vasael.ir

کد خبر: ۱۲۶۷۰
تاریخ انتشار: ۱۴ بهمن ۱۳۹۷ - ۱۴:۱۹ - 03 February 2019

گفت‌وگو | شیوه‌های تربیت و آموزش جنسی فرزندان

وسائل ـ مسئله تربیت جنسی، از مسائل مهمی است که توجه والدین و دیگر متولیان امر تربیت را به خود مشغول ساخته است به گونه‌ای که کارشناسان امور تربیتی را بر آن داشته تا در زمینه مزبور به تحقیق بپردازند و دیدگاه‌های کاربردی مهمی ارائه دهند. کارشناس مشاوره اسلامی در این گفت‌وگو به تشیح وظیفه والدین در این زمینه پرداخته است.

به گزارش خبرنگار وسائل، صاحب نظران تربیتی معتقدند گفت‌وگو | شیوه‌های تربیتی و آموزش جنسیکه تربیت انسان اهداف تربیت جنسی از دیدگاه اسلام در زمینه جنسی، بخشی از تربیت را تشکیل می‌دهد. این غریزه از جمله غرایز طبیعی است که خداوند در وجود حیوان و در انسان قرار داده است.

احساس نیاز جنسی در انسان مبتنی بر وجود این غریزه است که باید به صورتی صحیح ارضا شود. برخی از کارشناسان، مسئولیت تربیت جنسی را در درجه نخست برعهده پدران و مادران قرار داده اند.

با توجه به اهمیت این مسئله با حجت الاسلام سید محمد فاطمی نسب کارشناس مشاوره اسلامی به گفت‌وگو نشستیم که بخش نخست آن به شرح ذیل تقدیم می‌شود:

 

وسائل ـ شیوه های تربیتی و آموزشی جنسی را در دو بخش کلی بخش «پیش از ازدواج» و «پس از ازدواج»، می توان پیگیری کرد، حضرتعالی شیوه تربیت جنسی پیش از ازدواج را برای ما تبیین کنید؟

یکی از مراحل مهم در تربیت جنسی مرحله پیش از ازدواج است که این مرحله برای خود شاخصه خاصی دارد، که اساس و سرچشمه آن خویشتن‌داری است.

تربیت جنسی مستقیم که مستقیماً به نقش جنسیتی دختر و پسر و وظایف، تمایلات و رفتارهای جنسی آنها مربوط می شود. مانند هویت پذیری جنسی، الگویابی جنسیتی، آشنایی با وظایف هر جنس، آمادگی برای انجام دادن وظایف مادری و پدری، پرهیز از تحریکات جنسی و اموری مانند آن.

اما تربیت جنسی غیر مستقیم شامل جنبه هایی است که به نحوی بر رفتارهای جنسی دختر و پسر تاثیر می گذارد. مانند محبت به کودک، ارضای نیازهای روانی، پرورش فضائل اخلاقی، رشد باورهای دینی و مذهبی و اموری مانند آن.

مسائل مربوط به تربیت جنسی غیر مستقیم اگرچه جنبه عام تربیتی دارند و مستقیما با تربیت جنسی مرتبط نیستند، اما از آنجا که رشد طبیعی جنسی در دختر و پسر را تسهیل می نمایند و آنها را از انحرافات و اختلالات جنسی مصون نگه می دارند، به طور غیر مستقیم، با تربیت جنسی مرتبط هستند.

در اسلام والدین موظف اند که از همان آغاز تولد فرزند، زمینه رشد و تربیت طبیعی (از جمله رشد و تربیت جنسی) او را فراهم سازند.

 

وسائل ـ به طور طبیعی تحولاتی در دوره پیش از ازدواج در یک نوجوان به وجود می آید، نقش آن ها در تربیت جنسی چیست؟

دوره پیش از ازدواج، شامل دوره های تحول متفاوتی است. مسائلی که برای یک نوجوان ۱۴ تا ۱۸ ساله مطرح  است، از کودک ۶ تا ۱۰ ساله، بسیار متفاوت است.

بنابراین اگرچه دوره پیش از ازدواج دوره خویشتن‌داری است اما یکی از مسائل مهم این است که ماهیت این مفهوم در دوره های مختلف سنی بسیار متفاوت است.اگرچه گاهی ظاهر بعضی از رفتارها شبیه هم هستند.

مسئله دیگر، نوع آموزش ها است. نوع آموزش های یک کودک، با نوجوانی که سال‌های نخست نوجوانی اش را طی می کند تفاوت دارد.

در آموزش کودکان، بیشتر شناخت و کنترل دیگران مطرح است. اما در آموزش نوجوان بیشتر کنترل خود مد نظر است و کنترل دیگران در درجه دوم اهمیت قرار می گیرد. مخصوصا مواقعی که نیاز است با بچه های بزرگتر از خود معاشرت داشته باشند.

 

وسائل ـ از آنجا که نگرش والدین، نوع تربیت و شیوه برخورد و تعامل والدین با دختر و پسر در شکل دهی هویت فرزندشان موثر است، چه نکاتی را باید رعایت کرد تا تربیت جنسی به شکل صحیح صورت بگیرد؟

نکاتی که والدین باید مورد توجه قرار دهند تا هویت فرزندان درست شکل بگیرد و به دنبال آن تربیت جنسی هم به نحو مطلوب باشد به شرح ذیل است:

۱ـ بینش و عملکرد والدین از این امر حکایت کند که هیچ جنسیتی، بر دیگری برتری ندارد و هر دوی آنها ارزشمندند و هر یک برای تکامل و پیشرفت به دیگری نیازمند است.

والدین نه تنها باید از تبعیض جنسیتی بین دختر و پسر خودداری کنند، بلکه باید احساس ارزشمندی جنسیتی را به آنها منتقل کنند تا کودکان بتوانند به راحتی و بدون آرزوی داشتن جنسیتی مخالف، به هویت جنسی خودشان دست یابند و بتوانند در آینده، زنان و مردان کامل و با اعتماد به نفسی باشند و نقش پدری و مادری خود را نیز به خوبی ایفا کنند.

لازم به ذکر است که دوره های رشد، مانند حلقه های زنجیر به هم متصل اند و باید به ترتیب، رشد لازم را پیدا کنند وگرنه کودک با مشکل روبرو می شود. اگر والدین در مرحله کودکی نتوانند در یافتن هویت جنسیتی به کودک خود کمک کنند، کودک در آینده با ایفای نقش زن یا مرد بودن مشکل پیدا خواهد کرد و در نتیجه زندگی زناشویی و خانوادگی او نیز مختل خواهد شد.

پس ضرورت دارد که ابتدا خود والدین نسبت به جنسیت فرزندانشان، نگرش درست و عزت‌مندانه داشته باشند و با پرهیز از نگرش منفی در مورد فرزندانشان و با رفتارهای متناسب با هریک از دختر و پسر، ارزشمندی و عزت آنها را آشکار سازند و افتخار نمایند که خداوند آنها را از چنین نعمت هایی برخوردار کرده است و شکرانه آن را نیز به جا آورند.

در این رابطه روایات فراوانی در متون دینی آمده است که به نمونه ای از آنها بسنده می کنم. امام صادق علیه السلام می فرماید: اَلْبَنَاتُ حَسَنَاتٌ وَ اَلْبَنُونَ نِعْمَةٌ وَ اَلْحَسَنَاتُ يُثَابُ عَلَيْهَا وَ اَلنِّعْمَةُ يُسْأَلُ عَنْهَا.

یعنی دخترها نیکی هستند و پسرها نعمت. پس به درستی که خداوند بر نیکی ها پاداش می دهد و از نعمت ها سوال می کند.(کافی ج۶  ص۶ ح۸)

۲ـ نقش جنسیتی هریک از فرزندان دختر یا پسر خود را به آنها آموزش دهند تا هویت جنسی شان تقویت گردد. مثلا دختر یا پسر باید بداند که جامعه از آنها چه انتظاری دارد، و هر کدام از نظر رفتاری، گفتاری، پوشاک و غیره چه نقشی را باید ایفا کند و از اجرای نقش های جنس دیگر خودداری نماید.

۳ـ از هرگونه تبعیض نسبت به فرزند دختر یا پسر باید خودداری شود. پیامبر(ص) با اشاره به حفظ عزت و ارزشمندی فرزند و عوارض روانی عملکردهای نامطلوب نسبت به دختر، فرمودند: مَن کانَت لَهُ اُنثی فَلَم یؤذها، وَ لَم یُهِنها وَ لَم یُؤثِر وَلَدَهُ عَلَیها، اَدخَلَهُ اللهُ الجَنَّةَ. (کنز العمال ج۱۶ ص۴۴۷)

یعنی کسی که فرزند دختری داشته باشد و او را اذیت نکند و توهین نکند و پسر را بر او ترجیح ندهد، خداوند او را وارد بهشت می کند.

امروز تحقیقات روانشناسی در بررسی اختلالات جنسی به این نکته رسیده که تمامی افرادی که به انحراف نارضایتی جنسیتی مبتلا هستند بدون استثنا در کودکی به آنها به چشم جنس مخالف نگریسته شده و با ظاهری متناسب با جنس مخالف، آراسته شده اند.

۴ـ واگذاری آموزش مسائل جنسی به والد همجنس (پدر ـ پسر، دختر ـ مادر). از آنجا که مادر بهتر می‌تواند آموزش نقش جنسی دختر را انجام دهد، پیامبر(ص) می فرماید: آمرو النسا ء فی بناتهن. یعنی امور دختران را به مادران آنها واگذارید.

شخصی از امام صادق(ع) پرسید: مادر، پسرش را تا چند سالگی می تواند بشوید؟ امام فرمودند: تا سه سالگی.(کافی جلد ۳ صفحه ۱۶۰)

در این دو حدیث به الگویی یابی جنسیتی که در امر آموزش جنسی اهمیت فراوانی دارد، توجه شده است. دختر باید مادر را در نقش جنسی، الگو قرار دهد و این کار با سپردن امور دختران به مادران (به ویژه در مواردی که مختص به زنان است) تامین می شود. از این رو می‌توان از این حدیث استنباط کرد، که تربیت جنسی دختر، بیشتر به عهده مادر است.

۵ـ شروع تمایز جنسی کودکان از ۲ـ۳ سالگی است. هویت جنسی دختر و پسر به طور کاملا مشخص، در سن ۳ سالگی از هم متمایز می شود. و کودک کاملا متوجه جنس خودش هست. نکته قابل توجه لزوم خودداری مادران از حمام کردن پسران پس از سن ۳ سالگی است که این امر به آن جهت است که پسر در این سن جنسیت خود و متمایز بودن از جنس مخالف را می شناسد.

۶ـ  توجه والدین به نقش الگویی رفتارشان: شکی نیست که والدین به عنوان نخستین الگوهای رفتاری مردانه و زنانه، نقش عمده ای در الگویابی جنسیتی فرزندانشان بازی می کنند. چگونگی برخورد والدین با یکدیگر، و نگرش آنان نسبت به نقش جنسیتی خودشان، بر نظرات کودکان اثر می گذارد.

علاوه بر این، والدین به شیوه های گوناگون، رفتار الگویابی جنسیتی کودک خود را شکل می دهند. مثلا با انتخاب اسباب بازی، تشویق فعالیت های معین، واکنش نشان دادن در برابر رفتارهای مناسب یا نامناسب با جنس کودک.

از این رو وقتی مادران، مسولیت دختران را به عهده می‌گیرند و پدران، عهده‌دار امور پسران خود می شوند، امر همسان‌سازی با والد جنسی موافق را تسهیل می کنند و زمینه مناسب برای تقلید این رفتارها فراهم می شود، چراکه بر اساس دیدگاه نظریه پردازان «یادگیری اجتماعی»، رفتار الگویابی جنسیتی، از طریق همان فرایندهایی آموخته می‌شود که رفتارهای دیگر را می آموزند، یعنی از طریق«شرطی شدن» و «مشاهده دیگران» نقش هایی را که از زنان یا مردان انتظار می رود، می آموزند.

 

وسائل ـ به طور خلاصه نقش دهی جنسی به کودکان باید دارای چه ویژگی های باشند؟

۱ـ اعتدال در محبت به فرزندان و پرهیز از محبت بیش از اندازه والد جنسی مخالف، به کودک.

۲ـ پرهیز از تبعیض و تفاوت رفتاری نسبت به دختر و پسر در خانواده.

۳ـ هماهنگی پوشش کودک با جنسیت او.

۴ـ ایجاد تنوع و جهت دهی به بازی کودکان بر اساس جنسیت آنها.

۵ـ پرهیز از تحمیل ویژگی ها و رفتارهای یک جنس بر جنس دیگر.

۶ـ توجه به رفتارها، نگرش ها و موضع گیری های کودکان، و ایجاد نگرش صحیح نسبت به جنس خود و جنس مخالف، از دوران خردسالی.

۷ـ واگذاری مسئولیت های متناسب با جنس کودکان در خانه و بیرون از خانه.

۸ـ اظهار رضایت هرکدام از والدین نسبت به همجنس خود در برابر فرزندان.

۹ـ بیان طبیعی بودن تفاوت های دو جنس از نظر روانی، عاطفی، فیزیولوژی و غیره و لزوم وجود این تفاوت ها برای ادامه حیات و در نتیجه، ضرورت احترام گذاشتن به این تفاوت ها.

 

وسائل ـ نقش پیشگیری از زمینه‌های تحریک جنسی در تربیت جنسی کودکان چیست؟

برخلاف این تصور که کودک تا زمان بلوغ، از میل جنسی بی‌بهره است و هر رفتاری که در برابر او داشته باشند، تاثیری در او نخواهد گذاشت، غریزه جنسی از ابتدای تولد در وجود انسان وجود دارد.

گرچه میل جنسی از ابتدای تولد، در کودکان وجود دارد، اما هدف و مقصد آن، نزد آنها مشخص نیست و تا زمان بلوغ (اگر مسیر رشد، بدون تحریکات پیموده شود) آشکار و سازمان یافته می شود.

غریزه جنسی کودک، در آغاز متوجه عمل جنسی یا لذت جنسی نیست و باید، یک سیر رشدی و تحولی را بپیماید، تا در زمان بلوغ، رشد آن کامل شود و فرد به یک رشد جنسی قابل قبول برسد، اما روانشناسان معتقدند که تحریک پیش از موعد، این غریزه، کودک را زودتر از وقت مناسب، نسبت به آن هوشیار می کند و آنگاه ضربات جبران‌ ناپذیری به او وارد می شود.

نتیجه بلوغ جنسی پیش رس، تمایل جنسی فوق العاده و زیاد است که سبب برتری تاثیرات جنسی و عدم توجه کافی فرزند، به تحصیل و عدم تمایل به بازی و سرگرمی می شود.

این مسئله مورد تایید اسلام نیز هست و روایاتی که در این زمینه وارد شد، مؤید این مطلب است که، کودکان هم میل جنسی دارند. بنابراین باید از تحریک کردن آنها خودداری کرد./402/422/ح

 

تهیه و تنظیم: محرم آتش افروز

ارسال نظر
نام:
ایمیل:
* نظر:
آخرین اخبار
اوقات شرعی
۱۰ / ۰۱ /۱۴۰۳
قم
اذان صبح
۰۵:۳۱:۳۹
طلوع افتاب
۰۶:۵۶:۵۱
اذان ظهر
۱۳:۱۱:۳۵
غروب آفتاب
۱۹:۲۵:۴۱
اذان مغرب
۱۹:۴۲:۳۹