را خواندهاید، میخوانید یا نه؛ خواندنی است، خواندنی است. ببینید سفارت آمریکا آن روز در ایران چه کار میکرده، با کیها ارتباط برقرار میکرده و نقش این سفارت در طول سالهای متمادىِ قبل از انقلاب چه بوده است.» ۱۳۸۷/۸/۸
قدر بالای پشتوانه استدلالی و جدلی اسناد در دفاع از حرکت سال ۵۸ دانشجویان به اندازهای است که رهبر انقلاب بارها و بهویژه در جلسات سالانه سالگرد تسخیر لانهی جاسوسی از آحاد مردم و جوانان خواستهاند تا به این منبع گران بها مراجعه کنند: «جوانهای عزیز! اسناد لانه جاسوسی را بگیرید بخوانید! درسآموز است.» ۱۳۹۴/۸/۱۲
این دعوتِ تامّه البته نافی وظیفه مسئولان نیست. سال ۱۳۹۵ رهبر انقلاب با پرسش از اینکه «چرا هیچ نشانی از مضامین برگزیده این کتابها[ی اسناد لانه] در مجموعه مدارس ما، دبیرستانهای ما، دانشگاههای ما نیست؟» با لحنی اعتراضی از وزیر وقت آموزش و پرورش که در جلسه حاضر بود، مطالبه کردند که «چرا اینها را داخل کتابهای درسی قرار نمیدهید؟ چرا نمیگذارید نسل جوان ما، نسل جدید ما بفهمد و بداند که آمریکا با اینجا چه کرده است و چه توطئههایی زیر سر داشته؟» ۱۳۹۵/۸/۱۲
ظاهراً از یک سال بعد، مسئولان آموزش و پرورش در صفحاتی از کتاب درسی آموزش دفاعی مطالبی از اسناد لانه جاسوسی را گنجاندهاند و یا در دستور تدریس تاریخ مدارس توصیههایی برای پرداختن به این اسناد به معلمان آوردهاند، اما مشخص است که این فراخوان حضرت آیتالله خامنهای صرفاً متوجه یک نهاد یا وزارتخانه نیست و بخشهای مختلف دستگاه حاکمیتی و نیروهای مردمی باید برای آشنایی بلاواسطه مردم با محتوای آگاهیبخشِ اسناد لانه آنچه را که در توان دارند، مصروف سازند. بلکه نویسنده و مخاطبان این یادداشت میتوانند از خود شروع کنند و اول از خود بپرسند که تاکنون چقدر به مطالعه و آشنایی با اسناد لانه اهتمام داشتهاند؟!
انتشار اسناد لانه جاسوسی در کتب درسی باعث تقویت روح انقلابی دانش آموزان میشود
حجتالاسلام علی ذوعلم رئیس پژوهشکده فرهنگ و مطالعات اجتماعی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و مدیرکل سابق برنامهریزی و تالیف کتب درسی با اشاره به اهمیت و بالادستی بودن سند برنامه درسی ملی گفت: برنامه درسی ملی بر اساس برنامه تعلیم و تربیت اسلامی و با استفاده از تجارب جهانی در زمینه برنامه های درسی و تربیتی و توجه به نیازهای تربیتی جامعه امروز به عنوان نقشه کلان آموزش و پرورش تدوین شده است و مطالعه و تدوین این سند 4 سال طول کشید و تحقیقات فراوانی هم بر روی آن انجام شد.
وی افزود: این سند در حوزه مبانی نظری و دین شناسی موضع گیری و راهبردهای خوبی دارد و اهداف درسی و تربیتی یکی از محورهای نوآورانه این سند محسوب می شود و در حوزه های یادگیری هم راهبردهای خوبی دارد و حدود چهار حوزه یادگیری به حوزه های قبلی اضافه شده است که دو حوزه کاملا جدید هستند مثل حوزه تفکر و حکمت.
مدیرکل سابق برنامهریزی و تالیف کتب درسی با بیان این که آنچه ما در حوزه تعلیم و تربیت نیاز داریم در آن آمده، ادامه داد: این سند فقط مختص منابع آموزشی رسمی نیست و منابع آموزشی رسمی تنها یک بخش است و بحث تربیت معلم و نیروی انسانی و توانمند برای اجرایی کردن برنامه درسی ملی هم بسیار مهم است.
حت الاسلام ذوعلم اظهار داشت: این سند در سازمان پژوهش و برنامه ریزی مورد توجه است اما برای اجرای کامل آن زیرساخت هایی نیاز داریم که بسیار مهم هستند که یکی از آنها نیاز به کارشناسان و مولفانی است که در خصوص مبانی نظری توجیه شده باشند تا بتوانند این برنامه را اجرایی کنند.
وی با تصریح بر اینکه این سند در سازمان پژوهش و برنامه ریزی درسی مورد توجه است بیان داشت: تلاش هایی که دوستان انجام می دهند در حد مقدور در راستای اجرایی کردن سند است اما خود آنها هم اذعان دارند برای اجرایی شدن وقت و منابع بیشتری نیاز دارند.
رئیس پژوهشکده فرهنگ و مطالعات اجتماعی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی خاطر نشان کرد: دوستان و همکاران در سازمان پژوهش و برنامه ریزی درسی در حال همسوسازی کتب درسی با برنامه درسی ملی هستند و برخی منابع درسی که در برنامه درسی اضافه شد در راستای اجرایی شدن این سند بود منتها اجرای کامل مقدمات بسیاری لازم دارد.
حجت الاسلام ذوعلم با بیان اینکه برنامه درسی ملی یک نگاه تحول یافته است و نیاز به این است که به درستی فهم شود گفت: تلقی من این است که اراده اجرای سند وجود دارد و تلاش زیادی هم صورت گرفته و این تلاش ها باید با حمایت جدی از سوی وزارت آموزش و پرورش دنبال شود تا با سرعت بیشتر به نتیجه برسد.
مدیرکل سابق برنامهریزی و تالیف کتب درسی در خصوص مطالبه رهبر انقلاب درباره انتشار اسناد لانه جاسوسی در کتب درسی اظهار داشت: این مطالبه رهبر انقلاب هم در کوتاه مدت و هم در میان مدت قابل اجراست و اگر ما می خواهیم روح انقلابی را تقویت کنیم باید از همین راهکار استفاده کنیم زیرا ابعاد مختلف تربیتی در کتب ما کمتر پرداخته شده و انتشار برای دانش آموزان بسیار مفید خواهد بود.
وی در خصوص جابجایی و حذف برخی مفاهیم در کتب درسی نیز گفت: به نظر می رسد در این زمینه بدسلیقگی صورت گرفت زیرا بعضی عناوین و تعابیر از متن امروز گویاتر بود و اگر تدبیر بیشتری صورت می گرفت این برداشت ها انجام نمی گرفت./504/422/ح