vasael.ir

کد خبر: ۱۲۶۸۱
تاریخ انتشار: ۱۶ بهمن ۱۳۹۷ - ۱۷:۳۸ - 05 February 2019

معرفی کتاب | مبانی فقهی و حقوقی شورای نگهبان

وسائل ـ نظام پارلمانی کشور، یک مجلسی است اما دو رکنی تلقی می‌شود، نهاد قانون گذاری و شورای نگهبان. بر همین اساس، شورای نگهبان وظیفه دارد تمام مصوبات مجلس را از حیث عدم مغایرت با موازین اسلامی و قانون اساسی بررسی کرده تا در صورت عدم مغایرت، مصوبه مجلس صورت قانونی به خود بگیرد.

به گزارش خبرنگار وسائل، شورای نگهبان یکی از مهم ترین نهادهایمعرفی کتاب| مبانی فقهی و حقوقی شورای نگهبان حکومتی در نظام جمهوری اسلامی ایران است. این نهاد دارای پیشینه تاریخی در ایران است و مشابهی قوی با بعضی از نهادهای قانونی در تعدادی از کشورها دارد.

اهمیت این نهاد از منظر قانون اساسی آنقدر چشمگیر است که نبودن آن، در کنار مجلس قانونگذاری موجب عدم اعتبار مجلس می شود.

 

فلسفه وجودی شورای نگهبان

به این ترتیب در عین حال که نظام پارلمانی کشور، یک مجلسی است اما دو رکنی تلقی می شود، نهاد قانون گذاری و شورای نگهبان. بر همین اساس، شورای نگهبان وظیفه دارد تمام مصوبات مجلس را از حیث عدم مغایرت با موازین اسلامی و قانون اساسی بررسی کرده تا در صورت عدم مغایرت، مصوبه مجلس صورت قانونی به خود بگیرد.

علاوه بر این نقش برجسته، شورای نگهبان موظف به نظارت بر انتخابات بوده و مرجع تفسیر قانون اساسی به شمار می آید.

این وظایف و اختیارات موجب شده است تا نهاد شورای نگهبان در زمره نهادهای بسیار مهم نظام جمهوری اسلامی درآید. با وجود این، آنچه در عرصه فرهنگ مکتوب سیاسی ـ حقوقی کشور ما خالی به نظر می رسد بررسی همه جانبه این نهاد رسمی نظام جمهوری اسلامی ایران است که در آن همه جوانب ساختاری و صلاحیتی شورای نگهبان مورد بررسی و کنکاش قرار بگیرد.

 

شرایط قانون گذار

از دیدگاه اسلام قانونگذار بایستی واجد شرایطی باشد تا با داشتن آن شرایط بتواند تدوین و تصویب مطلوب‌ترین قوانین و مقررات را بر عهده بگیرد.

اولا باید موجودی را که برای آن قانونگذاری می کند به درستی بشناسد تا بتواند با درک صحیح از مقتضیات زندگی فردی و اجتماعی او با تدوین قانون مناسب، مطلوب‌ترین راهکار و طرح را برای زندگی او ترسیم نماید.

علاوه بر آن باید از سودجویی برحذر باشد تا بدون چشم‌داشت به منافع شخصی به این کار همت گمارد و نیز از سهو و نسیان هم مبرا باشد تا انسان ها بتوانند با اطمینان کامل دستورالعمل های او را اخذ و بر اساس ان خط مشی زندگی شان را ترسیم کنند.

توجه به این ویژگی ها ما را به این نکته رهنمون می سازد که انسان ها اساسا فاقد شرایط فوق الذکر بوده و بدین لحاظ از منظر اسلام، قوانینی را که بشر بدون توجه به قوانین الهی وضع کرده است، فاقد مشروعیت می باشد.

تنها خداوند متعال است که با وجود این خصایص و سایر ویژگی های لازم، صلاحیت تام برای قانونگذاری را دارا است؛ به همین دلیل قوانین موضوعه بشری لازم است در چارچوب موازین شریعت قرار بگیرد.

از آنجا که اصول مربوط به برنامه زندگی انسان ها و آنچه که او را به سعادت دو جهان رهنمون می سازد، در منابع اسلامی پیش بینی شده است فقها از طریق اجتهاد مستمر خود به عنوان کارشناسان دینی و با استفاده از منابع فقه، احکام شرعی را استخراج نموده و در اختیار مجریان قرار می دهند.

از آنجا که به دلیل اختلاف در مبانی و سایر مسائل تاثیرگذار در اجتهاد، اختلاف در دیدگاه ها و آرای فقهی کارشناسان احکام اسلامی امری طبیعی و اجتناب ناپذیر خواهد بود بدیهی است این اختلاف در امور اجتماعی منجر به اختلال در نظام خواهد شد.

برای علاج این محذورات و مسائل دیگر در حوزه به فقیه جامع شرایط که ولایت امر را بر عهده دارد، اجازه داده شده است تا لباس قانون را بر اندام فقه بپوشاند و امور کشور را قانون‌مند کند. و این یکی از سه دیدگاه رایج حاکمان و فرمانروایان، نخبگان و فرزانگان و مردم و نمایندگان در حوزه قانون گذاری است.

کتاب «بررسی فقهی ـ حقوقی شورای نگهبان»، با هدف تبیین فقهی و حقوقی جایگاه شورای نگهبان، ساختار و اختیارات آن، به قلم فرج الله هدایت نیا و محمد هادی کاویانی در توسط پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی به چاپ رسیده است.

 

بخش‌های مختلف کتاب

این کتاب در سه فصل تنظیم شده است. در فصل اول نویسندگان سعی دارد کلیاتی از قبیل، ضرورت قانون و قاونونگذاری، دیدگاه اسلام و سایر مکاتب غیر اسلامی در مورد قانون و قانون گذاری، مشروعیت قوانین الهی، اختیارات حاکم اسلامی، دستگاه تقنین در نظام جمهوری اسلامی و نهادهای خارج از دستگاه تقنین در نظام جمهوری اسلامی، را مورد بررسی قرار بدهند.

در فصل دوم مباحثی از قبیل پیشینه تاریخی شورای نگهبان، نهادهای مشابه شورای نگهبان در کشورهای دیگر، ساختار شورای نگهبان، تبیین شده است.

در فصل سوم با عنوان وظایف و اختیارات شورای نگهبان مباحثی از جمله نظارت بر قوانین و مقررات، تفسیر قانون اساسی، نظارت بر انتخابات مطرح و توضیح داده شده است./602/241/ح

 

مطالب مرتبط
ارسال نظر
نام:
ایمیل:
* نظر:
آخرین اخبار
اوقات شرعی
۰۵ / ۰۲ /۱۴۰۳
قم
اذان صبح
۰۴:۵۲:۰۶
طلوع افتاب
۰۶:۲۳:۱۵
اذان ظهر
۱۳:۰۵:۰۲
غروب آفتاب
۱۹:۴۶:۱۰
اذان مغرب
۲۰:۰۳:۵۴