معرفی مقاله؛
تبیین رویکرد جهادی در اقتصاد مقاومتی از دیدگاه رهبر معظم انقلاب
وسائل ـ از دید رهبر معظم انقلاب، جهاد اقتصادی نه تنها یک اولویـت بـرای اقتصـاد کشـور است، بلکه ضرورت نیز دارد و یک نیاز قطعی است. باید توجه نمود اگرچه ایشان سال 1390 را سال جهاد اقتصادی نام نهادنـد، امـا بـه نظـر ایشـان جهـاد اقتصـادی تمام شدنی نیست.
به گزارش خبرنگار وسائل، جهاد در اندیشه رهبر معظم انقلاب
از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است. مطابق دیدگاه ایشان نه تنها بدون جهاد هیچ ثمره ای در دنیا و آخرت نصیب انسان و جامعه نمی شود، بلک جهاد عامل ایجاد تمدن و استمرار آن نیز هست.
از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است. مطابق دیدگاه ایشان نه تنها بدون جهاد هیچ ثمره ای در دنیا و آخرت نصیب انسان و جامعه نمی شود، بلک جهاد عامل ایجاد تمدن و استمرار آن نیز هست.ایشان یکی از ویژگی های اقتصاد مقاومتی را رویکرد جهادی می دانند. اکنون که تحق اقتصاد مقاومتی از جمله ضروری ترین اهداف جمهوری اسلامی می باشد بایسته است جهاد اقتصادی در اندیشه های رهبری بررسی شده و تصویر روشنی از آن ارائه گردد.
در این مطالعه اکتشافی با روش تحلیل متن منظومه کاملی از جهاد اقتصادی شامل تعریف، اهمیت، ضرورت، الزامات، مؤلفه ها، مصادیق و نتایج استخراج شاده است. نتایج نشان می دهد اقتصاد مقاومتی بدون رویکرد جهادی قابل تحقق نیست.
با شدت گرفتن رفتار خصمانه استکبار علیه جمهوری اسلامی ایران در حوزه اقتصاد، رهبر معظم انقلاب، نخستین بار در سال 1389 و در دیدار جمعی از کارآفرینان سراسر کشور، اقتصاد مقاومتی را مطرح نمودند. پس از آن در اولین اقدام های عملی در جهت تحقق اقتصاد مقاومتی، سال 1390 را به عنوان سـال «جهـاد اقتصـادی» نـام گـذاری نمودند.
قطعاً اولویت دهی جهاد اقتصادی پس از اعلام اقتصاد مقاومتی، حتی بر ابلاغ سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی، بی دلیل نیست. البته در نام گذاری سال های 1392 و 1393 نیز به جهاد تأکید شده است؛ رهبری سـال 1392 را سـال «حماسـه سیاسـی، حماسه اقتصادی» نام نهادند و حماسه را واقعه جهادگونـه و پرشـور معنـا نمودنـد.
با نام گذاری سال 1393 به عنوان سال «اقتصـاد و فرهنـگ، عـزم ملـی و مدیریت جهادی «نیز مؤلفه ای خاص از جهاد اقتصادی، یعنـی مـدیریت جهـادی در عرصه اقتصاد، مورد پافشاری رهبری قرار گرفت.
جهاد در سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی
جهاد در سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی که در بهمن ماه 1392 ابـلاغ شـد نیـز مطرح شد. در ابلاغیه این سیاست ها آمده است:
لازم است قوای کشور بی درنگ و با زمان بندی مشخص، اقـدام بـه اجـرای آن کنند و با تهیه قـوانین و مقـررات الزام و تـدوین نقشـه راه بـرای عرصـه هـای مختلف، زمینه و فرصت مناسب برای نقش آفرینی مردم و همه فعالان اقتصادی را در این جهاد مقدس فراهم آورنـد.
سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی با رویکردی جهادی، انعطاف پذیر، فرصت ساز، مولد، درون زا، پیش رو و برون گرا ابلاغ می گردد. همچنین بند بیستم این سیاست ها نیز به این مهم اشاره دارد:
تقویـت فرهنـگ جهـادی در ایجـاد ارزش افـزوده، تولیـد ثـروت، بهـره وری، کارآفرینی، سرمایه گذاری و اشتغال مولد. ازاین رو جهاد اقتصادی از اهمیتی فوق العاده در تحقق اقتصاد مقاومتی برخـوردار است؛ بنابراین لازم است ابعاد و زوایای مختلف جهـاد در جهـت اقتصـاد مقـاومتی بررسی شود.
مقاله حاضر در صدد است بـا روش تحلیـل مـتن، بـه تبیـین نظـرات ارزشمند رهبری حول موضوعات اهمیت، ضرورت، الزامات، مؤلفـه هـا و مصـادیق جهاد اقتصادی بپردازد و از این رهگذر دیدگاه رهبری در این مـورد را بـه صـورت جامع استخراج و تصویر روشنی از آن ارائه نماید.
ضرورت جهاد اقتصادی
از دید رهبر معظم انقلاب، جهاد اقتصادی نه تنها یک اولویـت بـرای اقتصـاد کشـور است، بلکه ضرورت نیز دارد و یک نیاز قطعی است. باید توجه نمود اگرچه ایشان سال 1390 را سال جهاد اقتصادی نام نهادنـد، امـا بـه نظـر ایشـان جهـاد اقتصـادی تمام شدنی نیست.
ضرورت های جهاد اقتصادی از منظر رهبری
1. ضرورت پیشرفت در اقتصاد
از دید رهبر معظم انقلاب، پیشرفت در اقتصاد که ارتباط مستقیمی با معیشـت مـردم دارد و جزء اولویت های دولت هاست، نیاز به مجاهدت دارد.
از دید رهبر معظم انقلاب، پیشرفت در اقتصاد که ارتباط مستقیمی با معیشـت مـردم دارد و جزء اولویت های دولت هاست، نیاز به مجاهدت دارد.
2. ضرورت رسیدن به اهداف سند چشم انداز
از نگاه رهبری بدون جهاد اقتصادی، به اهداف سند چشم انداز نخواهیم رسید و اگر به اهداف چشم انداز رسیم، عقب خواهیم ماند و کسی که در میدان تحرکات عمـومی دولت ها عقب بماند، پایمال خواهد شد.
3. تحریم های خارجی
دشمنان نظام اسلامی جنگ اقتصادی را در پیش گرفته اند. در واقع امروز کشور مـا دچار جنگ تمام عیار اقتصاد است؛ بنابراین جهاد اقتصادی ضرورت می یابد.
4. تجربه های موفق تاریخی
ملت ما از اول انقلاب در هر جایی که با روحیه جهادی وارد میدان شده، پیش رفته است؛ به طور مثال در دفاع مقدس، جهاد سازندگی، حرکت علمی و ... . اگـر مـا در بخش های گوناگون، از جمله اقتصاد، روحیه جهادی داشته باشـیم؛ کارهـا پیشـرفت می کند.
البته با وجود این ضرورت ها برخی به دلیل عـدم قبـول تکلیـف، نمـی خواهنـد ضرورت جهاد را باور کنند: «منتها حال بعضیها نمی خواهند این را بفهمند؛ نمی خواهند باور کنند؛ چون اگر چنانچه باور کنند تکلیف به گردنشان می گـذارد؛ بعضـى هـا هـم کشـش آن را ندارند؛ اما واقعیت قضیّه این است؛ یعنی امروز در زمینه های مختلف، هـم در زمینه اقتصادی، هم در زمینه فرهنگی، هم در زمینه سیاسی یک جنگی درکشور وجود دارد «بیانات در دیدار اعضاى ستاد کنگره بزرگداشـت سـه هـزار شهید استان سمنان».
اما کسانی که اهل مبارزه اند بیدارند. البته باید توجه کرد اگر ما غافل شویم، دشمن بیدار است: «وَ اِنَّ اَخَا الحَربِ االَرِق؛ کسى که اهل مبارزه است بیدار است»؛ بعد فرمود: «وَ مَن نامَ لَم یَنُم عَنه؛ اگر شما در جبهه خوابـت برد، معنایش این نیست که طرف مقابل هم خوابش برده و او هم غافل اسـت»؛ اگر تو از او غافل شدى، نشانة این نیست که او هم از شما غافل است؛ نه خیر، شما ممکن است خوابت ببرد، اما او بیدار باشد؛ ایـن را بایـد توجـه داشـت »بیانات در دیدار اعضاى ستاد کنگره بزرگداشت سه هزار شهید استان سـمنان».
نتایج جهاد اقتصادی: پیروزی، پیشرفت و عزت ملت ایران
از جمله سنت های الهی در مورد جهاد این است که نتیجه جهاد پیروزی است:
«بدانید جهاد فی سبیل اللّه وعده الهی بر پیروزی آن است. وقتی برای خـدا و در راه خدا حرکت می کنید، به پیروزی خواهید رسید ... همه بایـد ایـن تـلاش را برای خدا در پیش بگیرند. خدای متعال هم برکت خواهد داد. خدای متعال بـه آن تلاشی، به آن کاری، به آن نیت و عزمی که در این جهت باشد، حتماً برکت می دهد و کمک می کند. «بیانات در جمع مردم و کارکنان صنعت نفت عسلویه».
بر این اساس، راه پیروزی نهایی و کامل ملت ایران نیز مجاهدت است:
«راه پیروزی نهایی و کامل ملت ایران این است که این خط مستقیم، خط ایمان؛ ایمان به خدا، ایمان به خود، ایمان به قدرت ملی، اعتماد بـه نفـس ملـی و راه حرکت و مجاهدت در همة اشکالش؛ مجاهدت علمـی، مجاهـدت عملـی و آنجایی که الزم است، مجاهدت نظامی و ایمان و جهـاد را از دسـت ندهنـد »بیانات در دیدار فرماندهان و کارکنان نیروی هوائی ارتش».
از نظر رهبری، اگر مردم و مسئولان پایبند به مجاهدت در عرصه اقتصادی باشند، نه تنها تحریم های استکبار کارساز نخواهد بود، بلکه یک جهش در کشور بـه وجـود خواهد آمد و سبب پیشرفت و عزت ملت ایران می شود:
«دنبال این هستند که در مسئله اقتصادی کشور مشکل ایجاد کننـد؛ پـس جهـاد اقتصادی الزم است ... بخش های اقتصادی کشور در همة قسمت های دولتـی و غیر دولتی اگر به توفیق الهی پایبند به این مجاهـدت باشـند، یـک جهـش بـه وجود خواهد آمد و همه مردم در ایـن موفقیـت سـهیم انـد؛ بیانـات در دیـدار هزاران نفر از کارگران سراسر کشور».
«اگر کشور عزیز ما بتواند در زمینه مسائل اقتصادی، یک حرکـت جهادگونـه ای انجام بدهد، این گام بلندی را که برداشته است، با گام های بلنـد بعـدی همـراه کند، بلاشک برای کشور و پیشرفت کشور و عزت ملت ایران تـأثیرات بسـیار زیادی خواهد داشت. ما باید بتـوانیم قـدرت نظـام اسـلامی را در زمینـه حـل مشکلات اقتصادی به همه دنیا نشان دهیم؛ الگو را بـر سـر دسـت بگیـریم تـا ملت ها بتوانند ببینند که یک ملت در سایه اسـلام و بـا تعـالیم اسـلام چگونـه می تواند پیشرفت کند «بیانات در جمع زائران و مجاوران حرم مطهـر رضـوى».
بنابراین جهاد عامل پیروزی در این نبرد اقتصادی است و پیـروزی در ایـن نبـرد سبب عزت اسلام و مسلمین در دنیا خواهد شد.
جمع بندی و نتیجه گیری
این مطالعه تلاش کرد منظومـه کـاملی از جهـاد اقتصـادی کـه یکـی از مهـم تـرین ویژگی های اقتصاد مقاومتی است، با تحلیل بیانات رهبـری ارائـه و از ایـن رهگـذر تصویر روشنی از این مقوله نمایش دهد. نتایج نشان می دهد بدون جهـاد اقتصـادی، پیروزی در نبرد با دشمن ممکن نیست. تحقق جهاد نیازمند تلاش و کوشش در مقابل دشمن است.
حال ممکن است این مبارزه در عرصه هـای مختلـف نظـامی، علمـی، فرهنگی، سیاسی و یا اقتصادی باشد. با توجه به بیانات رهبری، جهاد، نتیجه عملی مطابق با جهان بینی اسلامی و یـک سنت الهی برای رسیدن به دستاوردهاست؛ رحمت الهی بستگی به آن دارد؛ یکـی از پایه های اصلی جامعه اسلامی است؛ عامل ایجاد تمدن اسلامی و استمرار آن تا چند قرن است و عامل سربلندی ملتها در زمان خودشان و در تاریخ است.
مطابق بیانات رهبری، جهاد اقتصادی عبارت است از «حرکت مستمر همه جانبه هدف دار مخلصانه، همراه با فهم و بصیرت و با تمام توان بـا نیـت خنثـی کـردن و عقـیم کـردن تـلاش خصم آلود و غرض آلود دشمن در عرصه فعالیت های اقتصادی با توکل بر خداوند و اعتماد بر حمایت های الهی».
با توجه به این تعریف، ارتباط میان اقتصـاد مقـاومتی و جهاد اقتصادی عبارت است از اینکه چون فعالیت در جهت تحقق اقتصاد مقاومتی در جهت ناکام گذاشتن دشمن است، مصداق جهاد است و از طرفی به دلیل حضـور در کارزار اقتصادی، فعالیت ها در جهت تحقق اقتصاد مقاومتی باید دارای ویژگـی هـای جهاد اقتصادی باشد.
در حال حاضر به دلیل ضرورت پیشرفت اقتصادی، ضـرورت رسیدن به اهداف سند چشم انداز، تحریم های اقتصادی استکبار جهانی و تجربه هـای موفق تاریخی، جهاد اقتصادی ضرورت یافته است. در بیانات رهبری مواردی ماننـد رها نکردن مواضع در مقابل دشمن، راه ندادن انگیزه های گوناگون، اولویت بندی امور، توجه به عامل معنوی، امید به پیروزی، ایمان، باور و توکل به خدا، احساس مسئولیت و بصیرت را می توان از جمله الزامات جهاد اقتصادی در نظر گرفت. مطابق نظر رهبر انقلاب اسلامی، جهاد اقتصادی دارای دو مؤلفه همت جهـادی و مـدیریت جهـادی است که اولی مخصوص همه افراد جامعه و دومی مختص مسئولان است.
در نهایت، رونق تولید ملی، اصلاح الگوی مصرف، برطرف کردن مشکلات مختلف اقتصاد ایران، اجرای سیاست های کلی اصل 44 و تکیه به نیروی درونی و ذاتی از مصادیق جهـاد اقتصادی در کلام رهبری است. در عرصه اقتصادی هم اگر مردم و مسئولان پایبند به مجاهدت در عرصه اقتصاد باشند، شاهد پیشرفت و پیروزی خواهیم بود.
مقاله مذکور توسط سعید فراهانی فرد و مجتبی غفاری نگارش شده و در دو فصلنامه «پژوهشهای اقتصاد مقاومتی»، سال اول، شماره 2، پاییز و زمستان 1395 منتشر شده است.
برای مشاهده اصل مقاله اینجا را کلیک کنید./204/241/ح
برچسب ها:
فقه حکومتی ، وسائل ، اقتصاد ، اقتصاد مقاومتی ، جهاد اقتصادی ، مقام معظم رهبری سقط جنین مدل نوین زنده به گور کردن فرزندان است / مشترکات جاهلیت قدیم و مدرن
تأثیر مثبت رسانه‌های تخصصی در خنثی کردن ترفند رسانه‌ای دشمن / «فقه حکومتی» پشتوانه علمی انقلاب اسلامی
ضرورت توجه به نظریه ارتباطات در فقه رسانه
طعمه یا امانت؛ اخلاق حرفه‌ای کارگزاران عمومی در اندیشه علوی
نشست علمی «قدس و فلسطین در آینه فقه مقاومت»
مبانی دینی دفاع از قدس شریف
معرفی کتاب | اندیشه مقاومت از منظر حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای
اطلاع نگاشت | سیره عملی و گفتاری علمای شیعه در حمایت از فلسطین
فقه القضا | بررسی حکم انواع رشوه در غیر باب قضا
نظام موظف به پشتیبانی مالی و جانی از گزارشگران فساد است
مستثنیات نظارت شورای نگهبان بر اقدامات مجلس شورای اسلامی
نقش منفی دنیامداری نخبگان و خواص بر انحراف جامعه
محرومیت مجرم از حقوق اجتماعی در جرایم عمدی
بررسی مشکلات بین حضانت و ولایت از نظر فقهی و حقوقی
پیشگیری از فساد در منظومه فکری اسلام ناب مهم‌تر از مجازات مفسدان است
سن ازدواج از شاخص های مهم برای ارزیابی بهداشت جسمی و روانی افراد جامعه محسوب می شود / افزایش سن تمایل به تجرد زیستی را بیشتر می کند
افراد ضعیف‌الایمان؛ مهم‌ترین طعمه منافقین در دولت اسلامی
فقه بورس | بررسی ادله وکالت شخص حقوقی
عرصه‌های حقوق بشر اسلامی و کرامت انسان و پیشنهاد‌هایی برای ضمانت اجرای آن
قم
اذان صبح
۰۴:۵۲:۰۶
طلوع افتاب
۰۶:۲۳:۱۵
اذان ظهر
۱۳:۰۵:۰۲
غروب آفتاب
۱۹:۴۶:۱۰
اذان مغرب
۲۰:۰۳:۵۴