vasael.ir

به گزارش خبرنگار وسائل، دومین نشست از سلسله نشست های فرهنگی اجتماعی«برهان» بانوان رهروی انقلاب اسلامی با حضور جمیله علم الهدی،رئیس کمیسیون تعلیم و تربیت شورای عالی انقلاب فرهنگی، استادیار دانشگاه شهید بهشتی با موضوع سبک زندگی رضوی و نقش زنان در تعمیق و ترویج آن و ریز موضوع مرتبط با دهه ولایت باعنوان« ولایت پذیری زنان در سبک زندگی رضوی» شامگاه سه شنبه 6 شهریور در بنیاد پژوهش های اسلامی آستان قدس رضوی همراه با تقدیر از هشت بانوی مومن انقلابی در مشهد برگزار شد که مشروح سخنان جمیله علم الهدی، استاد دانشگاه در این نشست با محوریت تبیین ولایت پذیری زنان آری یا نه، تقدیم خوانندگان محترم می شود.

در حال حاضر اشتغال بانوان بحث های جدی را شامل می شود از طرفی ریاست مرد در خانه و اطاعت زن در امور و در عین حال وجدان کاری که هرکسی باید داشته باشد و مأموریت خود را در ادارات به طور کامل انجام دهد که این موضوع درباره زنان نیز استثناء ندارد اما در شرایط فعلی زنانی که درآمد مالی دارند اختلافاتی در خانواده پیش می آید که به دلیل درآمدی است که زن به واسطه اشتغال از آن برخوردارمی شود و این توقع از سوی مردان حاصل می شود که از آنجا که اشتغال زنان با اجازه مردان است بنابراین درآمد زنان هم باید به آنان برسد.

وقتی تعهدات خانوادگی زنان با تعهدات شغلی در تعارض قرار می گیرد،چه باید کرد؟

 درباره درآمد واشتغال زنان مباحث فقهی و حقوقی وجود دارد که نیازاست حوزه های علمیه به این امر بپردازند و به همین دلیل پرسش هایی در اینجا مطرح می شود که وقتی تعهدات خانوادگی زنان با تعهدات شغلی در تعارض قرار می گیرد، چه باید کرد؟ دراین باره بحث های قانونی وحقوقی وجود دارد که کمتر به آنها پرداخته شده است وبحث های دیگر این موضوع از جنبه اجتماعی است که در این بخش با توجه به چالش هایی که وجود دارد نیاز است تا به صورت جدی به این امر پرداخته شود.

شبکه ولایت یک هرم است که در رأس آن صاحب زمان و حجت خدا قرار دارد و براساس جهان بینی اسلامی،عالم چند لایه دارد که این هرم از پایین به بالا می رود که به کثرت نزدیکتر می شود و دیده می شود که خداوند دو ولی همزمان در یک زمان ندارد و در طول تاریخ این موضوع هیچگاه دیده نشده است و در شرایطی که حتی دو ولی زنده هستند یک نفر ولی است و نفر دوم هم از همان ولی اول اطاعت می کند که شبکه طولی را وقتی می بینیم از کثرت به سمت وحدت حرکت می کند که خدا و ولی او یکی است.

در عین حال کثرت به صورت زوجی است همان طور که ظلمت و نور، بهشت و جهنم، دنیا و آخرت در قرآن به صورت زوج است و در سوره یاسین گفته می شود که همه چیزرا به صورت زوج آفریدیم و احدی نیست و در عین حال وقتی که از عالم کثرت خداوند صحبت می کند معمولا به صورت زوجی بیان می کند که یکی از این زوج ها زن و مرد هستند که این زوجیت فقط زن و شوهر نیست بلکه زوجیت والدین،زوجیت دو خواهر، دو برادر و دایی و خواهرزاده و غیره را شامل می شود و این زوجیت در کل شیء است و وقتی که پای وحدت درمیان باشد شما باید در شبکه های طولی حرکت کنید و در جایی که پای کثرت در میان است بایستی زوج زوج حرکت کرد و قرآن صراحتا اعلام می کند که ما همه چیز را زوج آفریدیم و از اینجا نتیجه گرفته می شود که بحثی که درباره ولایت مطرح است، طولی است و بحث عرضی هم دارد.

خطای بزرگ غرب این بود که کل نیازهای جنسیتی را در نیاز جنسی فرو برد

خطای بزرگ غرب این بود که کل نیازهای جنسیتی را در نیاز جنسی فرو برد و نیاز جنسی را آنقدر پررنگ و تبلیغ کرد و متأسفانه زن را با نیاز جنسی برابر کرد که  به همین دلیل بلایی بر سر زنها آورد که همه به صورت جنسی به آنها نگاه می کنند نه جنسیتی و این موضوع باعث شده است که خانواده تحت فشار نیازها و تبلیغات جنسی قرار می گیرد در حالی که همه شما می دانید که در شرایطی افراد دیگر نیاز جنسی ندارند اما زندگی منسجم و عاشقانه ای دارند و حتی بعد از مرگ به فکردیگری هستند که این نیاز جنسی نیست وجنسیتی است چرا که این جنسیت را خداوند با زوجیت آفریده است که همواره به جنس دیگر علاقمند باشد که این علاقه در علاقه به همسر وبرادر وپدر دیده می شود و به همین دلیل است که پدری که دختر ندارد ناراحت است و از طرفی مادری هم که پسر ندارد ناراحت است که اینها نیازهای جنسیتی هستند و در واقع نیازهای جنسیتی اساس و پایه زندگی بشری و خانوادگی و اجتماعی است نه نیازهای جنسی.

با حذف نیازهای جنسی حذف، زندگی خانوادگی از هم پاشیده شود

  اما در شرایط حاضر خانوادها بیشتر به دنبال نیازهای جنسی هستند و برطرف سازی این نیاز جنسی ازروش هایی غیر از ازدواج هم ممکن است وحتی می توان دارو مصرف کرد و آن نیاز را فراموش کرد ولی این امر سبب می شود که نیازهای جنسی حذف و زندگی خانوادگی از هم پاشیده شود  از طرفی در نیازهای جنسیتی، مدیریت عاطفه حائز اهمیت است چرا که عواطف و روابط عاطفی اصل است نه روابط جنسی واولویت باید روابط عاطفی باشد و زنان که معمولا هوش عاطفی بالا دارند در مقابل مردان که هوش منطقی بالایی دارند قرار می گیرند واینها مکمل یکدیگرند.

اگرهوش عاطفی زنان بالاتر است آنها می توانند در این زمینه مدیریت داشته باشند و در اینجا ولایت با بانوان است یه گونه ای که آنان شرایط زندگی خانوادگی را به قدری مهیا می سازند که اجازه گرفتن برای این زنان در حد تشریفات است و می دانند که زمینه را به لحاظ مدیریت عاطفی قبلا فراهم ساخته اند که این اذن حالت تشرفاتی دارد.

اگر نیازهای جنسی مطرح شود موضوع به روابط نامشروع و دیگر چیزها کشیده می شود و به نوعی انزوا حتی کشیده می شود اما اگر نیاز جنسیتی گفته شود در خانواده هوش عاطفی موثرتر است ودر آنجا در خانه تحقق ولایت زنان بیشتر است و از طرفی هوش عاطفی مادر در تربیت برای به رسمیت شناختن ولایت پدر موثر است که  وقتی ولایت در نظر گرفته می شود مصلحت اسلام مدنظر است چرا که در جایی اسلام نیاز به مبارز دارد و باید این موضوع به فرزندان آموخته شود و در بحث ولایت پذیری نباید از حق عدول کرد.

روابط ولایت بر حسب مختصات زن و مرد متفاوت می شود

 در بحث طولی گفته می شود که رتبه پایین فانی در رتبه بالا می شود و نور شدیدتر، نور ضعیف تر را هضم می کند و ما اعتقاد داریم که همه کثرت ها به وحدت مطلقه می رسند و کثرتی که در قرآن به آن اشاره شده است کثرت زوجی است و وقتی در طبقات کثرت سخن می گوید زوج حرف می زند وقتی بحث از ولایت می شود ولایت ازهر دو طرف است وامکان ندارد که بگوییم مرد بر زن ولایت دارد و درعین زن بر مرد ولایت نداشته باشد چرا که روابط ولایت بر حسب مختصات آنها متفاوت می شود وآنها  باید جایگاه همدیگررا تکمیل کند و این ولایت به معنای تکمیل کنندگی یکدیگر است.

اینجاست که گفته می شود ولایت پذیری عین ولایت است و حضرت زینب(س) در درس تفسیری که داشتند با اشاره به آیاتی از سوره بقره« وَلَهُنَّ مِثْلُ الَّذِی عَلَیْهِنَّ بِالْمَعْرُوفِ» که بیان می کند هیچ چیزی در قرآن بر علیه زنان نیست و این آیات مصداق این امر است که  اینطور نیست که شریعت برخلاف حقوق زنان باشد بلکه در این باره اعتدال و عدالت وجود دارد وهمچنانکه مرد بر زن ولایت دارد زن هم بر مرد ولایت دارد و این رابطه ولایی، رابطه مکمل یکدیگر است و حتی آنجایی که رابطه رئیس و مرئوس و ارباب و رعیت وجود دارد این رابطه یکدیگر را تکمیل می کنند و این تکمیل کنندگی گاه از اعتدال و بالانس خود خارج می شود که در اینجا از عدالت خروج می شود.

 اگر به زندگی خانوادگی خودتان مراجعه کنید مصادیق بسیاری از ظلم زنان به مردان و هم ظلم مردان به زنان قابل مشاهده است که اگرهر کدام از مرز عدالت خارج شوند به دیگری ظلم می شود و به همین نسبت که می توانند ظلم کنند در عین حال می توانند عدالت داشته باشند ولی این عدالت چه شاخصه هایی باید داشته باشد؟

ویژگی های ولایت مرد بر زن و ولایت زن بر مرد

 اگر بخواهیم اسلامی فکر کنیم این ولایت بین زن و مرد دو سویه است همانطور که ولایت مومنان بر یکدیگر دو سویه است و به خصوص در بحث امر به معروف و نهی از منکر این ولایت طرفینی قابل مشاهده است که اگر مردی خمس را پرداخت نکند زن ولایت دارد که برمرد برای پرداخت خمس سخت گیری کند و همانطور که اگر زنی حجاب خود را رعایت نکند مرد بر او ولایت دارد که درباره بدحجابی اوتذکر دهد .

یکسری تفکرات نژاد پرستانه با آموزه های دینی به اسم ولایت آمیخته شده اند

نکته مهم این است که ولایت به معنای قدرت نیست و به معنای مسؤولیت است و آن چیزی که ما درباره آن خطا کرده ایم این است که ما ولایت را به معنای اعمال قدرت به نفع شخص درنظر گرفتیم نه اینکه به معنای اعمال قدرت به حدی که رضای حق در آن  حاصل شود  ویکسری تفکرات نژاد پرستانه  با آموزه های دینی آمیخته شده اند واز مفهوم ولایت پذیری و ولایت مرد بر زن تعبیراتی درست شده است که هیچ عقل سلیمی نمی تواند آن را بپذیرد چرا که در آن عدالت نیست اما اگر ولایت به معنای نفع شخص در نظر گرفته نشود بلکه ولایت را به معنای اعمال قدرت به نفع و تحقق دین باشد در اینجا ملاحظه می شود که ولایت مسؤولیت آفرین است و به همین دلیل وقتی خانمی بدحجاب در خیابان مشاهده می شود قابل درک است که شوهر این خانم احساس مسؤولیت نداشته است و اگر مردی زکات نمی دهد اینگونه برداشت می شود که همسر این مرد هم برای پرداخت زکات احساس مسؤولیت نداشته است.

مفهوم ولایت را به معنای پذیرش مسؤولیت راهبری دیگری باید در نظر گرفت و ولایت به معنای مسؤولیت راهبری ما به سمت دین است که ولی به خداوند تعهد داده است و همانطور که امام حسین(ع) وقتی که به کربلا می رفتند تکلیف کردند که مگر خداوند از علما عهد نگرفت که امر به معروف و نهی از منکر داشته باشند بنابراین ولایت به معنای تحقق تعهدی است که امام حسین(ع) به خداوند داده بود و ولی فقیه به این معنا است که جامعه را به سمتی راهبری کند که اسلام محقق شود نه منافع شخصی خودش و ولایت فقیه به این معنا نیست که ایشان به نفع خودشان بتوانند ازهر چیزی استفاده کنند بلکه به نفع اسلام و در جهت تحقق اسلام استفاده می کند.

نکته این است که وقتی شما ولایت را به معنای تصرف و قدرت اعمال به نفع شخصی بگیرید موضوع ولایت اجتماعی معنا پیدا نمی کند و این به معنای ولایت منزل است  و مرد در حدود منزل می تواند اعمال ولایت داشته باشد و در بیرون ازمنزل نمی تواند اعمال ولایت داشته باشد در حالی که اینجا گفته می شود که مومنان ولی یکدیگر هستند و کل مومنان ولی یکدیگر هستند و حتی فرزندان یتیم که پدر و مادر ندارند کل مومنان بر آنان ولایت دارند و معنای ولایت بدان معنا نیست که به زن از سوی مرد گفته شود که  در خانه بنشیند چرا که مرد به او نیاز دارد اگرچه این هم از موارد ولایت است اما کوچکترین موردی است که می توان درباره آن فکر کرد و در حال حاضر این موضوع ولایت پذیری زنان عصای کوبیدن اسلام شده است و از طرفی زوجیت هم بدین معنا است که زن و شوهر با یکدیگر ازدواج کرده اند تا در راه دین به هم کمک کنند و همدیگر را کمک کنند تا به سمت بهشت بروند. /422/ آ 

تهیه و تنظیم: فاطمه ترزفان