vasael.ir

کد خبر: ۱۴۱۱۶
تاریخ انتشار: ۳۱ تير ۱۳۹۸ - ۱۸:۰۹ - 22 July 2019
حجت الاسلام عاملی تبیین کرد؛

نگاه کاریکاتوری به تعلیم و تربیت؛ حاصل جدایی مطالعات انسانی از دین

وسائل ـ دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در آیین رونمایی از کتاب «نظریه اسلامی رشد انسان»، با بیان اینکه استفاده نکردن از تجربه دنیا، فرض غلطی است، گفت: اینکه منابع اصلی خود را مورد توجه قرار ندهیم و به سمت تعلیم و تربیتی برویم که بنیان آن سکولار است، ما را متوجه خطراتی می‌کند که حاصل جدایی مطالعات انسانی از دین است، این نگاه کاریکاتوری به تعلیم و تربیت، خسارات فراوان اجتماعی به بار آورده است.
به گزارش وسائل، نشست رونمایی از کتاب «نظریه اسلامی نگاه کاریکاتوری به تعلیم و تربیت؛ حاصل جدایی مطالعات انسانی از دینرشد انسان»، نوشته جمیله علم‌الهدی، عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی، امروز ۳۱ تیرماه، با حضور نگارنده، سیدحسن صدوق، رئیس دانشگاه شهید بهشتی، سیدسعیدرضا عاملی، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، حجت‌الاسلام عبدالحسین خسروپناه، معاون علوم انسانی و هنر دانشگاه آزاد اسلامی و جمعی از صاحب‌نظران حوزه تعلیم و تربیت در سالن همایش‌های بین‌المللی دانشگاه شهید بهشتی برگزار شد.

سیدحسن صدوق، رئیس دانشگاه شهید بهشتی، در آغاز این مراسم ضمن خیرمقدم گفت: بخش‌هایی از کتاب را مطالعه کرده‌ام، کتاب بر این بحث که فلسفه‌هایی درباره ماهیت وجودی انسان وجود دارد و می‌تواند به سیر حرکت، تغییرات و تحولات در رشد انسان منجر شود، عنایت کرده است و می‌خواهد به این سؤال مهم پاسخ دهد که رشد انسان چگونه محقق می‌شود.

وی با بیان اینکه کتاب الهام‌گرفته از مکتب صدرایی است، ادامه داد: نگارنده در این کتاب، پدیده‌های مجرد و مادی، همچنین نظرات فلاسفه و احادیث و نیز نگاه عرفا و فیلسوفان به انسان را مورد توجه قرار داده است. عاملیت علت و معلول بودن انسان، در کنار توجه به محیط انسانی و طبیعی و اینکه برای هر رفتار انسانی یک عامل مادی هم وجود دارد و نیز این مسئله که انسان همواره در حال شدن است و در عین حال از فیوضات انسانی بهره می‌گیرد، در کتاب مورد توجه قرار گرفته است.

به گفته رئیس دانشگاه شهید بهشتی، فهم روشن از مباحث این کتاب نیاز به دانش وسیع فلسفی و نگاه دینی و به خصوص نیاز به قرآن‌شناسی و نگاه قدسی عرفا دارد. این کتاب تلاش دارد به زبان ساده و روان مباحث را مطرح کند.

حجت الاسلام و المسلمین سیدسعیدرضا عاملی، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، نیز طی سخنانی در این مراسم گفت: موضوع تعلیم و‌ تربیت موضوعی است که رسالت انبیا(ع) که برای ابلاغ پیام خدا مبعوث شدند، پشت آن است. همچنین اگر به بیانیه گام دوم انقلاب توجه کنیم، خواهیم دید هدف‌گذاری آن، توجه به حوزه تعلیم و تربیت است. خودسازی، جامعه‌پردازی و ایجاد تمدن نوین اسلامی، سه هدف کیفی بیانیه گام دوم انقلاب است که در مقدمه آن هم بیان شده، در آغاز انقلاب اسلامی هم این اهداف مدنظر بود و به‌تبع انقلاب اسلامی، باید نظام اسلامی، دولت اسلامی، جامعه اسلامی و تمدن نوین اسلامی شکل می‌گرفت. نظام اسلامی محقق شده است و باید به دنبال ایجاد سه مورد بعدی باشیم.

به گفته دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی؛ مهمترین شاکله خودسازی و تمدن‌سازی، تعلیم و تربیت است. این کتاب، کتابی بین رشته‌ای است و رویکرد فلسفی با نگاه صدرایی دارد. در موضوع نفس انسان به حرکت و مسئله صیرورتی که در انسان است، توجه کرده و به خود انسان و حتی پیوند آن با طبیعت و هستی پرداخته است.

وی افزود: نگاه ساخت‌گرایانه ما حکایت از این دارد که موضوع تکوین، موضوعی به هم پیوسته است و درک آن بسیار اهمیت دارد و تصرفات ما در این نظام، مشکلاتی را به وجود آورده است. این کتاب، بنیان نظری قوی در حوزه تعلیم و تربیت است.
تعلیم و تربیت تحت تأثیر غرب و کاریکاتوری است
عاملی با بیان اینکه بحث تعلیم و تربیت مانند دیگر علوم تحت تأثیرغرب بوده است، گفت: اینکه از تجربه دنیا استفاده نکنیم، فرض غلطی است، اما اینکه منابع اصلی خود را مورد توجه قرار ندهیم و به سمت تعلیم و تربیتی برویم که بنیان سکولار داشته است، خطری است که تعلیم و تربیت را مورد هجمه قرار می‌دهد. جدا شدن مطالعات انسانی از دین که در حوزه تعلیم و و تربیت در کشور رخ داده است، باعث شده تربیت موضوعی کاریکاتوری شود، نتایج حاصله و خسارات اجتماعی، محصول این نگاه کاریکاتوری است که اکنون مشاهده می‌کنیم. این در حالی است که جامعه‌ای مانند آمریکا، طی سال‌های اخیر، ۴۱۰ میلیارد دلار از منابع خود را برای خسارت‌های اجتماعی هزینه کرده است، یکی از دلایل آن هم مدل‌های تعلیم و تربیت حاکم در این جامعه است. یکی دیگر از دلایل وقوع این خسارت‌ها، طرح مسئله برابری جنسیتی است که این مسئله با تکوین هم ناسازگار است.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی بیان کرد: بنیان علوم جدید به سمت روش‌های تجربی رفته و این روش‌ها مبتنی بر آزمون و خطاست و ابطال‌پذیری در آن وجود دارد. نقد بزرگ بر این ویژگی ابطال‌پذیری این است که به نتیجه و قضیه قطعی نمی‌رسیم. اتقان در علم در این حالت وجود ندارد؛ بنابراین به سمت شبیه‌سازی هستی رفته‌اند و معتقدند قانون طبیعت انسان به گونه‌ای است که اگر کشف شود، قابل شناخت است.

وی افزود: این نوع نگاه و در واقع شبیه‌سازی هستی هم در نقطه‌هایی با معضل بزرگی مواجه می‌شود و نهایتاً می‌بیند که ناگزیر است به سمت خدا حرکت کند. در غرب توجه به دین، به عنوان یکی از راهکار‌های امروز مورد توجه است. دین در هیچ یک از نهاد‌های اجتماعی غرب نقشی ندارد و متأسفانه این قضیه وارد دانشگاه‌های ما هم شده است، در حالی که دین، خودِ علم است.

عاملی با بیان اینکه حکمت خدا همه جوانب را در نظر می‌گیرد، گفت: باید از مسیر حکمت به تعلیم و تربیت اجتماعی راه پیدا کنیم. در این حالت، خانواده، روابط اجتماعی و ارتباطات فردی و روابط بین قومی و گروهی، موضوعیت اساسی پیدا می‌کند. پدیده‌ای که متأسفانه امروز با آن مواجهیم، مزاحمت‌های اجتماعی است، قانون باید در این زمینه پاسخگو باشد. در برخی کشور‌ها سه تا شش سال جریمه زندان برای مزاحمت‌ها خانم‌ها که بنیان اصلی خانواده هستند، وجود دارد. مزاحمت‌هایی هم در نظام اداری ما وجود دارد، که این مسئله نیازمند تعلیم و تربیت اجتماعی است. مزاحمت‌های شهری اعم از بوق زدن، ریختن زباله و ... از دیگر مزاحمت‌های اجتماعی است که حاصل عدم تعلیم و تربیت اجتماعی است.

تعلیم و تربیت، حرکت انسان به صورت خودانگیخته در جهت رشد است
وی همچنین درباره کتابی که امروز رونمایی شد، بیان کرد: کتاب نظریه اسلامی رشد انسان، اثر فاخری است و جای بسط موضوع را دارد و ادامه این مسیر موجب تعلیم و تربیت اجتماعی در جامعه می‌شود و حتی این کتاب می‌تواند منبع مورد استفاده در سیاستگذاری‌ها قرار گیرد، اگرچه با مقررات نمی‌توان جامعه را اداره کرد و باید به عوامل محلی در حوزه تعلیم و تربیت و اثرات آن‌ها توجه شود. تشخیص تعلیم و تربیت به معنای تشخیص خوب از بد است. باید در جهتی حرکت کنیم که انسان، خودانگیخته به سمت تعلیم و تربیت حرکت کند.
 
بنابر گزارش ایکنا؛‌ جمیله علم‌الهدی، نویسنده کتاب نظریه اسلامی رشد انسان، دیگر سخنران مراسم رونمایی از کتاب خود بود، وی در آغاز با بیان اینکه در آموزه‌های دینی، دو آموزه ریا و شعائر وجود دارد، گفت: ریا، کار بدی است، اما شعائر را باید با صدای بلند گفت. یکی از مسائلی که در جمهوری اسلامی وجود داشته و همواره از سوی دشمنان مورد هجمه قرار گرفته، ارج نهادن به جایگاه زن بود. در جمهوری اسلامی زنان می‌توانند در بهترین موقعیت‌ها قرار گیرند، کرسی درس داشته باشند، کتاب بنویسند و جایگاه اجتماعی داشته باشند. امیدوارم در این اثر توانسته باشیم، جایگاه زن را به خوبی نشان دهیم.

مدارس و دانشگاه‌های ایران حول محور اقتصاد تأسیس شدند

وی ادامه داد: سال‌هاست بحث انقلاب فرهنگی مطرح می‌شود و با فاصله کوتاهی از نهضت سیاسی، انقلاب فرهنگی طرح شد. درخواست امام(ره) هم در انقلاب فرهنگی این بود که در کنار انقلاب سیاسی، فرهنگ را هم تغییر دهیم، امروز در چهلمین سال انقلاب هستیم، اما به نظر می‌رسد پرداخت به مقوله فرهنگ، کیفیت لازم را نداشته است. تحول در تعلیم و تربیت و تحول در علوم انسانی، مورد تأکید امام(ره) بود، چرا که انقلاب بر پایه همین دو مسئله که منجر به تربیت انسان خواهند شد، به وقوع پیوست. اما با این حال، دانشگاه‌ها و مدارس ایران، حول محور اقتصاد تأسیس شدند. فلسفه سیاسی - اقتصادی خاصی در تعلیم و تربیت ما حاکم است که دو نگرش سوسیالیستی و فلسفه‌های سیاسی لیبرال‌ها در این نظام حکم‌فرما و دنبال کردن آموزش رسمی در این حیطه، از جمله اهداف تعلیم و تربیت تعیین شد.

عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی افزود: پس از مشاهده یک‌سری ناکارآمدی در فلسفه‌های قاعده‌گرایی، نوع نگاه بنگاه‌داری در مدارس و دانشگاه‌های ما حاکم شد و به دنبال این رفتیم که دانشگاه را اداره ببینیم. در این‌میان، هیچ‌کس به سراغ قرآن و احادیث نرفت که این‌ها درباره مدرسه و دانشگاه، چه دیدگاهی دارند. در کشور ما تعلیم و تربیت محدود به پنج رشته است و تعلیم و ‌تربیت به این رشته‌ها واگذار شد و این یک نقطه ضعف بزرگی در تبیین فلسفه تعلیم و تربیت بود.

در علم دینی مباحثات حاشیه‌ای پررنگ‌تر بوده است

وی با بیان اینکه برنامه‌های توسعه در کشور ما همواره براساس اقتصاد و نه تعلیم و تربیت بوده است، گفت: این در حالی است که اقتصاد باید قَمری باشد که به دور تعلیم و تربیت می‌چرخد. از طرفی، اقتصاد ما هم سمت‌و‌سویی نداشته که بر پایه آموزه‌های خودمان باشد. دومین انتقاد این است که در حوزه علم دینی، مباحثات حاشیه‌ای بیشتر از مباحثات اصلی و‌ مهم بوده است. این کتاب فصل پنجم از یک تحقیق بزرگ بوده است. در سال ۸۴ آموزش و پرورش قصد داشت با همکاری دانشگاه، مأموریت تدوین سند تحول بنیادین تعلیم و تربیت اسلامی را به سرانجام برساند، البته به دلایلی از جمله محدودیت‌های قانونی امکان انجام دقیق کار وجود نداشت. پروژه تحقیق در این حیطه با وجود محدودیت‌ها ادامه یافت و در سال ۹۵، گزارش ۲۶۰۰ صفحه‌ای از نتیجه کارهای این سال‌ها به دست آمد و‌ تصمیم به جمع‌بندی این‌ کار گرفتیم. در این راستا، ضمن بهره‌گیری از نظریات حضرت امام(ره)، آیت‌الله جوادی‌آملی، آیت‌الله مصباح و‌ ... اقدام به استخراج مباحث و مبانی اصلی تعلیم و تربیت از آیات و‌ روایات کردیم. این کتاب جمع‌بندی نهایی این پژوهش است.

علم‌الهدی درباره علت انتخاب عنوان «نظریه اسلامی» برای این کتاب هم گفت: در این کتاب سعی شده است از طریق حکمت متعالیه، از آیات و‌ روایات بهره گرفته شود و همچنین از شواهد مستقیمی در هر بحث، از آیات و‌ روایات بهره گرفته شد. سه معنا از اسلام و نظریه اسلامی را در مقدمه کار آورده‌ایم و در ادامه آن انتقادهای شدیدی به اسلام‌گرایان و‌ معتقدان به سکولاریسم در داخل کرد‌ه‌ایم.

در ادامه این مراسم، حجت‌الاسلام عبدالحسین خسروپناه، معاون علوم انسانی و هنر دانشگاه آزاد اسلامی طی سخنانی با بیان اینکه در کشور و در حوزه علوم انسانی نیازمند بومی‌سازی و حکمی‌سازی هستیم، بیان کرد: کتاب نظریه اسلامی رشد انسان از آثاری است که این دو نیاز را تبیین می‌کند. نکته دیگر اینکه می‌توان چهار مدل انضمامی؛ دانشگاه مدرک‌گرا، دانشگاه آموزش‌محور، دانشگاه آموزشِ پژوهش‌محور و دانشگاه کارآمد برای اداره دانشگاه متصور شد. این کتاب به مدل چهارم و کارآمدی دانشگاه توجه کرده است.

وی افزود: دو تفسیراز علم دینی وجود دارد که یکی از آنها ساحت اخلاقی و دیگری ساحت عقلی - تجربی - نقلی(حکمی) است. این کتاب در ساحت علم دینی با بهره‌مندی از تفسیر حکمی نگارش شده است و انتظار می‌رود کاربست آن منحصر به سند تعلیم و تربیت نباشد و در ساختار و سازمان تعلیم و ‌تربیت هم از این کتاب استفاده لازم شود.

یادآوری می‌شود، در پایان این مراسم، از کتاب «نظریه اسلامی رشد انسان» رونمایی به عمل آمد. این کتاب به قیمت ۷۰ هزار تومان (۹۰ هزار تومان با جلد سخت) روانه بازار نشر شد./910/241/ح

 

منبع: ایکنا

ارسال نظر
نام:
ایمیل:
* نظر:
آخرین اخبار
اوقات شرعی
۳۱ / ۰۱ /۱۴۰۳
قم
اذان صبح
۰۴:۵۹:۲۸
طلوع افتاب
۰۶:۲۹:۱۰
اذان ظهر
۱۳:۰۶:۰۰
غروب آفتاب
۱۹:۴۲:۱۰
اذان مغرب
۱۹:۵۹:۴۳