vasael.ir

کد خبر: ۱۲۴۸۵
تاریخ انتشار: ۱۳ دی ۱۳۹۷ - ۱۳:۵۶ - 03 January 2019
به همت مرکز پژوهش‌های جمکران؛

نشست «فقه نظام، چیستی و رویکردها» برگزار شد

فقه به معنای معرفت احکام مورد قبول است ؛ فقه مبتنی بر نظام و ساختارهایی که مجموعه های اجتماعی را اداره می کند و بنوعی می توان گفت که توانایی مدیریت کلان اجتماعی و جامعه سازی را دارا می باشد.

به گزارش خبرنگار وسائل، نشست علمی «فقه نظام، چیستی و رویکردها» با سخنرانی حجت الاسلام والمسلمین ابوالقاسم مقیمی حاجی عصر چهارشنبه 12 دی ماه 97، در ساختمان مرکز پژوهش‌های مسجد مقدس جمکران برگزار شد.

آنچه در ادامه می‌خوانید گزیده‌ای مطالب ارائه شده از سوی ایشان در این نشست است:

 

مفهوم شناسی فقه نظام

در بحث «چیستی فقه نظام» اختلافات زیادی وجود دارد؛ آنچه که لازم است مطرح شود و تحریر موضوع گردد آن است که ابتدا باید مفردات بحث روشن شده و سپس معنای ترکیب فقه و نظام مشخص شود تا به تعریف واحدی برسیم. تا زمانی که به تعریف واحدی نرسیم نمی توانیم در این بحث پیش برویم.

استعمال اول این است که واژه فقه در مصادر اسلامی به معنای «ما انزل الله علی النبی» آنچه که خداوند بر پیامبر (ص) نازل کرده است، استعمال می‌شود. این استعمال فقه شامل اعتقادات و احکام و اخلاق می شود که به معنای شریعت است.

استعمال دوم اینکه فقه به معنای دانش است، مانند ریاضی، شیمی و فیزیک؛ مجموعه دانش خودش دارای نظامی است. استعمال سوم اینکه واژه فقه به معنای معرفت است. در استعمال چهارم فقه به معنای عملیات استنباط احکام و به معنای اجتهاد است. استعمالات دیگری نیز برای واژه فقه وجود دارد که در بحث فعلی نمی آوریم.

 

استعمالات واژه نظام

اما استعمالاتی که برای واژه نظام وجود دارد یکی اینکه نظام به معنای حکومت است، همان معنای عرفی که مشهور است؛ یعنی همان سیستمی که اداره می کند. دوم اینکه نظام مجموعه سازمان ها و سیستم های اجراست. سازمان های ناظر بر اجرا که می توانند زیر مجموعه حکومت باشند. استعمال سوم این است که نظام به معنای انتظام بخش، نظم دهنده باشد. استعمالات دیگری نیز وجود دارد که به عقیده بنده لازم نیست بیان شوند.

 

مفهوم شناسی ترکیبی «فقه نظام»

پنج رویکرد در زمینه مفهوم شناسی ترکیب «فقه نظام» وجود دارد. نخست اینکه فقه نظام به معنای فقه حکومت است به معنای دستگاه حکومت فقه. در این رویکرد فقه را به معنای شریعت، و نظام را به معنای حکومت در نظر می گیریم.

رویکرد دوم این است که فقه نظام به معنای انسجام می باشد، احکامی که در باب حدود و عبادات و معاملات آمده است، مبانی مشترک و واحدی را دارا می باشد؛ مثلا نظام روش شناسی مشترک احکام. 

رویکرد سوم فقه را در قالب و نظام یک مکتب در نظر می‌گیرد؛ همچون مکتب اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و غیره. فروعات را بر آن نظام کلان منطبق کنیم؛ از یک سری مسائل خرد به مسائل کلان اجتماعی برسیم که آن دیدگاه کلان در استنباط فقه نقش ایفا می‌کند. فقه نظام در این رویکرد سیستمی است که بر احکام نظارت دارد، مثل دیدگاه شهید محمد باقر صدر.

چهارم رویکرد استخراج نظام موضوعی (پی بردن به دغدغه احکام) است. در این رویکرد مسائل احکام در داخل جبهه الهی و طاغوت بررسی می شوند؛ در این رویکرد «فقه» به معنای معرفت و «نظام» به معنای انتظام بخش می باشد. رویکرد پنجم فقه، نظام ساز تمدنی است؛ آموزه های فقه باید توانایی تمدن سازی را داشته باشند فقه باید بر اساس واقعیت عینی و سازمان های اجتماعی باب بندی شود.

 

معنای مختار از چیستی فقه و نظام

به نظر بنده «فقه» به معنای معرفت احکام مورد قبول است؛ فقه مبتنی بر نظام و ساختارهایی است که مجموعه های اجتماعی را اداره می کند و به نوعی می توان گفت که توانایی مدیریت کلان اجتماعی و جامعه سازی را دارا است.

 

گفتنی است، گزارش تفصیلی این نشست به زودی در پایگاه تخصصی فقه حکومتی وسائل منتشر خواهد شد./202/241/ح

ارسال نظر
نام:
ایمیل:
* نظر:
آخرین اخبار
اوقات شرعی
۳۱ / ۰۱ /۱۴۰۳
قم
اذان صبح
۰۴:۵۹:۲۸
طلوع افتاب
۰۶:۲۹:۱۰
اذان ظهر
۱۳:۰۶:۰۰
غروب آفتاب
۱۹:۴۲:۱۰
اذان مغرب
۱۹:۵۹:۴۳