vasael.ir

کد خبر: ۱۳۳۹۹
تاریخ انتشار: ۱۸ خرداد ۱۳۹۸ - ۱۵:۵۷ - 08 June 2019

یادداشت | نگاه تقلیدی به فرهنگ غرب عامل کاهش جمعیت / آثار مخرب تک فرزندی

وسائل ـ امروزه خانواده‌ها به تک فرزندی ارادی گرایش پیدا کرده‌اند. این تغییر در ساختار خانواده و کاهش تعداد فرزند، تغییر در روابط درون خانواده را نیز به همراه داشته و کیفیت زندگی تک‌فرزندان را تحت تأثیر قرار داده است. بر این اساس، خانواده‌های تک فرزند با محدودیت ایفای نقش مواجه‌اند. زیرا فرزند، امکان ایفای نقش خواهر یا برادر را ندارد و از قابلیت‌ها و مهارت‌هایی که در روابط بین خواهر و برادر شکل می‌گیرد، محروم است.

نگاه تقلیدی به فرهنگ غرب عامل کاهش جمعیت / آثار مخرب تک فرزندیبه گزارش خبرنگار وسائل، یک نگاه مقلدانه ای به زندگی غربی یا به زندگی اروپایی وجود داشته که به اینجاها منتهی شده و میراث آن به ماها رسیده؛ ما هم در یک برهه ای از زمان غفلت کردیم، کاری که باید انجام بدهیم انجام ندادیم. در حالی که امروز در بعضی از همین کشورهای غربی از کاهش باروری دارند زیان می بینند، پشیمانند.

در بعضی از کشورهای غربی مطلقا کاهش باروری وجود ندارد؛ یعنی خانواده های پر جمعیت دارند، مثلا در برخی خانواده آمریکایی ده تا دوازده بچه هم به ثبت رسیده است. چطور خانواده ایرانی که می خواهد از او تقلید کند باید حتماً یک بچه داشته باشد یا دو بچه! که این الان وجود دارد و گزارش ها و خبرها از این واقعیت به ما اطلاع می دهد.

 

فرزند از دیدگاه قرآن کریم

در قرآن‌کریم اصل وجود فرزند به‌عنوان نعمت الهی یاد شده چنان‌که در آیه ۷۲ سوره نحل در این رابطه فرموده است: «وَاللّهُ جَعَلَ لَکُم مِّنْ أَنفُسِکُمْ أَزْوَاجًا وَجَعَلَ لَکُم مِّنْ أَزْوَاجِکُم بَنِینَ وَحَفَدَةً وَرَزَقَکُم مِّنَ الطَّیِّبَاتِ أَفَبِالْبَاطِلِ یُؤْمِنُونَ وَبِنِعْمَتِ اللّهِ هُمْ یَکْفُرُونَ؛ خدا براى شما از خودتان همسرانى قرار داد و از همسرانتان براى شما پسران و نوادگانى نهاد و از چیزهاى پاکیزه به شما روزى بخشید آیا بازهم به باطل ایمان می‌‏آورند و به نعمت خدا کفر می‌‏ورزند».

در آیه ۱۴ سوره آل‌عمران از فرزندان به‌عنوان متاع یاد شده و آمده است: «زُیِّنَ لِلنَّاسِ حُبُّ الشَّهَوَاتِ مِنَ النِّسَاء وَالْبَنِینَ وَالْقَنَاطِیرِ الْمُقَنطَرَةِ مِنَ الذَّهَبِ وَالْفِضَّةِ وَالْخَیْلِ الْمُسَوَّمَةِ وَالأَنْعَامِ وَالْحَرْثِ ذَلِکَ مَتَاعُ الْحَیَاةِ الدُّنْیَا وَاللّهُ عِندَهُ حُسْنُ الْمَآبِ؛ دوستى خواستنی‌هاى گوناگون از زنان و پسران و اموال فراوان از زر و سیم و اسب‏‌هاى نشان‌دار و دام‌ها و کشتزارها براى مردم آراسته شده لکن این جمله مایه تمتع زندگى دنیاست و حال آن‌که فرجام نیکو نزد خداست».

همچنین، در آیه ۴۶ سوره کهف از فرزندان به‌عنوان زینت زندگی یاد شده و آمده است: «الْمَالُ وَالْبَنُونَ زِینَةُ الْحَیَاةِ الدُّنْیَا وَالْبَاقِیَاتُ الصَّالِحَاتُ خَیْرٌ عِندَ رَبِّکَ ثَوَابًا وَخَیْرٌ أَمَلًا؛ مال و پسران زیور زندگى دنیایند و نیکی‌هاى ماندگار از نظر پاداش نزد پروردگارت بهتر و از نظر امید نیز بهتر است».

در آیه ۷۱ سوره هود نیز از فرزند به‌عنوان بشارتی برای پدر و مادر یاد شده و آمده است: «وَامْرَأَتُهُ قَآئِمَةٌ فَضَحِکَتْ فَبَشَّرْنَاهَا بِإِسْحَاقَ وَمِن وَرَاء إِسْحَاقَ یَعْقُوبَ؛ و زن او ایستاده بود خندید پس وى را به اسحاق و از پى اسحاق به یعقوب مژده دادیم» و نیز در آیات ۵۱ تا ۵۳ سوره حجر در این رابطه آمده است: «وَنَبِّئْهُمْ عَن ضَیْفِ إِبْراَهِیمَ﴿۵۱﴾إِذْ دَخَلُواْ عَلَیْهِ فَقَالُواْ سَلامًا قَالَ إِنَّا مِنکُم وَجِلُونَ﴿۵۲﴾ قَالُواْ لاَ تَوْجَلْ إِنَّا نُبَشِّرُکَ بِغُلامٍ عَلِیمٍ؛ و از مهمانان ابراهیم به آنان خبر ده، هنگامی‌که بر او وارد شدند و سلام گفتند [ابراهیم] گفت ما از شما بیمناکیم، گفتند مترس که ما تو را به پسرى دانا مژده می‌‏دهیم».

 

تک فرزندی چه مشکلاتی را به دنبال دارد؟

مثل اکثر قصه های زندگی، قصه تک فرزندی  هم بدون سراشیبی نبود. وقتی بچه هایی که تک فرزند خانواده بودند از آب و گِل در آمدند و یا به سراغ زندگی خودشان رفتند، خیلی از مسائل ناشی از آن خودنمایی کردند. از جمله این مسائل به چند مورد زیر اشاره می کنیم:

 

مشکل پذیرش در زمینه واقعیت های زندگی

بچه هایی که تک فرزند بودند، به دلیل اینکه خواهر یا برادری نداشتند که رقابت کردن سالم را با او تمرین و تجربه کنند با مشکلاتی در زمینه پذیرش واقعیت های زندگی روبه رو شدند. آنها  که از زبان والدینشان هیچ گاه کمتر از گل نشنیده بودند، با کوچکترین تشری می شکستند و پا پس می کشیدند. در حالی که اگر خواهر یا برادری داشتند، داشتن رقیب را بهتر درک می کردند و بهتر از عهده موقعیت هایی که مستلزم رقابت و پا فشاری هستند بر می آمدند.

 

اضطراب تک فرزندان بیشتر است

تک فرزندان نگران این هستند که مورد کفایت و پذیرش اطرافیان قرار گیرند ، آن ها دوست دارند عملکرد بسیار خوبی را از خود نشان دهند و کاملا بی عیب و نقص باشند . همین امر باعث می شود که در برخورد با دیگران درجاتی از اضطراب را از خود نشان دهند .

 

فرصت کمتر برای همدلی

خواهر و برادر داشتن کمک می کند تا فرزندان بتوانند در موقعیت های مختلف خودشان را جای دیگری بگذارند و از منظر او به اتفاقات نگاه کنند. بچه ای که خواهر و برادر ندارد نسبت به بچه ای که یک یا چند خواهر و برادر دارد، فرصت کمتری برای همدلی کردن و گذاشتن خودش به جای دیگران پیدا می کند.

 

نداشتن سرمایه حمایتی برای روزهای سخت آینده

بچه ها رازها و حرف هایشان را قبل از آنکه به پدر و مادرشان بگویند، با خواهر و برادرانشان در میان می گذارند. همین طور خواهر و برادرها بزرگترین سرمایه حمایتی برای روزهای سخت آینده هستند. بچه ای که تک فرزند است مزه این حمایت را نمی چشد. این نقص در جنبه حمایتی برای والدین هم مطرح است.

پدر و مادری که یک فرزند دارند، در زمان پیری فقط یک نفر را دارند که به آنها سر بزند و از آنها مراقبت کند آن هم به فرض اینکه فرزند آنها در آن زمان خودش سالم باشد و نزدیک آنها زندگی بکند. در حالی که والدینی که چند فرزند دارند در روزگار پیری از چند منبع حمایتی برخوردار می شوند و حتی اگر یکی از آنها به هر دلیلی نتواند به آنها رسیدگی کند، یک یا چند تای دیگر هستند که دستشان را بگیرند و به آنها عشق هدیه بدهند.

 

احساس تنهایی بیشتر و احساس شادکامی کمتری دارند

بچه هایی که تک فرزند هستند، در مهمانی و پارک و سفر مجبورند با بزرگترها دمخور باشند. در نتیجه نمی توانند با همسالانشان ارتباط کافی برقرار کنند و این مسئله باعث می شود که افراد کمتری را در زندگی برای شوخی کردن، بازی کردن، و حتی صحبت کردن داشته باشند. همه اینها باعث می شود که بچه های تک فرزند نسبت به بچه هایی که چند فرزندی هستند، احساس تنهایی بیشتر و احساس شادکامی کمتری داشته باشند.

 

قرار داشتن در مرکز توجه والدین به صورت افراطی

 بچه هایی  که تک فرزند هستند، در مرکز توجه والدین قرار دارند و هر رفتار آنها توسط والدین پایش می شود. این توجه زیاد باعث می شود که این بچه ها همیشه با یک جور اضطراب زندگی کنند، اضطرابِ اینکه نکند آن کسی نباشند که والدین شان انتظار دارند. به علاوه خود والدین هم از این قضیه اذیت می شوند چرا که مدام خودشان را مجبور می بینند که نگران فرزندشان باشند، آن هم نه یک نگرانی معمولی، بلکه یک اضطراب آزار دهنده.

 

امتیاز گرفتن از دیگران

این کودکان با ورود به اجتماع هم به دنبال امتیاز گرفتن از دیگران برای کارهای خود هستند و وقتی که با رفتاری متفاوت از رفتار خاتواده مواجه می شوند دچار ضعف شخصیتی می شوند.

 

محبت افراطی والدین

والدینی که فقط یک فرزند دارند محبت‎ افراطی به آن می کنند و اثرات مخربی در بلند مدت به شخصیت کودک وارد می کنند، افسردگی، ضعف در برقراری ارتباط با همسالان، توجه بیش از حد به بازی های رایانه ای و انفرادی، ترس و تنفر از حضور در گروه های اجتماعی از جمله آثار مخرب محبت افراطی به کودک است.

تاثیری که به دلیل تنهایی بر روح و روان فرد از دوران کودکی شروع خواهد شد و تا دوران نوجوانی و جوانی به دلیل نبود هم‌صحبت و حامی با این فرد همراه خواد بود.

دوران بزرگسالی و میانسالی نیز تک فرزندی همچنان اثرات منفی خود را بر زندگی فردی و خانوادگی فرد خواهد گذاشت. به‌عبارتی مسئله تک فرزندی داستانی است که تمام ابعاد و دوران‌های زندگی فرد را تحت تاثیر قرار داده و برای زندگی انسانی مضر خواهد بود.

 

دیدگاه رهبر انقلاب در مورد کاهش جمعیت

رهبر معظم انقلاب در گذشته رهنمودهایی مبنی بر پرداختن به افزایش جمعیت داشتند. اخیرا نیز، رهبر انقلاب در رابطه با موضوع سیاست کنترل جمعیت اشاره کردند و تأکید بر لزوم بازنگری در این سیاست کرده و می فرمایند: «در اوائل دهه هفتاد اجرای این سیاست بنابر مصالحی، صحیح بود، اما ادامه آن در سال های بعد خطا بود. بررسی های علمی و کارشناسی نشان می دهد که اگر سیاست کنترل جمعیت ادامه پیدا کند، به تدریج دچار پیری و در نهایت کاهش جمعیت خواهیم شد، بنابراین مسئولان باید با جدیت در سیاست کنترل جمعیت تجدید نظر کنند و صاحبان رسانه و تریبون از جمله روحانیون در جهت فرهنگ سازی این موضوع اقدام کنند».

همچنین رهبر معظم انقلاب اواسط مرداد ماه سال ۹۰ در دیدار با قوای مجریه، مقننه و قضائیه در بخشی از سخنانشان به صراحت فرمودند: «من معتقدم که کشور ما با امکاناتی که داریم، می تواند ۱۵۰ میلیون نفر جمعیت داشته باشد. من معتقد به کثرت جمعیتم. هر اقدام و تدبیری که می خواهد برای متوقف کردن رشد جمعیت انجام بگیرد، بعد از صد و پنجاه میلیون انجام بگیرد».

آیت الله خرازی به نقل از مقام معظم رهبری درباره کنترل جمعیت می گوید: «ایشان می فرمودند من حدس می زنم که این یک نقشه خارجی باشد و با این امر موافق نیستم و در ملاقاتی که با جناب حجت الاسلام رفسنجانی داشتم، ایشان را راجع به خطر این امر گوشزد کردم؛ ایشان گفتند این یک نظری است و دیگر گفتاری نداشتند.

 

در پایان ذکر دو نکته ضروری است:

۱. کنترل خانواده و تنظیم جمعیت امری است که نه می توان صددرصد با حکم حکومتی و توسط دولت درباره آن تصمیم گیری نمود و نه مسئله ای است که صرفا بتوان برعهده خانواده ها گذاشت. در این راه باید تعاملی صحیح و منطقی صورت بگیرد و جمیع جوانب سنجیده شود.

2. از سویی حکومت بایستی توانایی اداره جمعیت و آماده سازی بسترهای مورد نیاز جهت تربیت نسلی صالح و مصلح که شایسته نام امت نبوی باشد را داشته باشد و از سوی دیگر خانواده نیز فرصت، توان، امکانات تربیت این نسل و آمادگی پذیرش مسئولیت آن را کسب کند. کنترل جمعیت در جایی معنا پیدا می کند که رشد جمعیت منفی نشود./702/422/ح

 

محرم آتش افروز

 

 

 

ارسال نظر
نام:
ایمیل:
* نظر:
آخرین اخبار
اوقات شرعی
۱۰ / ۰۱ /۱۴۰۳
قم
اذان صبح
۰۵:۳۱:۳۹
طلوع افتاب
۰۶:۵۶:۵۱
اذان ظهر
۱۳:۱۱:۳۵
غروب آفتاب
۱۹:۲۵:۴۱
اذان مغرب
۱۹:۴۲:۳۹