- نقش منفی دنیامداری نخبگان و خواص بر انحراف جامعه
- سن ازدواج از شاخص های مهم برای ارزیابی بهداشت جسمی و روانی افراد جامعه محسوب می شود / افزایش سن تمایل به تجرد زیستی را بیشتر می کند
- یادداشت | ویژگی خانواده کارآمد از دیدگاه اسلام
- رابطه عدالتخواهی حقیقی با حکمرانی اسلامی
- فقه بورس | بررسی ادله وکالت شخص حقوقی
- معرفی کتاب | سلامت و اختلال جنسی همسران رویکردی اسلامی و روان شناختی
- مشروعیت و قدرت دو پایه برای حکمرانی است
در نشست «حجاب از منظر روانشناسی» تشریح شد؛
نقش اختلالات روانشناختی در بی‌عفتی اجتماعی
وسائل ـ عضو هیأت علمی دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه فردوسی مشهد با تأکید بر اینکه اختلالات روانشناختی می‌تواند پایه عدم رعایت عفاف باشد، گفت: همیشه این رفتارها ناشی از سرکشی نیست؛ گاهی یک اختلال در وسط است که باعث ناامنی در جامعه می‌شود. از جمله این اختلالات عزت نفس نداشتن، خود بسنده نبودن و خود ارزشمند نبودن است.
به گزارش خبرنگار وسائل، نشست «حجاب از منظر روانشناسی» 
از سلسله نشست‌های چهارشنبه‌های عفاف که به همت واحد مطالعات زن و خانواده نهاد رهبری چهارشنبه ۵ دی در دانشکده علوم تربیتی دانشگاه فردوسی مشهد برگزار شد.
از سلسله نشست‌های چهارشنبه‌های عفاف که به همت واحد مطالعات زن و خانواده نهاد رهبری چهارشنبه ۵ دی در دانشکده علوم تربیتی دانشگاه فردوسی مشهد برگزار شد. سکینه سلطانی، عضو هیأت علمی و استادیار دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه فردوسی مشهد در به بررسی دیدگاه‌های چندگانه روانشناسان و متفکران غربی درباره پوشش بانوان پرداخت که مشروح سخنان ایشان در ذیل تقدیم خوانندگان محترم می‌شود:
استفاده ابزاری از زنان در تبلیغات
هیچکاک از فیلمسازان مشهور دنیا بیان می‌کند که برای یک فیلمساز این مسأله حائز اهمیت است که فیلم هیجانات فراوانی داشته باشد تا بتواند مخاطبان بیشتری را جذب کند؛ او می گوید زنان دراین راستا برای افزایش و بالا بردن سیستم هیجانی استفاده می‌شوند چراکه در تبلیغات از وجود زن استفاده ابزاری می‌شود.
امام خمینی (ره) در اوایل انقلاب که در یکی از تبلیغات صدا و سیما از زن استفاده شده بود نسبت به این امر تذکر داده بودند که نباید از زن برای تبلیغات بهره برد و این نشان دهنده ارزشمندی زن است و قرار نیست آنان در کنار یک کالا قرار بگیرند تا فروش آن کالا افزایش یابد.
در حال حاضر در سیستم رسانه‌ای متأسفانه ما شاهد استفاده ابزاری از زنان هستیم که شاید بیش از ۸۰ درصد تبلیغات را زنان مدیریت می‌کنند؛ در واقع این امر توهین به زنان است که با یک شامپو و پودر لباسشویی در یک عرض قرار می‌گیرند و این از نگرانی‌ها و دغدغه‌های امروز است که با وجود نفوذ سیستم سرمایه گذاری و تجاری، نسبت به این دغدغه‌ها توجهی نمی‌شود.
در حال حاضر در سیستم رسانه‌ای متأسفانه ما شاهد استفاده ابزاری از زنان هستیم که شاید بیش از ۸۰ درصد تبلیغات را زنان مدیریت می‌کنند؛ در واقع این امر توهین به زنان است که با یک شامپو و پودر لباسشویی در یک عرض قرار می‌گیرند و این از نگرانی‌ها و دغدغه‌های امروز است که با وجود نفوذ سیستم سرمایه گذاری و تجاری، نسبت به این دغدغه‌ها توجهی نمی‌شود.
در نگاه فیلمسازان غربی استفاده ابزاری از زنان همیشه مورد توجه بوده است و از طرفی حتی آن‌هایی که در غرب امروز درگیر این مسئله هستند این دیدگاه رایج را قبول ندارند و از آنجا که آنان در این موضوع غرق شده اند در واقع نمی‌توانند کاری انجام دهند، اما خوشبختانه در ایران در این قسمت می‌توان کار‌های بسیاری انجام داد چراکه درصد بسیاری از جامعه ما به این موضوع اهمیت می‌دهند و هنوز تبلیغات نتوانسته است تأثیر داشته باشد.
ویل دورانت معتقد است هر چقدر که ما در جست‌وجوی یک موضوع باشیم و کمتر قابل دسترس باشد در واقع ارزش آن برای انسان گرانبهاتر می‌شود و هر چیزی که قابل دسترس‌تر باشد به سرعت ارزش خود را از دست می‌دهد چراکه یکی از ویژگی‌هایی که خداوند در نهاد انسان‌ها قرار داده است این امر است که انسان نیاز به کشف شدن و کشف کردن دارد و وقتی که انسان خودآگاهی را کار می‌کند در واقع خود را کشف می‌کند.
ویل دورانت معتقد است هر چقدر که ما در جست‌وجوی یک موضوع باشیم و کمتر قابل دسترس باشد در واقع ارزش آن برای انسان گرانبهاتر می‌شود و هر چیزی که قابل دسترس‌تر باشد به سرعت ارزش خود را از دست می‌دهد چراکه یکی از ویژگی‌هایی که خداوند در نهاد انسان‌ها قرار داده است این امر است که انسان نیاز به کشف شدن و کشف کردن دارد و وقتی که انسان خودآگاهی را کار می‌کند در واقع خود را کشف می‌کند.
نیاز به دیده شدن یک اختلال روانشناختی است
از طرفی وقتی یک زن به آسانی خود را در معرض نمایش قرار می‌دهد باعث می‌شود که جذابیت او کمتر شود و حتی دیده می‌شود که این زن‌ها به روش‌های مختلف برای جذب مخاطب خودشان تلاش می کنند برای اینکه فقط دیده شوند. در واقع نیاز به دیده شدن یک اختلال روانشناختی است و در عین حال تلاش برای تکراری نشدن در واقع یک اختلال روانشناسی است.
از آنجا که این گروه به این موضوع رسیده اند که بعد از مدتی تکراری هستند و جذابیت ندارند و به همین دلیل به سراغ عمل‌های زیبایی می‌روند. درآمد حاصل از عمل‌های زیبایی در ایران خیلی فراوان است.
چرا ما برای اینکه دیده شویم فقط به ظاهر خودمان توجه داریم؟ این مسأله نشان می‌دهد که چقدر ما به خود نگاه سطحی داریم و ارزش خودمان را نمی دانیم؛ وجودی که خداوند برای خلقتش به خود احسنت گفته است. اما این وجود در نگاه ما تا حدی نازل می‌شود و خود را محتاج عمل‌های زیبایی می داند.
حجاب از نگاه زن نویسنده ژاپنی
این نکته بسیار حائز اهمیت است که هر چقدر که افراد کمتر دیده شوند و در معرض توجه باشد ارزشمندتر هستند چراکه قابلیت کشف شدن بیشتری دارند و یک زن وقتی در معرض توجه قرار می‌گیرد جاذبه خودش را برای مخاطبین از دست می‌دهد.
یکی از نویسندگان زن ژاپنی معتقد است که حجاب به من می‌آموزد که از دسترس بیگانگان دور بمانم و امروزه در بسیاری از کشور‌ها گرایش به سمت حجاب افزایش یافته است؛ در واقع آنها راهی را رفته اند و انتهای آن را نیز دیده اند و در حال بازگشت از آن مسیر هستند و این درحالی است که برخی افراد تمایل دارند که مسیر نادرست آن کشور‌ها را دوباره تجربه کنند.
پوشش؛ یکی از مهمترین ملاک‌های سلامت معنوی
بنده مقاله ای را در سال ۸۹ درباره حجاب و با موضوع «سلامت معنوی از تعلق تا انتخاب» ارائه کرده ام. در این مقاله ما بر روی ویژگی‌های سلامت معنوی کار کردیم؛ در تک تک ملاک‌های سلامت معنوی پوشیده بودن و پوشش یکی از ویژگی‌های سلامت معنوی دیده شد. حال این پرسش مطرح می‌شود که سلامت معنوی نیاز است یا انتخاب؟
حجاب یک نیاز رشدی است. اگر می‌خواهیم مراحل رشد را طی کنیم از آنجا که هدف خلقت رسیدن به کمال است و کمال در مسیر تدریجی و تکاملی در حال حرکت است پس برای اینکه اتفاق بیفتد باید به حجاب پرداخته شود. اگر فکر کنیم که بدون پرداختن به این موضوع می‌توان مسیر تکاملی را طی کرد در مسیر متوجه می‌شویم که ابزار‌ها ناقص هستند و حجاب برای رشد نیاز است.
رابطه مستقیم تمایل به جلوه‌گری با اختلال هیستری
یکی از اختلالات روانشناسی که شیوع در زنان بیشتر دارد اختلال هیستری است که شخصیت هیستری‌ها و تحقیقات نشان داده است که یکی از عواملی که افراد میل به نشان دادن دارند تا خودشان را عرضه کنند این است که رگه‌هایی از شخصیت هیستریک در آنها وجود دارد.
این فرد تمایل به نمایش دادن خود دارد و همانطور که شخصیت هیستری می‌تواند افراد را مستعد جلوه گری و نمایش گری بیشتر سازد از طرفی نمایش گری هم می‌تواند شخصیت هیستری را تشدید کند.
چارچوب‌های پوششی خانواده با شرط و شروط برای نوجوان ایجاد نمی‌شود
یک والد آگاه وقتی شاهد تغییر پوشش فرزند خود شود، باید به این موضوع بپردازد که برخی از نیاز‌های توجه به فرزند بی پاسخ مانده است و در واقع راهی برای آن پیدا کند چراکه چارچوب‌های پوششی خانواده با شرط و شروط ایجاد نمی‌شود؛ نوجوان امروز، نوجوانی نیست که اجبار را بپذیرد و در واقع والد ستیزی اتفاق می‌افتد پس این موضوع از نکات کلیدی است.
در تحقیقی از میان دانشجویان گروه‌های علوم انسانی، مهندسی، پزشکی و هنر این موضوع ارزیابی شده بود که چه کسانی دغدغه بیشتری به حجاب دارند؛ مشاهده شد که دغدغه‌های گروه علوم انسانی در این زمینه بیشتر است و آنها بیشتر به سراغ این موضوعات می‌روند. در بررسی‌ها مشخص می شود که داشتن این دغدغه از سوی گروه علوم انسانی ارزشمند و مثبت است و در این گروه دیده می‌شود که رفتار‌های آنان دغدغه‌مند است.
حجاب به نوع تحصیلات، مدرک و رتبه تحصیلی ربطی ندارد و وضعیت تحصیلی ما روی انتخاب یا عدم انتخاب حجاب تأثیر ندارد و آن چیزی که دراینجا موثر است عزت نفس است. خانواده‌ای که به فرزند خود کمک کند که از سنین اولیه رشد عزت نفس داشته باشد در بزرگ‌سالی در بروز رفتار‌های اینچنینی تأثیر دارد.
زنان در غرب برای رده‌های مسؤولیتی پایین به کار گرفته می‌شوند
امروزه ما می‌بینیم که میزان حضور اجتماعی زنان در جوامع غربی در مقایسه با کشور ما بیشتر است، اما بیشتر حضور زنان در غرب در رده‌های پستی بسیار پایین است که رفتار‌های خدماتی و عرضه گری دارند. متأسفانه این موضوع به تدریج به لایه‌های تجاری جامعه ما نیز وارد می‌شود در حالی که اگر بانوان می‌خواهند دنبال جایگاه شغلی خودشان باشند باید متناسب با شناخت و توانمندی از آنان استفاده شود.
این مسأله برای جامعه ما دردناک است که بانوانی با تحصیلات مهندسی کامپیوتر، نرم افزار و برق به فروشندگی مشغول شوند؛ باید این تخصص در جای خود استفاده شود. از سوی دیگر خود زنان باعث می‌شوند که از آنان سوء استفاده شود؛ نباید در این زمینه انگشت اتهام را فقط به سوی سیاست‌گذاران برد. وقتی یک بانو تحصیلات عالیه دارد و با شغلی که متناسب او نیست و با کمترین درآمد خدمات عرضه می‌کند در واقع او به خودش لطمه می‌زند.
یکی از ویژگی‌های افرادی که احساس می‌کنند پوشش ضرورت آنها نیست در واقع آنان علائمی از اختلال هیستری را دارند که می‌خواهند خودشان را عرضه کنند؛ این اختلال نیاز به نمایش دارد و از طرفی فرد دچار اختلالات اجتنابی می‌شود.
توجه به تفاوت‌های ساختار زیستی زن و مرد در پوشش
افزایش «خود ارزشمندی» برای بانوان نیاز است و این سوال مطرح می‌شود که چرا ما به این نسخه دین برای حجاب بی توجه هستیم و نسخه غربی را به راحتی می‌پذیریم؟ در زمان پیامبر (ص) که عده‌ای برای ایشان خبر آورند که زن‌ها خلخال می‌اندازند، حضرت آنان را از این کار نهی فرمود.
در سال ۲۰۰۵ در آمریکا دکتر خوش ذوقی همین روایت را بررسی و تحقیق کرد و به عده‌ای از مردان کفش‌های بلند پر سروصدا داد که بپوشند و راه بروند؛ در اتاق مجاور مردان دیگر‌ی حضور داشتند وقتی که صدای کفش‌ها بلند شد میزان ترشح تسترون در مغز این‌ها افزایش یافت، با اینکه آن افراد زن نبودند.
زنان نیاز به امنیت دارند نباید کاری کرد که با تحریک مردان، امنیت زنان به خطر بیفتد؛ ما با رعایت این نکات در جهت امنیت خودمان رفتار می‌کنیم. مردان بدون اینکه محرکی باشد واکنشی نشان نمی‌دهند و این ساختار زیستی است اما وقتی محرک در اختیار باشد این ناامنی ایجاد شود. زنان و مردان در قبال جامعه مسؤل هستند بنابراین باید نگاه و مسیر نگاه را حفظ کرد.
نوع پوشش ما در هر جامعه‌ای که وارد می‌شویم برای مخا طبان ما پیام دارد؛ اگر برخی احساس امنیت ندارند برای این است که پیام امنیت را به مخاطبان نمی‌فرستیم. وقتی زنان احساس ارزشمندی کنند در واقع این احساس را به مخاطب خود منتقل می‌کنند چراکه در ادبیات دینی ما این موضوع وجود دارد که هر چقدر فردی در کلام و نوع نگاه خود پوشش داشته باشد در واقع یک حریم را قائل است.
نوع پوشش ما در هر جامعه‌ای که وارد می‌شویم برای مخا طبان ما پیام دارد؛ اگر برخی احساس امنیت ندارند برای این است که پیام امنیت را به مخاطبان نمی‌فرستیم. وقتی زنان احساس ارزشمندی کنند در واقع این احساس را به مخاطب خود منتقل می‌کنند چراکه در ادبیات دینی ما این موضوع وجود دارد که هر چقدر فردی در کلام و نوع نگاه خود پوشش داشته باشد در واقع یک حریم را قائل است.
حجاب مبتنی بر انتخاب و نیاز است
دردیدگاه مزلو از میان هفت نیاز بشری چند نیاز مهم مطرح است؛ یکی نیاز به زیبایی است که اگر استاندارد‌های زیست محیطی متناسب با دستورات خداوند رعایت شود زیبایی به انسان عطا می‌شود. در وجود همه انسان‌ها نیاز به آرامش وجود دارد و براساس تحقیقات تا زمانی که انسان در کنار منبع آرامش قرار نگیرد آرامش را تجربه نمی‌کند و همچنین سلامت معنوی. حجاب مبتنی بر انتخاب و نیاز است چراکه آرامش آور است.
ما یک «خود» و «متعلقات خود» داریم؛ انسان‌ها برای اینکه مورد توجه باشند تمایل دارند که خود انسان مورد احترام گذاشته شود؛ افرادی که تلاش می‌کنند با متعلقات خود دوست داشته شوند و احساس ارزشمندی داشته باشند، تاریخ مصرف محدودی دارند. کسانی به خود دست پیدا می‌کنند که به خدا نزدیک‌تر باشند چراکه تقوی انسان را مکرم‌تر می‌کند و این ربطی به جنس لباس و تحصیلات ندارد.
حجاب متناسب با عواطف است
آن چیزی که خداوند در ابتدای خلقت بین زن و مرد تفاوت قائل شد این موضوع بود که خداوند در زنان عواطفی را گذاشت که در مردان کمتر است و از دلایل اینکه زنان بارور می‌شوند این است که آنان این توانایی را دارند.
حجاب متناسب با عواطف است و به خاطر عواطف انسانی در ادبیات دینی به این موضوع تأکید شده است که مرد مظهر نیاز و زن مظهر ناز باید باشد و خداوند برای زنان طوری ارزش قائل است که مردان باید از او خواستگاری کنند پس این ارزش برای بانوان است.
در حوزه عواطف وقتی ما خودمان را به عنوان یک زن نگاه می‌کنیم ما عاطفه دخترانه و همسری و مادری داریم که قرار است با این عواطف لذت ببریم و زنی که قرار است همسر و دختر و مادر خوبی باشد در عین حال می‌خواهد در جامعه مورد توجه قرار بگیرد؛ به همین دلیل برخی از بانوان زمان بسیاری را صرف خود آرایی می‌کنند و این استدلال را دارند که وقتی مرتب هستیم روحیه مان بهتر می‌شود. در واقع این استدلال مکانیزم دفاعی است چراکه در محیط خانوادگی این کار را انجام نمی‌دهند و در جامعه خودآرایی بیش از حد دارند.
اگر بانوان به دنبال پاسخگویی به عواطف تعریف نشده در جامعه و خارج از چارچوب خانواده باشند در واقع نمی‌توانند به عواطف و مسؤلیت‌های واقعی خود در مقام دختری، همسری و مادری پاسخ واقع بینانه و کارآمد داشته باشند.
در حوزه عواطف وقتی ما خودمان را به عنوان یک زن نگاه می‌کنیم ما عاطفه دخترانه و همسری و مادری داریم که قرار است با این عواطف لذت ببریم و زنی که قرار است همسر و دختر و مادر خوبی باشد در عین حال می‌خواهد در جامعه مورد توجه قرار بگیرد؛ به همین دلیل برخی از بانوان زمان بسیاری را صرف خود آرایی می‌کنند و این استدلال را دارند که وقتی مرتب هستیم روحیه مان بهتر می‌شود. در واقع این استدلال مکانیزم دفاعی است چراکه در محیط خانوادگی این کار را انجام نمی‌دهند و در جامعه خودآرایی بیش از حد دارند.
اگر بانوان به دنبال پاسخگویی به عواطف تعریف نشده در جامعه و خارج از چارچوب خانواده باشند در واقع نمی‌توانند به عواطف و مسؤلیت‌های واقعی خود در مقام دختری، همسری و مادری پاسخ واقع بینانه و کارآمد داشته باشند.
خلاصه
اختلالات روانشناختی می‌تواند پایه عدم رعایت عفاف را داشته باشد که همیشه سرکشی نیست و یک اختلال در وسط است که باعث ناامنی در جامعه می‌شود و بعضی اختلالات شدید و خفیف و ضعف روانشناختی هستند.
از جمله این اختلالات عزت نفس نداشتن، خود بسنده نبودن و خود ارزشمند نبودن است؛ به همین دلیل نیاز است تا در مدل‌های تربیتی احساس ارزشمندی را در فرزندان باید رشد داد و از طرفی در دوستان خودمان باید رشد بدهیم تا به امنیت فرد و جامعه کمک شود./504/241/ح
تهیه و تنظیم: فاطمه ترزفان
برچسب ها:
وسائل ، فقه حکومتی ، حجاب ، سکینه سلطانی ، مطالعات زن و خانواده سقط جنین مدل نوین زنده به گور کردن فرزندان است / مشترکات جاهلیت قدیم و مدرن
تأثیر مثبت رسانه‌های تخصصی در خنثی کردن ترفند رسانه‌ای دشمن / «فقه حکومتی» پشتوانه علمی انقلاب اسلامی
ضرورت توجه به نظریه ارتباطات در فقه رسانه
طعمه یا امانت؛ اخلاق حرفه‌ای کارگزاران عمومی در اندیشه علوی
نشست علمی «قدس و فلسطین در آینه فقه مقاومت»
مبانی دینی دفاع از قدس شریف
معرفی کتاب | اندیشه مقاومت از منظر حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای
اطلاع نگاشت | سیره عملی و گفتاری علمای شیعه در حمایت از فلسطین
فقه القضا | بررسی حکم انواع رشوه در غیر باب قضا
نظام موظف به پشتیبانی مالی و جانی از گزارشگران فساد است
مستثنیات نظارت شورای نگهبان بر اقدامات مجلس شورای اسلامی
نقش منفی دنیامداری نخبگان و خواص بر انحراف جامعه
محرومیت مجرم از حقوق اجتماعی در جرایم عمدی
بررسی مشکلات بین حضانت و ولایت از نظر فقهی و حقوقی
پیشگیری از فساد در منظومه فکری اسلام ناب مهم‌تر از مجازات مفسدان است
سن ازدواج از شاخص های مهم برای ارزیابی بهداشت جسمی و روانی افراد جامعه محسوب می شود / افزایش سن تمایل به تجرد زیستی را بیشتر می کند
افراد ضعیف‌الایمان؛ مهمترین طعمه منافقین در دولت اسلامی
فقه بورس | بررسی ادله وکالت شخص حقوقی
عرصه‌های حقوق بشر اسلامی و کرامت انسان و پیشنهاد‌هایی برای ضمانت اجرای آن
قم
اذان صبح
۰۵:۰۳:۵۹
طلوع افتاب
۰۶:۳۲:۵۳
اذان ظهر
۱۳:۰۶:۴۰
غروب آفتاب
۱۹:۳۹:۴۸
اذان مغرب
۱۹:۵۷:۱۴