به گزارش خبرنگار وسائل تحصیل کردن یکی از ابزارهای اصلی تربیت افراد نوآور است. این نوع تحصیل کردن باید به گونه‌ای باشد که به افراد کمک کند تا حقایق را خودشان کشف کنند نه اینکه واقعیت‌ها را به آن‌ها دیکته نماید. در این میان نظام آموزش عالی کشور دارای وظایفی در جهت مقاوم‌سازی اقتصاد کشور است.
ترويج کارآفرینی
کارآفرینی موتور محرکه پیشرفت اقتصادی کشور است. اهمیت کارآفرینی و تأثیر آن بر سرنوشت کشور باعث شده تا تأمین شرایط و فعال‌سازی کلیه امکانات و منابع مالی و سرمایه‌های انسانی و علمی کشور به منظور توسعه کارآفرینی در سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی مورد تأکید قرار گیرد.
در این ارتباط نظام اموزش عالی میتواند با افزایش آگاهی نسبت به کارآفرینی، آمادگی افراد برای ایجاد کسب و کارهای جدید و آموزش در حین کسب و کار به گسترش کارآفرینی در کشور کمک کند.
به دلیل تحولات سریع اقتصادی و فرهنگی درچند دهه اخیر و نیاز کشور به تقویت ساختارهای اقتصادی، ایجاد افراد کارآفرین به شدت احساس میشود. پرداختن به مقوله کارآفرینی وتربیت و آموزش دانش آموختگانی که دارای توانایی‌ها و مهارت‌های لازم برای راه اندازی یک کسب و کار مناسب باشند، از وظایف نظام آموزش عالی کشور محسوب می شود.
سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی ایجاب میکند که دانشگاه‌ها در پیشرفت کشور از طریق کارآفرینی نقش محوری ایفا نمایند. در این رابطه آموزش عالی کشور، در بسط و گسترش مفاهیم کارآفرینی از طریق ایجاد دانشگاه کارآفرین، نقش حساس و مهمی بر عهده دارد. بنابراین وجود و استقرار دانشگاه کارآفرین برای حل مسائل و بهبود روند پیشرفت کشور امری ضروری محسوب می شود.
آگاه سازی و ایجاد فرهنگ و روحیه کارآفرینی، انتقال دانش فنی و مهارت‌های خاص کارآفرینی، آماده سازی مخاطبان برای پژوهش در مقوله کارآفرینی، ایجاد اشتغال و راه اندازی کسب و کار و تحکیم و حفظ بقای کسب و کارهای نوپا، از جمله اهدافی هستند که توسط دوره های آموزش کارآفرینی تعقیب می شوند.
انجام پژوهش و تحقیقات تخصصی
از طریق انجام پژوهش ها و تحقیقات تخصصی در مباحث مختلف اقتصادی با استفاده از ظرفیت های بالای علمی و پژوهشی، دانشگاه می تواند به مشارکت در تولید علم در خصوص مباحث مرتبط به ابعاد مختلف اقتصاد مقاومتی بپردازد. دانشگاه میتواند به این مهم از طریق راه اندازی موسسات و مراکز پژوهشی تخصصی در این زمینه، تشکیل گروه های پژوهشی تخصصی، مشارکت در تاسیس شرکت های دانش بنیان در مباحث مربوط به مقاوم‌سازی اقتصاد در بخش‌های مختلف، همکاری علمی پژوهشی بیشتر و موثرتر با شرکت‌ها و مشارکت با آنان در تشکیل اتاق های فکر و انتقال دانش به صنایع، انتشار نشریات علمی تخصصی در این خصوص و راه اندازی کتابخانه های تخصصی در زمینه اقتصاد مقاومتی در دانشگاه های مختلف کشور بپردازد.
نظریه پردازی
نظام آموزش عالی کشور موظف به نظريه پردازي به منظور تبديل شدن مفهوم اقتصاد مقاومتي به يک گفتمان غالب اجتماعي در جامعه است که اين امر نيازمند آزاد انديشي و حمايت از منتقدان اين مفهوم است؛ چراکها بدون نقد يک گفتمان، آن گفتمان پايدار و غالب نخواهد شد. محور اصلی این برنامه باید توانایی تبیین صحیح مبانی نظری و عملی یک ایده جدید و نیز توانایی گفتمان‌سازی و همراه نمودن آحاد جامعه با این ایده باشد.
نظام آموزش عالی میتواند با ایجاد و نهادینه کردن کرسی‌های پاسخ به سوالات، مناظرات علمی و نظریه پردازی روش‌مند در اندیشه اقتصاد مقاومتی به تبیین این نظریه و بسط گفتمان اقتصاد مقاومتی کمک کند.
حرکت به سمت اقتصاد دانش‌بنیان
در دنیای معاصر، دانش به عنوان یکی از مهم‌ترین عوامل موثر در خلق ارزش اقتصادی در جهان شناخته شده است. گسترش اقتصاد دانش‌بنیان در بسیاری از کشورهای پیشرفته دنیا ریشه در ظرفیت‌های بالای آن در خلق ارزش‌افزوده پایدار و پاک دارد. اقتصاد دانش‌بنیان از آن رو پایدار است که ارزش‌افزوده خلق شده در آن متکی بر سرمایه‌های انسانی می‌باشد که دارای صرفه نسبت به مقیاس است. همچنین صنایع دانش‌بنیان صنایعی پاک و در خدمت حفظ منابع طبیعی می‌باشند.
اقتصاد دانش‌بنیان «اقتصادی است که به صورت مستقیم بر پایه تولید، انتشار و بهره‌برداری از دانش بنا نهاده شده است».هدف از اقتصاد دانش بنیان انتقال ساختار کلان اقتصادی کشور از اقتصاد منابع‌محور (تک محصول، خام‌فروش، و وابسته به نفت )، به اقتصاد دانش‌بنیان به منظور ایمن‌سازی در مقابل آسیب های اقتصادی و تبدیل شدن به یک قدرت اقتصادی است. مقام معظم رهبری(مد ظله العالی) با توجه دادن به این نکته می فرمایند:
اگر ما ان‌‌‌شاءالله بتوانیم بنیانگذارى کارهاى اقتصادى بر پایه‌‌‌ى دانش را پیش ببریم و به وجه غالب اقتصاد کشور تبدیل کنیم، این نه تنها به کشور قدرت اقتصادى خواهد داد، بلکه قدرت سیاسى هم خواهد داد، قدرت فرهنگى هم خواهد داد. وقتى یک کشورى احساس کرد که با علم خود، با دانش خود میتواند زندگى خود را و ملت خود را اداره کند و به دیگر ملت‌ها خدمت برساند، احساس هویت میکند، احساس شخصیت میکند؛ این درست همان چیزى است که ملتهاى مسلمان امروز به آن احتیاج دارند.
اقتصاد دانش بنیان با توجه به ویژگی‌های خود و پویایی و تطبیق با شرایط محیط پیرامونی و انعطاف‌پذیری بالا، ظرفیت مناسبی برای مواجهه با شرایط تحریم و مواجه با شوک های خارجی داراست.
شکل‌گیری دانش‌بنیانی در اقتصاد مقاومتی مستلزم پیش‌آهنگی در دانش؛ طراحی و سامان دهی چرخه دانش- ثروت؛ تاکید بر تولیدات دانش بنیان- تولید ثروت از علم- تجاری سازی علم و فناوری- تاکید بر فناوری های برتر می‌باشد. پیشتازی اقتصاد دانش بنیان(بند 2)، رشد بهره وری (بند 3)، ساماندهی نظام ملی نوآوری (بند2) و اجرای نقشه جامع علمی (بند 2) از جمله سیاست‌های مورد نظر برای حرکت به سمت اقتصاد دانش بنیان در سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی هستند.
منابع:
سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی، بند 1.
رضا انصاری؛ ارزیابی موقعیت اقتصاد دانش بنیان ایران با کشور های منطقه بر اساس متدولوژی ارزیابی بانک جهانی؛ ص 70.
بيانات در دیدار جمعی از پژوهشگران و مسئولان شركت‌های دانش‌بنیان؛ 08/05/1391.
«قانون حمایت از شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان و تجاری‌سازی نوآوری‌ها و اختراعات»؛ مصوب مجلس شورای اسلامی؛ 1389
امید‌ایزانلو
دانشجوی دکترای اقتصاد موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)