- یادداشت | ابعاد سیاسی حج از دیدگاه قرآن
- «نظریه راهبردی عدالت» نداریم
- گفتگو | جبهه ملی و اندیشه لیبرالیسم / مغایرت اندیشه جبهه ملی با اسلام ناب
- در مکتب امام خمینی (ره) «عدالت» مطلوب بالذات است، «فقه» مطلوب بالعرض
- معرفی مقاله | منزلت عقل فقهی در تمدن سازی نوین اسلامی
- بازگشت انسان به سوی دین، در جهان پساکرونا
روش‌شناسی فقه و اجتهاد از نگاه آیت الله علیدوست
وسائل ـ آیت الله علیدوست در نشستی علمی به تبیین دیدگاه خود درباره «روش شناسی فقه و اجتهاد» پرداخت و گفت: انضباط فقهی و توجه به مقتضیات زمان و مکان دو اصل مهم در اجتهاد است.
به گزارش خبرنگار وسائل، نشست علمی «روش شناسی فقه و اجتهاد»
پنج شنبه 13 دی ماه سال 1397 به همت فرهنگستان علوم و با حضور آیت الله علیدوست عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم برگزارشد.
آیت الله علیدوست با طرح این پرسش که استنادهای مورد استفاده شیخ اعظم در کتاب مکاسب از چه سنخی است؟ بحث خود را آغاز کرد و گفت: شیخ در مکاسب بحث را شروع می‌کند بعد آن را بسط می‌دهد، نظرات دیگران را بررسی می‌کند بعد یک دفعه بحث را با عبارت «انصاف این است» عوض می‌کند؛ انصاف هم در فقه جز ادله اربعه نیست.
وی در ادامه افزود: برخی از محشین مورد توجه در مکاسب مثل آقای ایروانی این اعتراض را وارد کرده‌اند که مرحوم شیخ در بحث‌هایی که در مکاسب انجام داده است بعد از آوردن ادله طرفین فتوای خودش را در مورد آن موضوع هم داده است اما پس از آن با عبارت «لکن» متوقف می‌شود. این نوع بحث کردن طبق چه روش و چه منهجی است؟
استاد درس خارج حوزه علمیه قم بیان داشت: در سال‌های 1359 و 1360 اصلاً بحث از روش شناسی میان فقها رواج نبود و حتی گفتمانش هم مطرح نبود اما در اواخر دهه 60، 70 و 80 بحث از فلسفه فقه، فلسفه فلسفه فقه مطرح شد و کم کم در میان فقها اوج گرفت.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم تصریح کرد: آنچه در روش شناسی فقه و اجتهاد باید مد نظر قرار گیرد این است که هر متخصص در فقهی نمی‌تواند در مورد روشناسی فقه و اجتهاد نظر دهد به خاطر اینکه کسانی که متمرکز و ممحض در این بخش نیستند ورود آن‌ها در موضوع روش شناسی اشتباه است.
تعریف روش شناسی
رئیس اندیشکده فقه و حقوق اسلامی در مورد تعریف روش شناسی گفت: چارچوب فکری که پشت عملیات یک محقق قراردارد روش شناسی گفته می‌شود. مثلاً روش شناسی اجتهادی شیخ انصاری، آن چارچوب فکری است که اجتهاد وی طبق آن شکل گرفته است.
آیت الله علیدوست یادآور شد: در مطالبی که تحت عنوان روش شناسی مطرح می‌شود بیشتر به خودِ روش می پردازند. ما باید دنبال شناخت این روش باشیم؛ در واقع این، روش شناسی است. پس تعریف دقیق تر همین است؛ روش شناسی یعنی شناخت رفتارها.
تعریف اجتهاد
عضو جامعه مدرسین در مورد تعریف اجتهاد بیان داشت: اجتهاد فرایندی است عملیاتی که توسط فقیه صورت می‌گیرد؛ اجتهاد در خدمت ادله است و انگیزه‌اش کشف هنجارهای شرعی است. وقتی روش شناسی به اجتهاد اضافه می‌شود باید مشخص شود که در اینجا منظور اجتهاد اخباری‌ها ملاک است یا اجتهاد اصولیّون.
وی تصریح کرد: بهتر این است که مضاف الیه را «مقطع » بگیریم به خاطر اینکه بعضی از علما در یک مقطع یک متد و روش استباط داشتند و در مقطع دیگری متد و روش خود را عوض می‌کردند.
رئیس اندیشکده فقه و حقوق اسلامی افزود: مثلاً محمد بن ادریس شافعی در عراق که سکونت داشت یک متد استباط داشت وقتی که عازم مصر شد متد قبلی خود را تغییر داده و روش جدیدی را در پیش گرفت و یا شیخ انصاری در بحث ولایت فقیه و حکم قاضی در مکاسب نگاه حداقلی دارد اما در کتاب قضاء نگاه حداکثری دارد.
آیت الله علیدوست در پایان بیان داشت: دو چیز را در فقه فراموش نکنید؛ یکی انضباط فقهی که همان فقه جواهری است؛ در این صورت است که به تراث گذشتگان احترام می گذاریم. دوم در نظر داشتن اقتضائیات زمان و مکان است.
گفتنی است، گزارش تفصیلی این نشست به زودی در پایگاه تخصصی فقه حکومتی وسائل منتشر خواهد شد./202/241/ح
برچسب ها:
وسائل ، فقه حکومتی ، علیدوست ، روش شناسی سقط جنین مدل نوین زنده به گور کردن فرزندان است / مشترکات جاهلیت قدیم و مدرن
تأثیر مثبت رسانه‌های تخصصی در خنثی کردن ترفند رسانه‌ای دشمن / «فقه حکومتی» پشتوانه علمی انقلاب اسلامی
ضرورت توجه به نظریه ارتباطات در فقه رسانه
طعمه یا امانت؛ اخلاق حرفه‌ای کارگزاران عمومی در اندیشه علوی
نشست علمی «قدس و فلسطین در آینه فقه مقاومت»
مبانی دینی دفاع از قدس شریف
معرفی کتاب | اندیشه مقاومت از منظر حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای
اطلاع نگاشت | سیره عملی و گفتاری علمای شیعه در حمایت از فلسطین
فقه القضا | بررسی حکم انواع رشوه در غیر باب قضا
نظام موظف به پشتیبانی مالی و جانی از گزارشگران فساد است
مستثنیات نظارت شورای نگهبان بر اقدامات مجلس شورای اسلامی
نقش منفی دنیامداری نخبگان و خواص بر انحراف جامعه
محرومیت مجرم از حقوق اجتماعی در جرایم عمدی
بررسی مشکلات بین حضانت و ولایت از نظر فقهی و حقوقی
پیشگیری از فساد در منظومه فکری اسلام ناب مهم‌تر از مجازات مفسدان است
سن ازدواج از شاخص های مهم برای ارزیابی بهداشت جسمی و روانی افراد جامعه محسوب می شود / افزایش سن تمایل به تجرد زیستی را بیشتر می کند
افراد ضعیف‌الایمان؛ مهم‌ترین طعمه منافقین در دولت اسلامی
فقه بورس | بررسی ادله وکالت شخص حقوقی
عرصه‌های حقوق بشر اسلامی و کرامت انسان و پیشنهاد‌هایی برای ضمانت اجرای آن
قم
اذان صبح
۰۴:۵۰:۳۹
طلوع افتاب
۰۶:۲۲:۰۷
اذان ظهر
۱۳:۰۴:۵۲
غروب آفتاب
۱۹:۴۶:۵۸
اذان مغرب
۲۰:۰۴:۴۵