vasael.ir

به گزارش خبرنگار وسائل، مسأله تمدن سازی و ایجاد تمدن اسلامی یکی از مباحث مهمی است که امروزه در جهان اسلام مطرح شده و کشور ما و حوزه علمیه نیز در این عرصه ورود جدی پیدا کرده‌اند، رهبر معظم انقلاب نیز همواره بر مسأله تحقق تمدن اسلامی تأکید دارند تا جایی که اخیرا نیز ایشان دیداری با پژوهشگران و صاحب نظران حوزه تمدنی در کشور داشتند و مباحث مختلفی در این دیدار به سمع و نظر ایشان رسید.

قطعا تحقق تمدن اسلامی نیازمند ایجاد زیربنای فکری و نگرشی در میان نخبگان دانشگاه و طلاب و فضلای حوزه‌های علمیه در کشور است و هر مجموعه باید تلاش کند تا با حداکثر توان ضمن ایجاد پیوند میان محافل و مجامع علمی، به تبیین مسأله تمدن اسلامی در ابعاد گسترده و گوناگونی که دارد بپردازد.

یکی از مؤسساتی که در این زمینه فعالیت موفق و قابل اعتنایی داشته است، مؤسسه مطالعات تمدن اسلامی موسوم به «متا» است که توسط جمعی از طلاب و دانشجویان دغدغه مند در ابتدای دهه نود پایه ریزی شده است. حجت الاسلام دکتر سید محمدحسین متولی امامی از اساتید دانشگاه و حوزه که مشغول به تدریس در دانشگاه‌های معتبری نظیر دانشگاه باقرالعلوم(ع) نیز می‌باشد، مدیر مؤسسه مطالعات تمدن اسلامی است و از جمله افرادی است که در دیدار صاحب نظران حوزه تمدنی با رهبر معظم انقلاب حضور و ارائه مطالب داشته است.

حجت الاسلام دکتر متولی امامی در گفت‌وگو با خبرنگار پایگاه تخصصی فقه حکومتی وسائل، به تشریح فعالیت‌ها، اقدامات و چشم اندازهای فعالیت این مؤسسه علمی پژوهشی پرداخت که در ادامه مطالب مطرح شده در این مصاحبه را می‌خوانید:

آغاز به کار متا، لبیک به ندای «أین عمار» بود

همزمان با درگیری‌های سال ۸۸ و شرایط پیچیده سیاسی آن زمان، هرچند به صورت علمی و تبلیغی در دانشگاه‌های مختلف حضور داشتم و هم مشغول به تحصیل بودم و هم تدریس می‌کردم اما پس از این شرایط به صورت جدی‌تری در دانشگاه‌های مهم کشور نظیر اصفهان، تهران، فردوسی مشهد، اهواز، بوعلی همدان و کاشان حضور پیدا کردیم تا پاسخگوی شبهات و پرسش‌های آن زمان به ویژه مسأله چگونگی تداوم انقلاب اسلامی باشیم.

با حضور در این فضا تشنگی و فقر تئوریک موجود در میان دانشجویان ما را به سمت سازماندهی کردن و هدفمند کردن فعالیت‌هایمان برد و تلاش کردیم ظرفیت ستادی و اجرایی که در برخی دانشگاه‌ها برای ما موجود بود را به کار گرفتیم.

از جمله اقداماتی که انجام دادیم برگزاری نشست های تخصصی و گفت‌وگویی، شفاف سازی و نشست‌های شفاف و بدون پرده در شرایط آن زمان بود، و توانستیم بخش زیادی از مخاطبین خود را توجیه، اقناع کنیم و این اقدام ما در راستای فرمایش «أین عمار» رهبر انقلاب و دعوت ایشان به روشنگری بود.

اساتید دانشگاه از گفت‌وگوهای علمی استقبال خوبی داشتند

در ادامه شاهد بودیم که بحث‌ها جدی‌تر شد و اساتید دانشگاه وارد این گفت‌وگوها شدند و ما نیز برای آنکه مباحث سیاسی نشود از همان ابتدا با نام گفت‌وگوهای دینی و تمدنی وارد میدان شدیم تا درگیر مسائل و درگیری‌های خرد سیاسی نشویم و صورت علمی داشتن مساله باعث موضع گیری علمی له یا علیه ما از سوی اساتید دانشگاه شد.

همین موضوع برکات بسیاری برای ما داشت و امروز می‌توانیم ادعا کنیم اکثر نیروهای فرهنگی که امروز در داخل کاشان در حال فعالیت هستند مستقیم یا غیر مستقیم متأثر از آن جلسات و مباحثی هستند که در آن زمان مطرح کردیم.

مؤسسه مطالعات تمدن اسلامی در سال ۹۰ به صورت یک مجموعه مردم نهاد و مؤسسه رسمی به ثبت رسید، در آن زمان رویکرد ما برگزاری آموزش‌های موازی بود و هدف از این دوره‌ها برطرف کردن خلأهای موجود در حوزه و دانشگاه بود که با حضور گروه های مختلف دانشجویی و حوزوی با دوره‌های سه ترمی کلاس های مختلفی در موضوعات متنوع با محوریت مباحث تمدنی برگزار شد و از توانمندی ‌های افراد حاضر در دوره ها تلاش کردیم در حوزه فعالیت‌های مؤسسه مطالعات تمدن اسلامی به صورت گروه‌های علمی و پژوهشی استفاده کنیم.

اصفهان ظرفیت‌های خوبی در عرصه فعالیت های علمی دارد، به همین دلیل تمرکز فعالیت‌های خود را در اصفهان بیشتر کردم و البته همچنان ارتباط عمیقی با قم، حوزه علمیه قم و اساتید و صاحب نظران مستقر در قم داشتم، جهت گیری کلان دوره‌های آموزشی ما تربیت نیروهای تراز انقلاب اسلامی است، یعنی با استفاده از دوره‌های تمدنی و کلاس‌هایی که برگزار می‌شود بینش تمدنی مشخصی خلق شود که در حوزه‌های مختلفی آثار و تبعات خود را ایجاد کند.

سرمایه علمی امروز متا در کلاس‌ها و دوره‌های گذشته مؤسسه پدید آمده است

سرمایه علمی امروز متا به برکت دوره های آموزشی است که در مقاطع مختلف تحصیلی توانستیم برگزار کنیم و ظرفیت‌های خوبی خلق شد و افراد صاحب قلمی پدید آمد که بینش موجود در کلاس‌ها سبب شد آنها متفاوت‌تر از فضای علمی حوزه و دانشگاه فکر و عمل کنند، در دوره‌ها با مخاطب گسترده‌تر، با کیفیت بهتر و هزینه‌های کم توانستیم مباحث خود را در اختیار نخبگان قرار دهیم.

تجربه‌های این سال‌ها ما را به تجربه‌های بسیار خوبی رسانده است و امروز می‌توانیم بحث‌های خوبی را در اختیار نخبگان و نیروهای انقلابی حوزه و دانشگاه قرار دهیم، خروجی های این سه ترم آموزشی مطالعات تمدنی وارد گروه‌های علمی و پژوهشی شده‌اند که با ورود در نشست‌های تخصصی به آخرین دیدگاه‌های اساتید و نظریه پردازان آگاه شدند و از سویی یک مسأله عینی مشخص را دنبال می‌کنند.

حداقل امروز ۴ پروژه جدی در متا در حال پیگیری است، بسط نظری مطالعات تمدنی در حوزه تمدن نوین اسلامی و موضوع طرح تصرف تمدن اسلامی یکی از این موضوعات است که این طرح تصرف تمدن اسلامی ایده مؤسسه مطالعات تمدن اسلامی و مزیت نسبی این مؤسسه نسبت به دیگر مؤسسات است و در حال بسط و گسترش این ایده هستیم.

در حلقه فقه تمدن به تأملات تحولات در عرصه فقه و اصول پرداخته‌ایم، مسأله فقه تمدن ساز از جمله موضوعات فعالیت ما بوده است و در اصفهان و حوزه علمیه اصفهان توانستیم دستاوردهای خوبی داشته باشیم و حتی در سطح عالمان و مدرسین درس خارج و سطوح عالی حوزه علمیه اصفهان توانستیم مباحث فقه تمدنی را گسترش دهم و امروز یکی از مسأله‌ها و دغدغه‌های بسیاری از این عزیزان مباحث فقه تمدنی است. در حوزه فقه تمدن متن پژوهشی در حال تدوین است که شخصا با آن درگیر هستم و با نظارت و ارتباط با آیت الله علیدوست و استفاده از نظریات ایشان این پژوهش پیش می رود.

پولِ طلا یکی از دستاوردهای مؤسسه مطالعات تمدن اسلامی است

گروه معشیت و اقتصاد ما یکی از گروه‌های فعال و اثرگذار است که در این گروه مسأله پولِ طلا را دنبال می‌کنیم و این طرح یکی از دستاوردهای ما است، ترجمه‌ای با عنوان پولِ طلا و تمدن اسلامی توسط بنده انجام شده است که در سال آینده منتشر خواهد شد.

امروز جهان اسلام آماده تغییر نظام پولی است و بسیاری از شخصیت‌های بزرگ اقتصادی جهان اسلام موضوع پولِ طلا را به روی دست گرفته و با قوت مطرح می‌کنند و شروع بحث ما از دیدگاه های مرحوم آیت الله حائری شیرازی انجام گرفت و مزیت نسبی ما نسبت به دیگر مطرح کنندگان این طرح این است.

طرح عملیاتی این موضوع با یک دهه کار و فعالیت میدانی و ارتباط با بازار طلا در داخل و خارج کشور و بررسی بحران‌های مالی و اقتصادی و مشکلات پول اعتباری، در مؤسسه مطالعات تمدن اسلامی آماده شده است و مراحل اجرایی و تحقق آن امکان پذیر است و می‌توانیم این موضوع را به سرانجامی برسانیم.

3 جلد کتاب شامل یک جلد ترجمه و 2 جلد کتاب تألیفی حاصل همکاری بنده و گروه معیشت و اقتصاد است که طرح عملیاتی و اجرایی پولِ طلا در کشور را در آن مطرح کرده‌ایم و آماده به چاپ است.

در حوزه مطالعات تمدنی نیز کتاب جستارهای نظری در باب تمدن اسلامی، کتاب بحران تمدنی ایران معاصر تا کنون به چاپ رسیده است و در سال آینده نیز کتاب عرفان سیاسی و تمدن سازی اسلامی با مسأله عرفان و تمدن به چاپ و نشر خواهد رسید.

گروه جدید و فعال و جدی که در متا مشغول به فعالیت است گروه روانشناسی و فقه تمدن است که کتابی با این موضوع در دست چاپ دارد و در حوزه پژوهشی این گروه فعالیت جدی دارد، گروه تاریخ و تمدن اسلامی نیز در مؤسسه مطالعات تمدن اسلامی مشغول به فعالیت شده است که هنوز به خروجی پژوهشی نرسیده‌اند اما اقداماتی مؤثر در دستور کار دارند.

یکشنبه‌ها جلساتی مستمر در طول سال در اصفهان طی دو سال اخیر تحت عنوان بحث تمدن شناسی و طرح تصرف در برگزار می‌گردد که دانشجویان و طلاب بسیاری در آن حاضر هستند، برای اینکه دور خودمان نچرخیم و از مسائل پیرامون خود غافل نشویم نیز نشست‌های تخصصی و گفت‌وگویی به منظور آشنایی با آخرین دیدگاه‌ها نیز همواره انجام داده‌ایم.

چند ماهی است با موضوع فقط دولت و فقه حکومتی کلاس‌های آموزشی را در اصفهان آغاز کرده‌ایم که طلاب و فضلای حوزه علمیه در این کلاس‌ها حضور دارند؛ همچنین برگزاری مباحثات علمی و گروهی با عالمان مجتهد شهر اصفهان و صاحب نظران حوزه علمیه اصفهان همواره در حال برگزاری است.

به دنبال اثرگذاری سیاسی به منظور تحقق تمدن اسلامی هستیم

هدف گذاری ما حرکت به سمت یک رایزنی سیاسی و کار سیاسی اثرگذار در راستای اهداف نظام مقدس اسلامی و انقلاب اسلامی است، معتقد هستیم ظهور تمدن اسلامی مماس با مناسبات سیاسی و جهاد سیاسی است‌ و تلاش می‌کنیم مباحثی که در مؤسسه مطالعات تمدن اسلامی روی آن کار کرده ایم وارد عرصه سیاست کشور کنیم.

معتقدیم که اگر می خواهیم در حوزه تمدنی کار کنیم باید حرف عملی عینی ارائه کنیم، رهبری نیز در دیداری که با ایشان داشتیم بر این موضوع تأکید داشتند، در داخل متا اگر گروهی شکل می‌دهیم همگی نگاه عملیاتی دارند و ناظر به کار عملیاتی و سیاسی هستند.

معتقدیم بدون کار سیاسی و فعالیت میدانی یک خود ارضائی علمی و دانشی را خواهیم داشت که به جایی نخواهد رسید. بحث‌های عقلی و نظری صرف، هماهنگی با مسأله تمدن و تمدن‌سازی ندارد و از این طریق نمی‌توان اقدام جدی و مؤثر در حوزه تمدنی داشت.

ما در افق مؤسسه مطالعات تمدن اسلامی به دنبال ارتقا توان علمی نیروهای انقلاب اسلامی هستیم، همچنین ارائه طرح‌های میدانی و عملی دیگر هدف مهم ما در مؤسسه متا است.

اصفهان ظرفیت تمدنی فوق العاده تاریخی به دنبال دارد، به دلیل رصد این ظرفیت و وجود این ظرفیت مؤثر در اصفهان، در حوزه هنر نیز مباحثی داریم امیدواریم بتوانیم در عرصه عملی به ویژه در حوزه معماری ورود کنیم، چراکه امروز شاهد مشکلات بسیاری در زمینه هنر در کشور به ویژه در عرصه معماری هستیم و شاهد هستیم که کشور هیچ طرح مستقل در حوزه معماری و شهرسازی ندارد.

در حوزه شهری به شدت دچار بحران هویت هستیم و رهبری فرمودند حالات ما در حوزه معماری و شهرسازی رقم می‌خورد و این موضوع نشان دهنده اهمیت مسأله معماری است.

آنچه مطرح شد فعالیت ها و چشم اندازها و دستاوردهای مؤسسه مطالعات تمدن اسلامی موسوم به «متا» است که امیدواریم بتوانیم در راستای اهداف نظام مقدس اسلامی و آرمان‌های انقلاب اسلامی ذیل عنایات حضرت ولیعصر(عج) و رهنمودهای رهبر معظم انقلاب و بزرگان حوزه علمیه بتوانیم اقدامات مؤثر و آینده سازی داشته باشیم./404/1304/ح