vasael.ir

به گزارش وسائل، بانک مرکزی مدتی است که تأکید زیادی بر اجرای عملیات بازار باز در کشور دارد؛ به ویژه از زمان روی کار آمدن عبدالناصر همتی به عنوان رئیس‌کل بانک مرکزی، این موضوع به میزان بیشتری پیگیری می‌شود. همتی ضمن تشریح تأثیرات مثبت اجرای عملیات بازار باز در نظام بانکی کشور، گفت: اجرای این عملیات در نظام بانکی در مراحل نهایی قرار دارد. اجرای مناسب این عملیات در نظام بانکی کشور به گفته کارشناسان اقتصادی می‌تواند آثار مناسبی را در پی داشته باشد؛ به شرطی‌ که پیش‌نیازهای آن از جمله توجه به اقتصاد رقابتی و عدم دخالت بی‌رویه دولت و بانک مرکزی در اقتصاد کشور و همچنین افزایش نظارت بر شبکه بانکی مورد توجه قرار گیرد. از سوی دیگر با توجه به اینکه میزان بدهی دولت به بانک مرکزی و شبکه بانکی بسیار زیاد شده و میزان معوقات بانکی نیز با افزایش چشمگیری مواجه شده است. بنابراین اجرای موفقیت‌آمیز این عملیات نیز در کاهش این مشکلات مؤثر خواهد بود.

احمد انارکی‌ محمدی، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی، در گفت‌وگو با ایکنا، به بیان نکاتی درباره اجرای عملیات بازار باز و مزایای آن، به ویژه شفافیت بدهی دولت و همچنین کاهش معوقات بانکی پرداخت و گفت: بانک مرکزی در عملیات بازار باز نسبت به خرید و فروش اوراق قرضه و وثیقه‌گیری این اوراق در مقابل اعطای اعتبار یا خط اعتباری به بانک‌ها یا مؤسسات مالی و اعتباری اقدام خواهد کردد. به نظرم این اتفاق خوبی است که باعث باکیفیت کردن بدهی‌های دولت و بهبود راندمان نظام بانکی می‌شود.

فشار بی‌حد و اندازه بر روی بانک‌ها

وی ادامه داد: باید بتوانیم نظام بانکی را از فشار مالی دولت و بنگاه‌های اقتصادی آزاد کنیم تا نظام بانکی بتواند به اقتصاد و تولید کشور کمک کند. امروزه مشاهده می‌کنیم که فشار بسیاری بر روی بانک‌ها وجود دارد. در واقع چنین مشکلاتی به علت بدهی دولت به بانک‌ها هر سال انباشت شده است.

انارکی‌ محمدی افزود: اگر بخواهیم به نظام بانکی کمک کرده و آن را از زیر بار فشار مالی دولت و بنگاه‌های اقتصادی نجات دهیم، یکی از این اقدامات همین عملیات بازار باز است. باید ابزار کنترل نواسانات قیمت را در دست سیاستگذار پولی قرار دهیم تا شرایط این گونه نباشد که دوباره شاهد مشکلات افزایش بی‌رویه نقدینگی در کشور باشیم.

کمک عملیات بازار باز به حذف چهار صفر از پول ملی

عضو کمیسیون اقتصادی مجلس با اشاره به افزایش انضباط مالی دولت با اجرای عملیات بازار باز، تصریح کرد: سیاستگذار پولی باید بتواند نوسانات قیمت را کنترل کند. لذا می‌توانیم بگوییم راه‌اندازی عملیات بازار باز در نظام بانکی کشور می‌تواند رفتارهای مالی دولت و شبکه بانکی را منضبط کرده و همچنین جعبه‌ابزاری قدرتمند برای تنظیم بازار پول در اختیار بانک مرکزی باشد.

این کارشناس مسائل اقتصادی گفت: بانک مرکزی می‌تواند با اجرای چنین ابزاری، بازار پول را به خوبی تنظیم کند. البته با توجه به تجربه بسیاری از کشورها، اجرای عملیات بازار باز می‌تواند مقدمه‌ای برای کنترل و کاهش تورم باشد و در نهایت به تحقق مناسب هدف دولت و بانک مرکزی در حذف چهار صفر از پول ملی کمک کند.

شفاف شدن بدهی‌های دولت

منتخب مردم رفسنجان و انار در خانه ملت با اشاره به تغییر تکیه‌گاه مالی دولت، یادآور شد: اجرای عملیات بازار باز می‌تواند در بهادارسازی اوراق دولت کمک کرده و چهره بدهی‌های دولت را کاملاً مشخص و شفاف کند تا در واقع مشخص باشد که بدهی‌های دولت چیست؟ علاوه بر این، با این اقدام، تکیه‌گاه مالی دولت از شبکه بانکی کشور به بازار بدهی تغییر پیدا می‌کند.

وثیقه‌گیری اوراق از سوی بانک مرکزی، باعث کنترل دولت و بانک‌ها خواهد شد. چون بانک مرکزی این اوراق را وثیقه گرفته است می‌تواند در بخش‌های دیگر اقتصاد مورد استفاده قرار دهد و از خلق پول و تورم نیز جلوگیری کند؛ بنابراین قطعاً تورم نیز کاهش پیدا خواهد کرد.

عضو کمیسیون اقتصادی مجلس ادامه داد: اگر عملیات بازار باز به خوبی اجرا شود، دیگر قرار نیست که تکیه‌گاه مالی دولت همانند شرایط کنونی باشد، بلکه قدرت مانور بانک مرکزی نیز افزایش پیدا خواهد کرد و توانایی این بانک در کنترل متغییرهای پولی و ارائه سیگنال‌های سیاستی به اقتصاد کشور نیز افزایش می‌یابد.

آماری از بدهی دولت به شبکه بانکی و بانک مرکزی

وی ادامه داد: چند ماه قبل میزان بدهی دولت به بانک‌ها اعلام شد که حدود ۲۴۰ هزار میلیارد ریال و بدهی دولت به بانک مرکزی نیز به میزان ۷۸ هزار میلیارد ریال بود. این نکته بسیار مهمی است. از سوی دیگر فقط در بهار سال جاری حدود ۱۴ هزار میلیارد تومان به بدهی دولت اضافه شده است. به همین دلیل باید برای آن چاره‌ای اندیشیده شود.

انارکی‌ محمدی با اشاره به افزایش مداوم بدهی دولت به بانک‌ها، افزود: از سوی دیگر بدهی‌ بانک‌ها به بانک مرکزی در سال ۱۳۷۰ به میزان ۱۳۵ هزار میلیارد ریال بوده که این بدهی‌ها باعث رشد پایه پولی و افزایش تورم شد است. لذا اعتقاد دارم که با اجرای عملیات بازار باز و انضباط مالی، در ادامه بتوانیم به کاهش تورم کمک کنیم.

کنترل دولت و بانک‌ها با اجرای عملیات بازار باز

عضو کمیسیون اقتصادی مجلس با اشاره به کاهش خلق پول با اجرای این عملیات، تصریح کرد: وثیقه‌گیری اوراق از سوی بانک مرکزی، باعث کنترل دولت و بانک‌ها خواهد شد. قطعاً چون بانک مرکزی این اوراق را وثیقه گرفته است، می‌تواند در بخش‌های دیگر اقتصاد مورد استفاده قرار دهد و از خلق پول و تورم نیز جلوگیری کند؛ بنابراین قطعاً تورم نیز کاهش پیدا خواهد کرد.

این کارشناس مسائل اقتصادی گفت: عملیات بازار باز در چند سال اخیر مورد توجه سیاستگذاران پولی برای ثبات اقتصاد ایران بوده است و حتی در برخی از کشورها بانک مرکزی با استفاده از ابزار وثیقه‌گیری و فروش اوراق قرضه، به اجرای سیاست‌های انبساطی و انقباضی خود می‌پردازد و توانسته‌اند با کنترل نرخ تورم و نرخ بهره، اقتصاد کشور را اداره کنند.

کمک به اجرای سیاست‌های انقباضی یا انبساطی

منتخب مردم رفسنجان و انار در خانه ملت با بیان اینکه اجرای عملیات بازار باز منجر به کاهش تورم خواهد شد، یادآور شد: وقتی نرخ بهره را کنترل کردند، خود به خود بر روی نرخ تورم نیز تأثیر خواهد گذاشت و باعث کاهش آن خواهد شد. به بیان دیگر بانک مرکزی خواهد توانست با اجرای عملیات بازار باز و خرید و فروش اوراق در بازار ثانویه، با توجه به اهداف و سیاست‌های انبساطی یا انقباضی که دارد، حجم پول‌ها، نرخ بهره و نرخ تورم را تحت تأثیر قرار دهد.

عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی در پاسخ به این پرسش که چرا عملیات بازار باز تاکنون اجرا نشده است؟ ادامه داد: به هر حال اجرای هر برنامه‌ای نیازمند زیرساخت‌هایی است و به نظر می‌رسد تاکنون زیرساخت‌های فراهم نبوده است. از سوی دیگر اجرای این عملیات نیازمند عزم جدی نیز هست که امیدواریم این عزم شکل بگیرد و بتوانیم به خوبی عملیات بازار باز را اجرا کنیم.

با اجرای عملیات بازار باز، در گام اول بدهی‌های دولت را شفاف می‌کنیم و تکیه‌گاه مالی آن را نیز از شبکه بانکی به بازار بدهی تغییر می‌دهیم؛ یعنی دیگر به اینکه دولت بدهکار به بانک است یا نه کاری نداریم، بلکه در واقع دولت به بازار بدهی بدهکار است.

رونق بازار بدهی

منتخب مردم رفسنجان و انار در خانه ملت یادآور شد: هر وقت بانک مرکزی در پی اجرای سیاست انبساطی باشد می‌تواند در نقش خریدار وارد بازار شود اما در صورتی‌که بخواهد سیاست انقباضی یا بسته را اجرا کند می‌تواند با فروش اوراق، قدرت بالقوه پول برای فشارها به نرخ بهره و قیمت‌ها را کاهش دهد. در چنین شرایطی بدهی‌های دولت را نیز بهادارسازی خواهد کرد.

عضو کمیسیون اقتصادی مجلس با بیان اینکه اجرای این عملیات منجر به تشکیل بازار بدهی خواهد شد، بیان کرد: با اجرای عملیات بازار باز، در گام اول، بدهی‌های دولت را شفاف کرده و تکیه‌گاه مالی آن را نیز از شبکه بانکی به بازار بدهی تغییر می‌دهیم؛ یعنی دیگر به اینکه دولت بدهکار به بانک است یا نه کاری نداریم، بلکه در واقع دولت به بازار بدهی بدهکار است و در این حالت دست دولت از جیب بانک‌ها خارج می‌شود.

آمادگی مجلس برای همکاری در رفع موانع اجرای عملیات بازار باز

وی به نقش اجرای این عملیات در کاهش معوقات بانکی پرداخت و ادامه داد: در چنین شرایطی دیگر دولت نمی‌تواند تا دچار کسری بودجه شد به بانک‌ها اعلام کند که شما بدهی من را پرداخت کنید و من هم بعداً آن را به شما پرداخت خواهم کرد و بانک‌ها هم مجبور به چنین کاری شوند تا در نهایت هم دولت، هم بانک مرکزی و هم شرکت‌های دولتی بدهکار شوند اما ان‌شاء‌الله با اجرای عملیات بازار باز جلوی چنین اتفاقاتی در اقتصاد کشور گرفته شود.

انارکی‌محمدی در پایان گفت: البته قرار نیست یک‌شبه این کار را انجام دهیم بلکه اندک اندک وارد این ماجرا شده و برای اجرای مناسب آن هم انگیزه لازم ایجاد خواهد شد. این اقدام به نفع خود بانک‌ها هم خواهد بود چراکه معوقات آنها کاهش پیدا خواهد کرد. اگر هم نیازی به ابزار قانونی در این مورد وجود داشته باشد، مجلس آماده همکاری و رفع موانع است./910/241/ح

منبع: ایکنا