دلایل مخالفت جامعه پزشکی با پیوند عضو از محکومین اعدامی
وسائل ـ عضو هیات علمی دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران پزشک و متخصص اخلاق پزشکی اظهار اشت: از جمله دلایل مخالفت با پیوند عضو از محکومین اعدامی در ایران این است که ممکن است روی موارد بخشش قصاص از سوی اولیای دم تاثیر منفی بگذارد و این تصور بوجود آید حالا که قرار است این فرد اعدام شود و اعضای بدنش برای پیوند اهدا شود، نباید از حکم قصاص وی چشم پوشی شود لذا ممکن است از سوی اولیای دم، فرد محکوم به قصاص بخشیده نشود.
به گزارش وسائل، دکتر احسان شمسی گوشکی در گفتگویی درباره آیین نامه قوه قضاییه برای پیوند عضو از محکومین اعدامی، گفت: خوشبختانه رسانهها به خوبی به این موضوع پرداختند و دستگاه قضایی هم این مسئله را پذیرفت که پیوند عضو از محکومین اعدامی به این سادگی نیست و این مسئله نیازمند بررسیهای فنی، اخلاقی و حقوقی بیشتری است. اخیرا رئیس قوه قضاییه نیز تاکید کردند عملیاتی شدن این موضوع فعلا منتفی است.
وی افزود این مسئله فعلا حل شده و باید هم از کسانی که واکنشهای به موقع در برابر پیوند عضو از محکومین اعدامی نشان دادند و علت مخالفت خود با این مسئله را عنوان کردند و هم از قوه قضاییه که این توضیحات را شنیدند و به آن پاسخ دادند، تشکر کرد. این مسئله نمونهای از تعامل خوب جامعه پزشکی، قوه قضاییه و رسانهها است.
این پزشک و متخصص اخلاق پزشکی خاطرنشان کرد: تصور میکنم افرادی که این آیین نامه را تهیه کردند نیت خوبی داشتند و فکر میکردند کاری خوبی را انجام میدهند و به حوزه پیوند خدمت میکنند، اما واکنشهایی که انجمن پیوند اعضاء، دکتر ایرج فاضل رییس انجمن جامعه جراحان، دکتر علی جعفریان رئیس بخش پیوند کبد بیمارستان امام خمینی (ره)، دکتر علی ملک حسینی رییس بخش پیوند دانشگاه علوم پزشکی شیراز و دکتر باقری لنکرانی وزیر اسبق بهداشت و برخی از اعضای کمیسیون بهداشت مجلس و بسیاری از متخصصین به این مسئله نشان دادند همه اینها اذعان داشتند که پیوند زدن موضوع اعدام به بحث پیوند عضو به لحاظ اخلاق حرفهای تعارضاتی را ایجاد میکند.
وی با تاکید بر اینکه در حال حاضر در دنیا نیز موضوع پیوند عضو از محکومین به اعدام چندان پذیرفتنی نیست، گفت: از جمله دلایل مخالفت با پیوند عضو از محکومین اعدامی در ایران این است که ممکن است روی موارد بخشش قصاص از سوی اولیای دم تاثیر منفی بگذارد و این تصور بوجود آید حالا که قرار است این فرد اعدام شود و اعضای بدنش برای پیوند اهدا شود، نباید از حکم قصاص وی چشم پوشی شود لذا ممکن است از سوی اولیای دم، فرد محکوم به قصاص بخشیده نشود.
دبیر کمیسیون تخصصی اخلاق پزشکی سازمان نظام پزشکی کشور، افزود: از دیگر دلایل مخالفان پیوند عضو از محکومین به اعدام این است که ممکن است این کار به صورت غیرمستقیم در برخی موارد بر تصمیمات قضایی تاثیر منفی بگذارد و باعث شود راحتتر حکم اعدام برای افراد صادر شود در حالی که در نظام قضایی صدور حکم اعدام کار سختی است و با مجوزهای خاصی انجام میشود. از طرف دیگر در نگاه عمومی حرفه پزشکی، حرفه مقدسی است و مردم به جامعه پزشکی اعتماد دارند لذا استفاده از اعضای بدن محکوم به اعدام ممکن است بر روی اعتماد عمومی نسبت به پزشکان تاثیرات منفی بگذارد بنابراین این کار را نظامهای اخلاق حرفهای نمیپذیرند و در دنیا این کار مرسوم نیست. بنده کشوری را نمیشناسم که در حال حاضر از این روش برای افزایش تعداد پیوند استفاده کند.
وی با بیان اینکه رییس قوه قضاییه در دیدار با رییس کمیسیون بهداشت مجلس موضوع پیوند عضو محکومین اعدامی را موکول به بررسیهای بیشتری کردند، گفت: این پاسخ نشان میدهد که رییس قوه قضاییه هم انتقادات وارد شده را مد نظر قرار دادهاند و به لزوم توجه به جنبههای اخلاقی اذعان داشته اند. خوشبختانه در حال حاضر معضلی در این زمینه نمیبینم و تصور میکنم این مسئله به خوبی مدیریت شده است.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران گفت: پیشنهاد میکنم وقتی قرار است در مواردی که مربوط به موضوع سلامت بخصوص در زمینه ارائه خدمات پزشکی است قانون و یا بخشنامهای صادر شود، این بخشنامهها و قوانین حتی قبل از طرح و صدورشان به لحاظ اخلاقی بررسی شوند، این کار، موضوع انتزاعی یا پیچیدهای نیست.
وی خاطرنشان کرد: از طرف دیگر باید به پیامدهای چنین مواردی بر روی جامعه و سلامت مردم و اعتماد عمومی به جامعه پزشکی توجه کرد بنابراین به نظر میرسد این تجربهای است که میتواند به ما کمک کند که در آینده در موارد مشابه ذی نفعان مختلف را در تدوین و ابلاغ چنین دستورالعملهایی در نظر بگیرند.
عضو کمیته ملی اخلاق بالینی وزارت بهداشت، افزود: به عنوان مثال وقتی قرار است در بحث پیوند یک بخشنامهای صادر و یا اظهار نظری شود باید با سازمانهای مربوطه از جمله وزارت بهداشت، سازمان نظام پزشکی، انجمنهای علمی مربوطه از جمله انجمن پیوند یا جامعه جراحان ومتخصصین این حوزه به لحاظ پزشکی و همچنین نهادهای متولی اخلاق پزشکی در کشور از جمله شورای عالی اخلاق پزشکی وزارت بهداشت، شورای عالی پیوند وزارت بهداشت، کمیته ملی اخلاق بالینی وزارت بهداشت، کمیسیون مشورتی اخلاق پزشکی سازمان نظام پزشکی، کمیته ملی اخلاق در علوم و فناوری کشور، انجمن ایرانی اخلاق در علوم و فناوری و یا گروه اخلاق پزشکی فرهنگستان علوم پزشکی، به تناسب موضوع مطروحه مشورت شود.
وی در پایان تاکید کرد: نهادهای مورد اشاره، نهادهایی هستند که بر اساس موضوع میتوانند به دولت، قوه قضاییه و مجلس نظر مشورتی بدهند و بهتر است که تمام نهادهای تصمیم ساز و قانونگذار وقتی که صحبت از سلامت و حرفه پزشکی است از این نهادها به عنوان مشاور خود استفاده کنند و نظر مشورتی این نهادها را در نظر بگیرند و در تحلیل نهایی مد نظر قرار بدهند. مطمئن هستم اگر قبل از ابلاغ این بخشنامه چنین مشورتی با نهادهای نامبرده انجام شده بود احتمالا نتیجه نهایی متفاوت میشد و شاید به گونهای دیگر این قضیه مطرح می شد./908/241/ح