به گزارش خبرنگار سرویس اقتصاد پایگاه تخصصی وسائل حجت الاسلام محسن غرویان در جلسات چهل و ششم و چهل و هفتم درس گفتار فقه الاقتصاد، به بررسی علل تمایل دولت ها به تجارت بین الملل پرداخت.
استاد سطح عالی حوزه علمیه قم در ادامه به علل تمایل دولت ها به تجارت بین الملل اشاره کرد و گفت: یکی از علل تمایل دولت ها به تجارت بین الملل یکسان نبودن منابع و عوامل در مساله تولید است. به عنوان مثال ایران منابع زیر زمینی خوبی دارد و استرالیا زمنی های حاصل خیز خوب که این دو می توانند با هم تعامل داشته باشند. دومین عامل یکسان نبودن کشورها از نظر دسترسی به فناوری است و سومین عامل شرایط اقلیمی متفاوت کشورها می باشد که باعث می شود کالایی در یک کشور به راحتی تولید شود و در کشور دیگر به سختی.
وی مزیت نسبی را چهارمین عامل روی آوردن دولت ها به تجارت بین الملل خواند و ضمن برشمردن دو فایده برای آن افزود: اولا منابع و هزینه ها هدر نمی رود ثانیا با تولید کالای با کیفیت رفاه جامعه بیشتر می شود که اقتصاد هم همین را دنبال می کند.
وی در بیان فوائد تجارت بین الملل به ذکر مواردی پرداخت و گفت: به طور مثال کشور ها در تجارت بین الملل از تولیدات دیگر کشورها با خبر می شوند و استفاده می کنند. مورد دیگر سود بیشتر تولید کنندگان است که در تجارت بین الملل حاصل می شود و همچنین مشارکت در تولید بوجود می آید که باعث می شود کالای بیشتری تولید شود و به خاطر عرضه زیاد قیمت هم پایین می آید.
تقریر این دروس در ادامه می آید:
بحث روایی:
از روایات اقتصادی تکه ای از خطبه متقین را از نهج البلاغه انتخاب کرده ام (نامه 27 به محمد ابن ابی بکر)
امیر المومنین علی علیه السلام می فرمایند: ان المتقین ذهبوا بعاجل الدنیا و آجل الاخره فشارکوا اهل الدنیا فی دنیاهم و لم یشارکهم اهل الدنیا فی آخرتهم (ذهبوا وقتی با باء تعدی می شود یعنی «بردن» یعنی این ها هم دنیا را بردند و هم آخرت را دارند و این ها با اهل دنیا در لذت های دنیا مشارکت دارند ولی اهل دنیا با متقین در حیات اخروی مشارکت ندارند)
حضرت در ادامه می فرماید: سکنوا الدنیا بافضل ما سکنت و اکلوها بافضل ما اکلت (یعنی متقین در بهترین خانه ها ساکن می شوند و بهترین چیزها را می خورند) فَحَظُوا مِنَ الدُّنْیَا بِمَا حَظِیَ بِهِ الْمُتْرَفُون وَ أَخَذُوا مِنْهَا مَا أَخَذَهُ الْجَبَابِرَةُ الْمُتَکَبِّرُونثُمَّ انْقَلَبُوا عَنْهَا بِالزَّادِ الْمُبَلِّغِ وَ الْمَتْجَرِ الرَّابِح
روایت دیگر در بحار الانوار جلد 73 ص 62 و همچنین مسند احمد ابن حنبل از پیغمبر نقل کرده اند: نعم المال الصالح للعبد الصالح
ما باید دیدگاهمان را عوض کنیم و اینطور نگاه کنیم و به مردم بگوییم که بیایید کار کنیم که همه در آرامش و آسایش و رفاه باشند.
ادامه بحث تجارت بین الملل:
گفتیم که تاجر و بازرگان بیشتر به کسانی اطلاق می شود که کالا را از کشوری به کشور دیگر یا از شهری به شهر دیگر یا از نقطه ای به نقطه دیگر منتقل کند. ملت ها به چند دلیل به تجارت علاقه مند هستند و به آن روی می آورند:
1- یکسان نبودن منابع و عوامل تولید ، مثلا ایران منابع نفت و گاز دارد و استرالیا زمین های حاصل خیز دارد و ژاپن نیروی متخصص دارد و این ها باید جابه جا شوند مثلا ما شیر و لبنیات از استرالیا می آوریم و نفت را صادر می کنیم و یا کارگران و متخصصان چینی و ژاپنی در کشور کار می کنند.
2- یکسان نبودن کشورها از نظر دسترسی به فناوری است ، کلمه فناوری را فرهنگستان ساخت که به جای کلمه تکنولوژی استفاده شود، در دنیا یک سری کشورهای توسعه یافته داریم که چند کار انجام می دهند 1- آزمایش های متنوع و گسترده روی منابع زیرزمینی و روی زمینی یعنی این ها از نظر تکنولوژی مسلط شده اند بر کشف انرژی ها 2- تجربه زیادی دارند و به همین خاطر کشف و اختراعات جدید می کنند البته هر کشوری که اختراعی می کند آن را به راحتی در اختیار دیگر کشورها قرار نمی دهد بلکه برای تسلط بر دیگران استفاده می کند. هر چه علم و تکنولوژی پیشرفت کند تنوع کالا بیشتر می شود و کالاهای جدیدتری به بازار می آید و انسان ها نیز به دنبال راحتی بیشتر هستند.
3- شرایط اقلیمی متفاوت کشورها : مثلا پسته در ایران به خوبی رشد می کند یا فندق در ترکیه به خوبی رشد می کند که این باعث می شود کشورها از همدیگر کمک بگیرند
4- مزیت نسبی : یعنی هر کشور باید کالایی را تولید کند که هزینه آن نسبت به دیگر جاهای جهان کمتر باشد مثلا ما می خواهیم کفش تولید کنیم و چین هم می خواهد کفش تولید کند و ما می گوییم که اگر از چین وارد کنیم هزینه اش کمتر است و برای ما بهتر است تا اینکه بخواهیم خودمان تولید کنیم. مثلا قهوه در برزیل ارزانتر از مصر است و یا تولید پنبه در مصر ارزانتر از برزیل است و لذا برزیلی ها ترجیح می دهند که پنبه را از مصر وارد کنند و قهوه را از برزیل وارد کنند. که این مزیت نسبی فوایدی دارد : 1- منابع و هزینه ها هدر نمی رود 2- با تولید کالای با کیفیت رفاه جامعه بیشتر می شود که اقتصاد هم همین را دنبال می کند.
در تجارت بین الملل تولید کنندگان سود می برند :
برای ادامه کار تولید کنندگان به وارد کردن دستگاه از دیگر کشورها نیاز است زیرا تکنولوژی آن در دیگر کشورها است و باید وارد شود. و این تولید کنندگان سود می کنند. گاهی یک کالا در کشور بازارس اشباع می شود و برای فروش باید به سراغ بازارهای خارجی رفت و تولید کنندگان با این صادر کردن سود می کنند. نکته دیگر اینکه وارد کردن کالا از کشورهای دیگر باعث رقابت می شود و این باعث بالا رفتن کیفیت می شود و باعث رقابتی شدن بازار می شود. که هم کیفیت کالا بالا می رود و هم قیمت پایین می آید.
منافع تجارت بین الملل :
1- کشورهای دنیا از تولیدات دیگر کشورها آگاه می شوند و بهره مند می شوند
2- از طریق صادرات در تجارت بین الملل تولید کنندگان سود بیشتری می برند
3- تجارت بین الملل توسعه اقتصادی ایجاد می کند
4- تقسیم کار در تجارت بین الملل ایجاد می شود و وقتی تولید زیاد شد قیمت پایین می آید.
323/905/ع