به گزارش خبرنگار وسائل، نخستین جلسه از دوره دانش افزایی اساتید علوم عقلی و فقه و اصول و مبلغان دینی حوزه علمیه خراسان در آستانه چهل سالگی انقلاب شکوهمند اسلامی ایران با عنوان «ولایت فقیه»، روز پنجشنبه ۱۳ دیماه در مدرسه علمیه سلیمانیه برگزار شد.حجتالاسلام والمسلمین دکتر نجف لکزایی، رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در این نشست با موضوع «پیشینه تاریخی ولایت فقیه» به بیان نمونه شناسی از این موارد پرداخت.وی با استناد به مطلبی که در وسائل الشریف المرتضی جلد دوم صفحه ۹۲ آمده است، گفت: در واقع حضرت یوسف (ع) خودش صلاحیت حکومت داشت پس مشروعیت یوسف از ناحیه حکم جائر نیست؛ درباره حضور و ورود حضرت علی (ع) در شورا میتوان اینگونه بیان کرد که در واقع ولایت از آن حضرت بود و این ظاهر امر است که او از خلافت منصب گرفته است، اما باطن این است که ایشان از جانب پیامبر (ص) ولایت داشته اند.
حجت الاسلام والمسلمین لک زایی در ادامه به بررسی پیشینه تاریخی ولایت فقیه پرداخت و خاطرنشان کرد: در دوره تقیه علمایی آمدند که از ناحیه ائمه نیابت داشتند؛ در واقع این افراد یا خودشان برای این کار حضور داشتند و یا به کسانی اجازه این ولایت را میدادند که از آن جمله میتوان به خود سید مرتضی که رئیس شیعیان در بغداد است، اشاره کرد.
اندیشه سیاسی اسلام دوره زوال نداشته است
رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با انتقاد نسبت به این موضوع که برخی گفته اند زوال اندیشه سیاسی در اسلام بوده است، اظهارکرد: در واقع اینطور نبوده است بلکه در دورههای اخیر رکود وجود داشته است. از طرفی برخی معتقدند که تا قرن دهم فقه شیعه، فردی است و حتی بدون مطالعه ادعا دارند که ملاصدرا فلسفه سیاسی ندارد و فقط دارای فلسفه است در حالی که این مسأله واقعیت ندارد.
وی با اشاره به حاشیههایی که در رساله سید مرتضی نوشته شده است، بیان داشت: این موضوع نشان دهنده این امر است که مکتب اهل بیت (ع) مطرح بوده و به آسانی به دست ما نرسیده است.
گفتمان تقیه، اصلاح، قیام و انقلاب
حجت الاسلام والمسلمین لک زایی با بیان اینکه پس از عبور از دوران تقیه، در واقع در دوره دوم در حکومتهای پادشاهی، شیعه از تقیه خارج شد، گفت: بعد از این مرحله شیعه وارد گفتمان اصلاح در آل بویه، صفویه و قاجاریه میشود که اجازه قبول منصب از سوی امام با استناد به روایات صحیحین و متضافرداده شده است.
وی در ادامه به بررسی نظریه ولایت فقیه از نگاه مرحوم نائینی و حضرت امام (ره) پرداخت، گفت: امام خمینی(ره) درباره بحث ولایت فقیه به لحاظ نظر و عمل در اوج قرار میگیرند و امام(ره) میگویند با وجود سلطنت ولایت فقیه محقق نمیشود؛ به همین دلیل در این دوره وارد گفتمان قیام و انقلاب میشویم.
ضرورت حکومت اسلامی از نگاه امام خمینی
رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی درادامه به بیان ضرورت حکومت اسلامی از نگاه امام خمینی (ره) پرداخت، گفت: در واقع حکومتها سه دسته اند؛ دسته اول به خدا و مردم کاری ندارند واستبدادی هستند و دسته دوم طبق نظر اکثریت مردم به وجود میآیند که جمهوری و دموکراتیک هستند و حکومت اسلامی در نگاه نخست مقید به رضایت خدا و چارچوبها است.
در این نشست به پرسشهایی همچون منصب سیاسی از سوی حکام جور چه حکمی دارد؟ آیا ولایت فقها عام و فراگیر است و شامل همه جایگاههایی است که امامان ولایت داشته اند؟ وظایف فقیه چیست؟ آیا وظیفه سیاسی هم دارند یا نه؟ در عصر غیبت چه باید کرد؟ آیا حکومت اسلامی میتواند در امور خصوصی مردم هم دخالت کند؟ پاسخ داده شد.
دوره دانش افزایی اساتید علوم عقلی و فقه و اصول و مبلغان دینی حوزه علمیه خراسان در آستانه چهل سالگی انقلاب شکوهمند اسلامی ایران با عنوان «ولایت فقیه» به همت حوزه علمیه خراسان، دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی و پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (گروه حکمت وکلام جدید پژوهشکده اسلام تمدنی) برگزار میشود.
این سلسله کارگاهها که ویژه مدرسین علوم عقلی و فقه و اصول حوزه علمیه خراسان و مبلغان دینی است، با حضور اساتید مطرح و حوزه و صاحبنظران این عرصه، هر پنجشنبه در مدرسه علمیه سلیمانیه برگزار خواهد شد.
حجتالاسلام والمسلمین دکتر احمد واعظی، رئیس دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم با موضوع «ولایت فقیه و دموکراسی» در۲۰ دیماه و حجتالاسلام والمسلمین دکتر محمدجواد ارسطا، استادیار دانشگاه و عضو هیأت علمی گروه حقوق عمومی دانشگاه تهران با موضوع «ولایت فقیه و قانون اساسی و پاسخ به شبهات» در تاریخ ۲۷ دیماه به ارائه بحث میپردازند.
همچنین، دکتر مسعود معینی پور، عضو هیأت علمی دانشگاه باقرالعلوم (ع) با موضوع «کارآمدی نظام مبتنی بر ولایت فقیه» در ۴ بهمنماه و حجتالاسلام والمسلمین دکتر غلامرضا بهروزلک، استاد علوم سیاسی دانشگاه باقرالعلوم (ع) با موضوع «شرایط و گستره اختیارات ولایت فقیه» در تاریخ ۱۱ بهمنماه در این دوره دانشافزایی به سخنرانی خواهند پرداخت.
گفتنی است، مشروح این نشست به زودی در پایگاه تخصصی فقه حکومتی وسائل منتشر میشود./202/241/ح