vasael.ir

به گزارش خبرنگار وسائل، حجت الاسلام والمسلمین محمدرضا زیبایی نژاد، مسؤول مرکز تحقيقات زن و خانواده پیش از ظهر امروز در سومین جلسه فقه زنان و خانواده از سلسله درس گفتارهای رمضانی پایگاه فقه حکومتی وسائل به تبیین خطرات کنترل جمعیت و سیاست‌های غلطی که از سوی برخی مسؤولان در این زمینه اجرا شده است پرداخت.

وی با اشاره به اینکه سازمان ملل متحد الگوی ایران در کنترل جمعیت را الگوی بدیعی اعلام کرده است، گفت: مسؤولان از سبک تبلیغ طلبگی برای این امر استفاده کردند؛ یک طلبه هیچ گاه نمی نشیند تا مردم به سراغ او بیایند بلکه شهر به شهر و روستا به روستا می رود و تبلیغ چهره به چهره می کند.

این پژوهشگر مطالعات حوزه زنان و خانواده افزود: مسؤولان وقت، ارتشی به نام بهداشت یاران را در کشور راه انداختند و در دورترین روستاها نیز خانه بهداشت راه اندازی کردند تا به اهداف خود برسند؛ دخترانی که صرفا سواد ابتدایی داشتند با یک دوره آموزشی، بهداشت یار می شدند و خانه به خانه بحث کنترل جمعیت را تبلیغ می کردند.

بیشتر بخوانید: علت تفاوت احکام در نگاه سنتی و حکومتی به فقه

عوامل کاهش جمعیت از دیدگاه جامعه‌شناسان

حجت الاسلام والمسلمین زیبایی نژاد با بیان اینکه جامعه‌شناسان سه عامل صنعتی شدن، تحصیلات و شهری شدن را در کاهش جمعیت مؤثر می دانند، گفت: اوایل انقلاب 30 درصد جمعیت ما شهرنشین و 70 درصد روستایی بودند اما در سال 90 این معادله جابه‌جا شد. فرزندآوری با فرهنگ شهر نشینی نمی سازد و مشکلات خاص خود را دارد.

وی خاطرنشان کرد: بسیاری از کارشناسان مسأله جمعیت را از زاویه امنیتی و اقتصادی مورد ارزیابی قرار می دهند و می گویند جمعیت مؤلفه قدرت است؛ در غرب این نگرانی وجود دارد که در سال 2050 جمعیت مسلمانان جهان بر مسیحیان غلبه پیدا می کند بنابراین استراتژی کنترل جمعیت را در پیش گرفته اند.

پیری جمعیت آهنگ زوال یک تمدن است

مسؤول مرکز تحقيقات زن و خانواده مسأله پیری جمعیت را بسیار خطرناک تر از کاهش جمعیت دانست و تصریح کرد: پیری جمعیت آهنگ زوال یک تمدن است. قاعده هرم جمعیتی ما در سال 65 وسیع بود یعنی میزان زاد و ولد بیشتر بود اما در سال 95 هرم جمعیتی به شکل کره درآمد و تولید خالص رشد جمعیت ما در حال حاضر یک میلیون نفر در سال است.

این پژوهشگر مطالعات حوزه زنان و خانواده نسبت به خطرات پیش رو در ادامه این روند هشدار داد و گفت: 30 سال بعد هرم جمعتی ما وارونه خواهد شد. کشوری که جمعیت سالمندانش یعنی افرادی که بالای 65 سال دارند به 12 درصد برسد، پیر است. در سال 90، هشت درصد جمعیت کشور سالمند بوند و تا چند سال آینده به پیری جمعیت مبتلا خواهیم شد.

حجت الاسلام والمسلمین زیبایی نژاد با اشاره به پیامدهای اقتصادی پیری جمعیت گفت: اینکه می بینید صندوق‌های بازنشستگی ورشکسته هستند و دولت باید از پول نفت آنها را تأمین کند به همین دلیل است؛ وقتی که تعداد افراد بازنشسته بیش از شاغلان باشد دیگر نمی توان با وضع مالیات بر درآمد افراد شاغل، حقوق بازنشستگان را تأمین کرد.

مسأله جمعیت؛ حوزه تقابل عقلانیت مدرن و عقلانیت دینی

وی مسأله جمعیت را حوزه تقابل عقلانیت مدرن و عقلانیت دینی عنوان کرد و اظهار داشت: نقطه اشتراک این دو عقلانیت این است که هر دو ضرورت برنامه ریزی آینده نگرانه را قبول دارند. مستند ما داستان حضرت یوسف(ع) است. ایشان در مواجهه با خشک سالی سیاست کنترل جمعیت را در پیش نگرفت بلکه با ذخیره سازی منابع غذایی مشکل را حل کرد.

مسؤول مرکز تحقيقات زن و خانواده با اشاره به اینکه عقلانیت مدرن در تحلیل های خود جایگاه خداوند را لحاظ نمی کند، گفت: اما ما در توصیف، سیاست‌گذاری و برنامه ریزی باید در زمین خداوند بازی کنیم چراکه قائل به توحید ربوبی هستیم. خداوند صلاحیت قانون گذاری دارد بنابراین تحلیل های ما نباید برخلاف کلام الهی باشد.

حوزه ارتباطی مسأله جمعیت با علوم مختلف

این پژوهشگر مطالعات حوزه زنان و خانواده با توجه به اینکه بحث جمعیت در دپارتمان علوم اجتماعی مطرح می شود و در آنجا افراد صرفا با تحلیل‌های آماری در این زمینه بحث و نظر ارائه می کنند، افزود: این مسأله ابعاد مختلفی دارد و نباید صرفا نگاه اقتصادی و امنیتی به آن داشت در این صورت دیگر کارشناسان امور تربیتی، کلام، فلسفه و  سایر علوم در این زمینه ورود نخواهند کرد و مشکل ما آن‌گونه که باید حل نخواهد شد.

حجت الاسلام والمسلمین زیبایی نژاد در توضیح حوزه ارتباطی بحث جمعیت با علم کلام، گفت: قرآن می فرماید «مَا مِن دَآبَّةٍ فِی الأَرْضِ إِلاَّ عَلَى اللّهِ رِزْقُهَا» اما ما چه تصوری از رزاقیت خداوند داریم؟! کسی که می خواهد سیاست کنترل نسل را در پیش بگیرد علی القاعده باید رزاقیت خداوند را قبول نداشته باشد.

وی روایتی از امام صادق(ع) را در این زمینه نقل کرد و ابراز داشت: شخصی نزد حضرت آمد و عرض کرد که همسر من می گوید دیگر بچه دار نشویم چراکه از عهده تربیت یعنی مخارج آن برنمی آییم؛ امام(ع) فرمودند شما بچه دار شوید، سنگینی او روی زمین است و رزقش را خداوند می دهد.

فقه سنتی باید پاسخ دهد که صرف فرزندآوری مطلوب است یا خیر

مسؤول مرکز تحقيقات زن و خانواده به ارتباط فقه با مسأله جمعیت پرداخت و گفت: آیا در بحث آزادآوری تعدد مطلوب وجود دارد یا وحدت مطلوب؟ یعنی صرف فرزندآوری یک مطلوب و فرزند صالح داشتن مطلوب دیگر است یا اینکه نه تنها داشتن فرزند صالح مطلوب است.

این پژوهشگر مطالعات حوزه زنان و خانواده بیان داشت: آیا داشتن فرزند معتاد، خمّار و فاسق هم مطلوب است؟ آیا می توان گفت که چنین فرزندی نبودنش بهتر از بودن او است؟ با توجه به منابع روایی در می یابیم که مؤمن فاسق بودنش بهتر از عدمش است چراکه در نهایت به بهشت خواهد رفت.

حجت الاسلام والمسلمین زیبایی نژاد افزود: تنها در مورد کسانی که ایمان ندارند و یا ایمانشان نفعی برای آنها ندارد و در جهنم خالد هستند، می توان گفت که نبودشان بهتر از بودنشان است.

وی با اشاره به این روایت از رسول خدا که می فرماید« إِنِّی أُبَاهِی بِکُمُ الْأُمَمَ یَوْمَ الْقِیَامَةِ وَ لَوْ بِالسِّقْط»، گفت: با توجه به روایاتی که در این زمینه داریم به این نتیجه می رسیم که صرف فرزندآوری مطلوب است. فقه سنتی باید پاسخ بدهد که در اینجا وحدت مطلوبی وجود دارد یا تعدد وحدت.

ارتباط کنترل جمعیت و تربیت جنسی

مسؤول مرکز تحقيقات زن و خانواده حوزه اخلاق را یکی دیگر از عرصه‌هایی دانست که با مسأله جمعیت ارتباط دارد و بیان داشت: متأسفانه در این حوزه کسی کار نکرده است؛ بنده یک مقاله خارجی دیدم که آن هم در رابطه با آثار کنترل جمعیت در تربیت جنسی بود.

این پژوهشگر مطالعات حوزه زنان و خانواده ادامه داد: در این مقاله آمده است که در جامعه سنتی زمان شورمندی جنسی زنان سنین 18 تا 40 سالگی است. اگر در این بازه سنی زن درگیر فرزندآوری باشد، بیشتر انرژی خود را برای تربیت فرزند به کار می گیرد و در بدن او تراکم انرژی پیدا نمی شود.

بیشتر بخوانید: کاهش فرزندآوری؛ پیامد مهم اشتغال بانوان

بالارفتن سن ازدواج منجر به انقلاب جنسی می‌شود

حجت الاسلام والمسلمین زیبایی نژاد گفت: از آنجا که در این بازه زمانی ذهن زن نیز درگیر فرزند است بنابراین مطالبات جنسی سرکش شکل نمی گیرد و از این لحاظ می توان جامعه را کنترل کرد. اما اگر سن ازدواج بالا برود مطالبات جنسی نیز افزایش پیدا می کند و دیگر با اخلاق خویشتن داری جنسی نمی توان جامعه را کنترل کرد و احتمال انقلاب جنسی افزایش پیدا می کند. زنگ خطر انقلاب جنسی در کشور ما به صدا درآمده است.

وی تصریح کرد: در خانواده پر جمعیت، زن بیشتر، شخصیت خود را در ضمن خانواده تعریف می کند اما زنی که فرزند ندارد و یا فرزند کمی دارد منیت و توجه افراطی به خود در شخصیت او پیدا می شود. بنابراین سیاست کنترل جمعیت متنهی به اخلاق فردگرایانه می شود.

تعدد فرزندان با تربیت صحیح رابطه مستقیم دارد

مسؤول مرکز تحقيقات زن و خانواده با اشاره به آثار تربیتی، تعداد زیاد فرزندان در تربیت، گفت: در خانواده پر جمعیت طبیعتا منازعات فرزندان بیشتر است؛ در این سیستم فرزندان کم کم به این نتیجه می رسند که والدین مهم هستند و اقتدار آنها بیشتر می شود چراکه آنها نقش داوری و فصل خصومت را در خانواده دارند و امکان بروز فرزند سالاری در این فضا وجود ندارد.

این پژوهشگر مطالعات حوزه زنان و خانواده دعواهای درون خانوادگی را مانور حضور در عرصه اجتماعی دانست و اظهار داشت: فرزندان خانواده پر جمعیت شخصیت نرمالی دارند و می دانند که نباید همواره همه چیز بر وفق مراد آنها باشد اما تک فرزندان معمولا افرادی زود رنج تر، شکننده تر، لوس و کم ظرفیت هستند.

حجت الاسلام والمسلمین زیبایی نژاد با بیان اینکه احتمال بروز شکاف نسلی را در خانواده های پر جمعیت بسیار کم است، گفت: از آنجا که پدر و مادر در چنین خانواده هایی برای فرزندان مهم هستند این شکاف به وجود نمی آید؛ اما در خانواده های کم جمعیت پدر و مادر همواره در خدمت فرزند هستند و احتمال شکاف نسلی زیاد است.

وی با اشاره به اینکه معمولا در خانواده های پر جمعیت محدودیت امکانات وجود دارد، ابراز داشت: در این فضا فرزندان قدر امکانات را بهتر می دانند و از کودکی مدیریت منابع را یاد می گیرند. ایثار در بین فرزندان بیشتر است و آنها یاد می گیرند که به یک الگوی تعاملی برسند.

بازنگری چینی‌ها در سیاست‌ کنترل جمعیت

مسؤول مرکز تحقيقات زن و خانواده به بازنگری برخی کشورهای پرجمعیت در سیاست کنترل جمعیت، اشاره کرد و گفت: در چین دارند از این سیاست عدول می کنند چراکه آثار منفی آن را در تربیت فرزندان خود و نسل آینده دیده اند.

این پژوهشگر مطالعات حوزه زنان و خانواده بیان داشت: برخی از پژوهشگران غربی تأکید دارند که الگوهای خانوادگی کم جمعیت متناسب با الگوهای فردگرایانه است؛ به همین دلیل کشورهای استکباری در برنامه ریزی‌های خود به دنبال همین امر هستند اما می گویند باید به گونه ای پیش برویم که سرعت کاهش جمعیت ما نسبت به کشورهای دیگر بسیار کمتر باشد تا بتوانیم در آینده کنترل جهان را به دست گیریم./241/241/ح